Dagblaðið Vísir - DV - 25.01.1993, Blaðsíða 14

14
MÁNUDAGUR 25. JANÚAR 1993.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PALL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, 105 RVlK, SlMI (91)63 27 00
SlMBRÉF: Auglýsingar: (91 )63 27 27 - aðrar deildir: (91 )63 29 99
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Askrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDGÖTU 25. SlMI: (96)25013. Blaðamaður: (96)26613.
SlMBRÉF: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJALSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF., ÞVERHOLTI 11
Prentun: ARVAKUR HF. - Askriftarverð á mánuði 1200 kr.
Verð I lausasölu virka daga 115 kr. - Helgarblað 150 kr.
Sérkennileg samkeppni
Nýlega yar tilkynnt hækkun á afnotagjaldi Ríkisút-
varpsins. Áskriftin hækkar um 4%. Viö þessu er lítið
aö segja frekar en öðrum hækkunum enda eflaust taliö
nauðsynlegt hjá RÚV aö ná inn meiri tekjum í harön-
andi heimi. Svo er um fleiri.
Hins vegar búa flestir við þaö markaðslögmál aö viö-
skiptavinurinn, sem greiðir gjald eða tiltekið verð fyrir
þjónustuna, getur ýmist hætt að verða sér úti um þjón-
ustu, sem honum finnst of dýr, eflegar þá að hann getur
snúið sér annað um sambærilega eða svipaða þjónustu.
Velflest þjónustufyrirtæki, verslanir eða aðrir þeir sem
standa í samkeppni þurfa að taka tillit til þessara stað-
reynda markaðarins.
Þetta lögmál gildir hins vegar ekki um Ríkisútvarpið.
Ríkisútvarpið stendur að vísu í samkeppni við aðra
íjölmiðla, þar á meðal Stöð tvö, en þarf að hafa litlar
áhyggjur af þeirri samkeppni. Ef viðskiptavinur RÚV
vill ekki sætta sig við hækkun á afnotagjaldi eða vill
af öðrum ástæðum segja upp áskriftinni er útvarps- og
sjónvarpstækjum hans lokað og þar með hefur hann
ekki lengur aðgang að öðrum sjónvarpsútsendingum.
Forsendan fyrir því að geta notið þjónustu og útsend-
inga frá öðrum stöðvum er sem sagt sú að landsmenn
greiði það gjald sem Ríkisútvarpið setur upp. Þessu má
líkja við blaðamarkaðinn þar sem áskrift að DV væri
skilyrði fyrir því að fólk gæti gerst áskrifendur að öðrum
blöðum. Okkur hjá DV þætti þetta vitaskuld notaleg
aðstaða en hverjum dytti í hug að veita einum aðila slík-
an forgang? Hvað mundi verða sagt ef eitt blað og áskrift
að því væri skilyrði til þess að almenningur gæti keypt
önnur blöð?
Þetta er þó hinn sérkennilegi og afkáralegi veruleiki
í sambandi við sjónvarp og raunar útvarp nú til dags.
Hér eru fjöldamargar ágætar útvarpsstöðvar auk Ríkis-
útvarpsins en enginn getur sagt upp Ríkisútvarpinu,
enginn getur neitað að greiða afnotagjald tfl RÚV, eng-
inn getur mótmælt hækkun á greiðslu tfl þeirrar ríkis-
stofnunar öðruvísi en vera meinað að hlusta á aðrar
stöðvar!
Ríkisútvarpið er að mörgu leyti góð stofnun. Ríkisút-
varpið veitir góða fréttaþjónustu og hefur vandaða dag-
skrá. En rökin fyrir því að landsmenn búi við einhvers
konar skylduafnot af þessari einu stöð eru fráleit og
óheiðarleg. Ríkisútvarpið hefur engum skyldum að
gegna umfram aðrar stöðvar. Ríkisútvarpið á ekki að
vera hafið yfir samkeppni. Það á þvert á móti að sitja
við sama borð og aðrir og sæta aðhaldi markaðarins
eins og aðrar stöðvar. Ef Stöð tvö hækkar hjá sér afnota-
gjaldið er það ákvörðun hvers og eins hvort hann vill
sætta sig við þá hækkun. Sama á að gilda um Ríkisút-
varpið.
Forréttindi Ríkisútvarpsins eru leifar frá þeim tíma
þegar hér var aðeins ein útvarpsstöð og ein sjónvarps-
stöð. Ríkisútvarpið naut vemdar ríkisins vegna þess
öryggis sem fólst í útsendingum þess og vegna þess að
Ríkisútvarpið hafði skyldum að gegna í menningarleg-
um efnum. Öryggissjónarmiðinu er ekki lengur fyrir
að fara. Það er aðeins lítill hluti þjóðarinnar sem hlust-
ar á útvarp og skyldur RÚV í menningarlegum efnum
eru frekar móralskar í seinni tíð en lagalegar.
Ríkisútvarpið er í samkeppni við aðrar stöðvar og
það er af hinu góða. En löggjafarvaldið á ekki að láta
ríkisrekna stofnun njóta forréttinda með einhflða
ákvörðunum. Markaðurinn á að ráða ferðinni.
Ellert B. Schram
STJÓRNARSKRÁ
LÝÐVELDISINS ÍSLANDS
(Nr. 33 17. júní 1944, sbr. stjskl. nr. 65 30. maí 1984
og stjskl. nr. 56 31. maí 1991.)
I.
I.gr.
Island er lýðveldi nieð þingbundinni stjórn.
2' ^r-
Alþingi og forseti íslands fara saman með lóggjafarvaldið. Forseti
og önnur stjórnarvöld samkvæmt stjórnarskrá þessari og öðrum
landslögum fara með framkvæmdarvaldið. Dómendur fara meðdóms-
_______valdið._____________________________________________
„Stjórnarskrá lýðveldisins stóð ekki í vegi stuðningsmanna samningsins...“ segir Páll m.a. i greininni.
Afgreiðslu-
stofnun EB
Þá hefur meirihluti Aiþingis og
forseti íslands ákveðið að við skul-
um verða aðilar að Evrópsku efna-
hagssvæði veröi það myndað.
Samningur þar um, sem undirrit-
aður var í Oportó 2. maí í fyrra,
hefur verið gerður að lögum á ís-
landi þrátt fyrir það að sá samning-
ur sem þar var gerður verði aldrei
að veruleika heldur hugsanlega
einhver annar. Stjómarskrá lýð-
veldisins stóð ekki í vegi stuðnings-
manna samningsins né þau dreng-
skaparheit sem þau höfðu undirrit-
að að halda stjómarskrána.
Umræður um samninginn urðu
harðar og langar svo sem eðlilegt
var. Afstöðu þurfti að taka til
samnings sem þegar hafði verið
gerður og þar gat Alþingi ekki feng-
ið stafkrók breytt. Annaðhvort
varð að kyngja samningnum, við-
aukum, bókunum, reglugerðum og
tilskipunum í heild sinni eða
hafna.
Um venjuleg þingmál hefur fram
að þessu gegnt öðra máh. Þar er
oft fundin málamiðlun og hægt er
að taka tillit til ólíkra sjónarmiða
þannig að Alþingi hefur á valdi
sínu að ná um þau skárri friði.
Ekkert mál, sem Aiþingi hefur
fjaJlaö um á lýðveldistímanum, er
viðlíka að umfangi né nándar
nærri svo miklu hætt fyrir íslenska
þjóð sem EES-samningurinn. Þá er
þess að geta að allir sem ekki
ákveða að stinga hausnum í
sandinn sjá ef þeir bera saman
samninginn og tóna íslensku
stjómarskrá að samningurinn
brýtur 1 bága við hana.
Nýir siöir, nýir herrar
Með aðild að EES-samningi
breytast starfshættir Alþingis
mjög. Mikið af löggjafarstarfinu
þar verður að lögleiða á íslandi,
lög, reglugerðir og tilskipanir Evr-
KjáOarmn
Páll Pétursson
alþingismaður
ópubandalagsins. Við höfum með
samningsgerðinni undirgengist
það. Þannig hefur Alþingi afsalað
sér frumkvæðisrétti um lagasetn-
ingu og möguleikum á breytingum.
Þar að auki má Alþingi ekki leng-
ur setja lög sem brjóta í bága viö
Rómarsáttmálann, stjómarskrá
EB. Hann veröur ekki meðhöndl-
aður eins og íslenska stjómarskrá-
in, 80 íslenskum lögum þarf að
breyta og síðan samþykkja ný á
færibandi eftir forskrift frá Bmssel
samkvæmt vilja kommissaranna
þar.
Járnbrautir og
skipgengar vatnaleiðir
Breytingar á íslenskum lögum til
samræmis við EB-lögin em komn-
ar vel áleiðis enda hefur ekkert
þing um áratugaskeið verið eins
afkastamikið við lagaafgreiðslu og
það sem nú situr. Margt af þessum
breytingum er meinlitið og sumt-
jafnvel til bóta. Hitt er lakara þegar
við erum skyldugir til að lögleiða
ýmislegt sem kemur okkur ekki við
eða er tóm vitleysa bara af því að
ákveðið hefur verið að lúta boði
herranna í Bmssel. Um þaö höfum
við fengið forsmekkinn. Á Alþingi
er t.d. núna til afgreiðslu fmmvarp
til laga um flutninga á jámbrautum
og skipgengum vatnaleiðum!
Fyrsta grein frumvarpsins hljóð-
ar svo: „Tilgangur þessara laga er
að fullnægja þeim skuldbindingum
sem leiða af 6. kafla III. hluta samn-
ings um Evrópskt efnahagssvæði
um flutningastarfsemi og XIII. viö-
auka við samninginn og eigi verður
skipað í önnur lög“.
Alþingi mun ábyggilega afgreiöa
þetta fmmvarp greiðlega og forseti
Islands staðfesta lögin með undir-
skrift sinni.
Það vildi ég aö Guö gæfi að við ís-
lendingar eignuðumst einhvem tíma
, jámbrautir" og „skipgengar vatna-
leiöir“ svo að hægt verði að nota lög-
in og starf Alþingis og forseta íslands
veröiekkitileinskis. Páll Pétursson
„Það vildi ég að Guð gæfi að við íslend-
ingar eignuðumst einhvern tíma, járn-
brautir“ og „skipgengar vatnaleiðir“
svo að hægt verði að nota lögin og starf
Alþingis og forseta Islands verði ekki
til einskis.“
Skoðanir aiuiarra
Opinberar verðhækkanir
„Opinberar verðhækkanir, sem framfærsluvísi-
talan mælir og stjómmálamenn axla pólitíska ábyrgð
á, bera þess vart vottinn að landsfeður og opinberir
ákvörðunaraðilar geri sömu kröfur til sjálfra sín og
annarra um aðhald í þessum efnum. Hvað réttlætir
til dæmis að Ríkisútvarpið, eitt fjölmiðla, hækki
nánast lögskyldað afnotagjald, við ríkjandi aðstæð-
ur, um4%?“ Ur forystugrein Mbl. 22. jan.
Verðsveif lur á f asteignum
„Miklar verösveiflur gera þaö að verkum aö fast-
eignir em áhættusöm fjárfesting. Þess vegna getur
oft verið skynsamlegra aö taka húsnæði á leigu en
kaupa það. Hér á landi er einkaeign á íbúðarhús-
næði með því mesta sem gerist í heiminum og leigu-
markaður lítLLl. í veröbólgu em íbúðakaup oft einta
leiðin til þess að varðveita verðgjldi sparifjár. Sér-
eign á húsnæði er þvi jafnan mikil í veröbólgulönd-
um.“
Vísbending, vikurit um viðskipti og efnahagsmál.
Bull sem enginn skilur
„Enginn er á móti því aö hagræða, draga saman
og spara og enginn er á móti því að leggja svo og svo
mikið til af fjármunum til að efla atvinnulífið, skapa
atvinnutækifæri og auka landsframleiðslu og tekjur
einstaklinga. En þegar fara á að samræma svona
ólík viðhorf, veit enginn hvemig á að fara að því og
grípa embættismenn og þeir sem gera út á vinnu-
markað, til þess gamla ráös að tala bull sem enginn
skilur, sem ekki er von, því það er meiningarlaust.“
OÓ í þjóðmáladálki Tímans 22. jan.