Dagblaðið Vísir - DV - 29.01.1994, Side 16

16
LAUGARDAGUR 29. JANÚAR 1994
Aukinn áhugi á íslenska þjóðbúningnum á afmælisári lýðveldisins:
Mæðurvilja sauma þjóð-
búninga á dætur sínar
- segir Bima Kristjánsdóttir, skólastjóri Heimilisiðnaðarskólans
„í dag hringir fólk á hverjum ein-
asta degi til að spyrja um nám-
skeiðin í þjóðbúningasaumi. Það
er spurt um verðið á námskeiðun-
um, efniskostnað og vinnuálag.
Ástæðan fyrir þessum mikla áhuga
nú er 50 ára afmæli íslenska lýð-
veldsins," sagði Birna Kristjáns-
dóttir, skólastjóri Heimilisiðnaðar-
skólans, í samtali við DV.
„Við höfum alltaf boðið upp á 1-2
námskeið í þjóðbúningasaumi á
ári, en í ár verða þau líklega fjög-
ur. Það er metnaður margra
kvenna að sauma búninginn og
jafnvel baldera. Á námskeiðunum
í þjóðbúningasaumi hittast nem-
endur einu sinni í viku í 10 vikur
og keppast við að klára annaðhvort
upphlut eða peysuföt."
Yfir hundrað
þúsund krónur
- Velja fleiri konur upphlutinn
eða peysufótin?
„Ég held að flestum finnist í dag
upphluturinn meiri sparibúning-
ur, en í gamla daga voru það peysu-
fotin sem voru notuð til spari. Efn-
ið í báða búningana er á bilinu
20-25 þúsund krónur. Fyrir þær
sem fá sér upphlut kostar siifrið
yfir 100 þúsund krónur.
Þær konur sem hafa áhuga á að
fá sér þjóðbúning og hafa ekki tíma
til að standa í því sjálfar að búa
hann til leita til kjólameistara, en
það eru tveir starfandi hjá Heimil-
isiðnaðarfélaginu. Það er mjög dýrt
að fá sér þjóðbúning, en þess þarf
ekki nema einu sinni. Þó að konur
breytist í vextinum með árunum Birna Kristjánsdóttir segir að á 50 ára afmælisári íslenska lýðveldisins sé greinilega vart aukins áhuga á íslenska þjóðbúningnum.
er hægt að laga búninginn að
breyttum vexti og engin ástæða til
þess að fá sér nýjan.“
Stoltió spilar inn í
„Ég fmn fyrir því að margar kon-
ur, sem sjálfar eiga þjóðbúning,
hafa áhuga á að dætur þeirra geti
einnig skartað einum slíkum. Það
er sömuleiðis mjög mikið um ís-
lenskar konur erlendis sem vilja
eignast íslenskan þjóðbúning. Is-
lenskar konur erlendis eru stoltar
af uppruna sínum og þeim finnst
meiri nauðsyn að eiga búning en
okkur hér heima.“
- Hafa ungur stúlkur einhvern
áhuga á þjóðbúningnum í dag?
„Já, að vísu hefur það einskorð-
ast aö mestu við þjóðhátíðardag-
inn, Peysufatadaginn eða ýmsa
merka áfanga í lífi ungs fólks. En
flestar ungar konur sýna búningn-
um vaxandi áhuga efdr því sem
þær ferðast meira og mæður sem
eiga búning ýta undir metnað
dætra sinna og hjálpa þeim jafnvel
fjárhagslega til að koma sér af
stað.“
Peysufötin jafn vin-
sæl og upphluturinn
„Þær konur sem fara á námskeið
velja sér búning, flestar annað-
hvort upphlut eða peysufot. í dag
þykir upphlutur fínni og ef til vill
þægilegri þar sem hann er léttari.
Þegar kona hefur saumað sér upp-
hlut, er mjög algengt að hún komi
til okkar aftur og saumi sér peysu-
föt.“
- Er ekki vandasamt verkefni að
kenna þjóðbúningasaum?
„í námskeiði eru 6 nemendur í
Vilborg G. Stephensen kjólameistari vinnur við íslenskan upphlut.
DV-myndir ÞÖK
einum hóp. Þetta er mikil vinna,
sérstaklega fyrir þæ'r sem ekki eru
vanar að sauma, en þær fá mjög
góða leiðsögn. Til aö kenna þjóð-
búningasaum þarf fyrst að fara í
gegnum þriggja ára nám í Iðnskó-
lanum og verða kjólameistari.
Það er mikilvægt að gera þetta
rétt og ef við leggjum ekki rækt við
þetta með því að vernda hefðina
og leiðbeina fólki gleymist þessi
siður.“
Sérhannaðar
geymsluöskjur
„Þjóðbúning kvenna er hægt að
Það er mikil vinna að sauma islenskan þjóðbúning, hvort sem það er
upphlutur eða peysuföt.
eiga og nota í yfir hundrað ár ef
vel er farið með hann. Fyrir austan
fer nú fram mjög merkilegt fram-
tak. Þar er handverkshúsið Rand-
alín að framleiða öskjur til geymslu
fyrir þjóðbúninginn. Konur sem
eiga búninginn eru oft í vandræð-
um með að geyma hann svo vel
fari. Þama er komin lausn á þessu
vandamáli," sagði Bima.
Það má því fastlega búast við því
að 17. júní í sumar veröi óvenju-
margar konur sem skarti hinum
skrautlega íslenska þjóðbúningi.
-ÍS