Dagur - 21.12.1991, Blaðsíða 15

Dagur - 21.12.1991, Blaðsíða 15
Af erlendum vettvangi Laugardagur 21. desember 1991 - DAGUR - 15 Aspirin bætir heilsu jurtanna Það er ekki bara þegar um höfuð- verk eða hjartakveisu er að ræða, sem aspirín kemur að góðu gagni, það gerir jurtagróðri líka gott. Nú hafa vísindamenn fund- ið hvernig á því stendur: Salicyl- sýran, sem er hið virka efni í aspiríni og ýmsum skyldum lyfjum, eykur möguleika jurt- anna til að verjast ýmsum sjúk- dómum. Blómavinum hefur lengi verið það kunnugt, að afskorin blóm halda sér lengur, ef maður leysir upp töflu með salicylsýru og bætir upplausninni út í vatnið í blóma- vasanum. Margar jurtir fram- leiða raunar sína eigin salicyl- sýru, og nafnið á þessu efni er enda komið af latneska nafninu á víðisættinni, salicaceae. Til þess- arar ættar teljast m.a. víðir og ösp. Hópur amerískra vísindamanna hefur nú slegið því föstu, að jurt- ir liafi ónæmiskerfi, sem berjist gegn sjúkdómum á svipaðan hátt og ónæmiskerfi mannfólksins. Þegar sveppir, bakteríur eða vír- usar herja á einhverja jurt, sendir hún út efnafræðileg boð, sem valda því, að þeir hlutar plönt- unnar, sem enn eru ósýktir taka til við að framleiða eggjahvítu- efni, sem leggja til baráttu við hinar utanaðkomandi örverur. Þessir amerísku vísindamenn fullyrða, að salicylsýra gegni miklu hlutverki í ónæmiskerfi ýmissa jurta. Með því að smita tóbaksplöntur af tilteknum vírus gátu þeir sýnt fram á, að salicyl- sýrumagnið í plöntunum fimm- faldaðist og það áður en sýkingin var farin að valda nokkrum skaða. Viðbragðanna varð ein- ungis vart í plöntum, sem frá náttúrunnar hendi höfðu í sér mótstöðuafl gegn þessum ákveðna vírus. Tilraunirnar benda til þess, að salicylsýran auki á getu jurtanna Kókaín og áfengi er banvæn blanda dauðatíðni er efni, sem heitir kokaethylen og myndast í lifr- inni, ef kókaín og áfengi berst þangað á sama tíma. Þetta er niðurstaðan eftir rann- sóknir á miklum fjölda dauðsfalla á Flórída. Þeir dánu áttu það sameiginlégt, að þeir höfðu neytt bæði kókaíns og áfengis áður en þeir létust. í flestum tilfellum var aðeins lítið magn af kókaíni í lík- amanum.' Kokaethylen fannst í blóði 62 af hundraði, þeirra sem höfðu notað bæði vímuefnin. Við nánari rannsókn fannst efnið einnig í heila og lifur fórnarlamb- anna. Rannsóknirnar sýndu, að kokaethylen er milli 50 og 100 prósent banvænna en kókaín út af fyrir sig. Kenning vísindamannanna er sú, að kókaín og kokaethylen trufli starfsemi þess hluta heilans, sem m.a. stjórnar hjartastarfsem- inni og þess vegna hætti hjartað að slá. (Fakta 4/91. - Þ.J.) Hvað geta fiðrildi flogið Skordýrafræðingar víða um heim hafa lengi leitað svara við þessarri spurningu. Eins og vænta mátti hafa þeir komist að þeirri niður- stöðu, að það er mjög mismun- andi eftir tegundum, hvað fiðrild- in reyna að fljúga langt og hvað þau hafa mikinn áhuga fyrir að flytja sig milli staða. En fyrir nokkrum árum var skráð met í þolflugi fiðrilda. Amerískir vísindamenn merktu keisarafiðrildi í nánd við Santa Barbara í Kaliforníu. Fimm mán- uðum síðar fannst það í fjaillendi Chiricahua í Arizona. Loftlína þangað frá Santa Barbara er 1062 kílómetrar. (Bcngt Bcngtsson í Fakta 4/91. - Þ.J.) langt? Keisarafiðrildið getur flogið meira en 1000 kflómetra vegalengd. Ef maður með bilaða hjartastarf- semi neytir kókaíns og áfengis samtímis aukast líkurnar á að hann falli dauður niður meira en tuttugufalt frá því, sem er, ef hann innbyrðir aðeins kókaín. Það, sem veldur þessarri háu Það getur haft örlagaríkar afleiðing- ar, ef blandað er saman tveimur eða fleiri vímuefnum, t.d. kókaíni og áfengi. Reklar á víðigrein, en salicylsýra dregur nafn sitt af latneska nafninu á víðisættinni, salicaceae. til að verjast sýkingu. Það hefur enn ekki tekist að skýra, hvernig sýran verkar. En þrátt fyrir það, að þessar rannsóknir séu ekki langt á veg komnar, geta áhrif þeirra orðið mikilvæg. Vísinda- mennirnir hyggjast nú kanna, hvort hægt sé að auka mótstöðu- afl ýmissa nytjajurta með því að græða í þær erfðavísi til fram- leiðslu á salicylsýru. (Fakta 4/91. - Þ.J.) Þýskur kristall, pólskur kristall, silfurplett, herra- og dömusnyrtisett. Jólaskreytíngar, liyacintu skreyttngar Stakar hyacintur — verð frá kr. 140 stk. Opið smmudag til ld. 22.00 Óskum viðskiptavinum okkar gleðilegra jóla * AKUR KAUPANGIV/ MYRARVEG 602 AKUREYRI SÍMAR 24800 & 24830 PÓSTHÓLF 498 Bláa línan: S: 12121 Þjónustusími heimilanna, fyrirtækjanna, stofnananna. Hjá okkur færðu upplýsingarnar og við vísum þér á verktaka, iðnaðarmenn, einstaklinga og fyrirtæki sem eru tilbúin að þjónusta þig. Við erum með símavakt allan sól- arhringinn. Við erum þér til þjónustu. Hringdu!

x

Dagur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagur
https://timarit.is/publication/256

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.