Dagblaðið Vísir - DV - 10.12.1994, Blaðsíða 36

40
LAUGARDAGUR 10. DESEMBER 1994
Baráttan gegn fíkniefnabölinu:
Upptækt magn fíkniefna
hefur stóraukist ár frá ári
Breskt par, sem var að koma frá
Lúxemborg, var fært til skoðunar í
leitarklefa tollgæslunnar á Keflavík-
urflugvelli í byrjun nóvember sl. Við
leit kom í ljós að innanklæða báru
farþegamir belti um miðju sér sem
innihéldu 6 kg af hassi.
Að leit lokinni var parinu tilkynnt
að þau væru handtekin og þeim gerð
grein fyrir réttarstöðu sinni.
Við framhaldsrannsókn málsins
kom m.a. í ljós að karlmaðurinn
hafði komið til landsins fyrr á árinu.
Viðurkenndi hann að hafa þá smygl-
að 3 kg af hassi. Maðurinn fékk 18
mánaða fangelsisdóm við lok mánað-
arins en konan 6 mánaða.
Fyrsta íslenska fíkniefnalöggjöfin
var sett árið 1923 en það voru lög um
tilbúning og verslun nleð ópíum.
Þarna var um að ræða tilburði ís-
lenskra stjórnvalda til þátttöku í al-
þjóðasamstarfi á þessum vettvangi
en ekki að ópíum væri vandamál
hérlendis. Þessi lög haldast óbreytt
til ársins 1970 en þá voru sett ný lög
og reglugerð þeim samhliða.
Með orðinu „fikniefni" er átt við
þau efni sem skilgreind eru sem slík
í lögum okkar.
Ýmsir aiþjóðasáttmálar hafa verið
undirritaðir á undangengnum árum
um varnir gegn fíkniefnum. íslend-
ingar eru nú aðilar að tveimur slík-
Hlúum að
börnum heims
- framtíðin
er þeirra
FRAMLAG ÞITT
ER MIKILS VIRÐI
Landbúnaður
skapar
allt að
15.000
manns
á íslandi
atvinnu.
Í5U3«kWt
k /kMMMnbUÁMb
lArli/n
- en betur má ef duga skal
Misjafnt er hvernig reynt er að fela fíkniefnin við kom- Þessi var með 313 grömm af amfetamini innanklæða.
una til landsins. Þessi var tekinn i nóvember 1991.
Rúmlega sextugur karl (burðardýr) kom frá Lúxemborg árið 1992 með um
3 kg af hassi innanklæða og 390 grömm af amfetamíni.
um sáttmálum sem voru gerðir á
vettvangi Sameinuðu þjóðanna árin
1961 og 1971. íslendingar eru einnig
þátttakendur í norrænu samstarfi
varðandi eftirlit með misnotkun lyfja
í íþróttum.
Lög um peningaþvott
Árið 1992 voru samþykkt lög hér-
lendis frá Alþingi til að koma í veg
fyrir „peningaþvott" (Money Laund-
ering). Vísa lögin í ákveðnar tilskip-
anir Evrópubandalagsins um sam-
ræmdar aðgerðir til að reyna að
hindra að fjármálastofnanir verði
notaðar til að „þvo“ ábata af brota-
starfsemi.
Af þeim 50 þúsund milljörðum
króna sem talið er að hafi verið
„þvættaðir" í heiminum á sl. ári er
helmingurinn tahnn tengjast fíkni-
efnaviðskiptum en afgangurinn ann-
arri skipulagðri glæpa- og hryðju-
verkastarfsemi.
Fyrsta opinbera lögreglumáhð hér-
lendis í tengslum við fíknie'fni kom
upp árið 1970. í framhaldi af því voru
árið 1971 settir tveir lögreglumenn
við lögregluembættið í Reykjavík
sem höfðu rannsóknir fíkniefnamála
sem aðcdstarf.
Árið 1973 var síðan komið á sér-
stakri rannsóknardeild ásamt fíkni-
efnadómstóli. En dómstóllinn var
síðan felldur niður árið 1992 og settur
undir hina almennu dómstóla í land-
inu. Árið 1977 varð fíkniefnadeild
lögreglunnar síðar að því sem hún
er í dag með fimmtán stöðugUdum.
Hún hefur landsumboð.
Markvissar varnir
Allt til byrjunar níunda áratugar-
ins var stærstur hluti greindra rann-
sókna hér á landi í höndum lögreglu.
Fíkniefnamál, stór sem smá, höfðu
áður komið upp hjá Tohgæslu ís-
lands og Keflavíkurflugvallar en
þeim hafði ekki verið sinnt sem for-
gangsverkefnum. Eins og lög og
reglugerðir gera ráð fyrir hérlendis
fer tollgæslan fyrst og fremst meö
landamæraeftirht, þ.e. eftirht með
farþegum og vöruflutningum til
landsins. .
Árið 1982 var sett upp sérstök rann-
sóknardeUd innan Tollgæslu íslands.
(svarta gengið). Er hún rekin með
átta stöðughdum. M.a. forgangsverk-
efna vinnur dehdin að vörnum gegn
innflutningi fíkniefna. Hún hefur
landsumboð.
Fram tU ársins 1987 hafði verið
unnið nokkuð ■ markvisst að fíkni-
efnamálum hjá tollgæslunni á Kefla-
víkurflugvelh. Um mitt sumar sama
árs var þar sett upp sérstök fíkni-
efnadeild og tveimur toUvörðum fal-
ið að hafa forræði með rannsókn
slíkra mála. Þessir rannsóknaraðhar
hafa innan sinna vébanda sérþjálf-
aða leitarhunda ásamt ýmsum öðr-
um hjálpartækjum.
RannsóknaraðUarnir vinna ásamt
hinum ýmsu stofnunum og einstakl-
ingum markvisst og óeigingjarnt
starf við að koma höndum yfir efnin
áður en þau komast í umferð. Upp-
tækt magn fíkniefna hefur stóraukist
ár frá ári. Tölfræðilega er ljóst að
markaður hér á landi er ekki fjarri
því sem gerist í nálægum löndum þar
sem þumalputtareglan hefur sýnt að
hald sé lagt á 3-7% efnanna af yfir-
völdum á ári hveiju.
Aukning afbrota
Eins og sjá má af súluritinu hafa
hin svokölluöu harðari efni, þ.e.
amfetamín og kókaín, unnið mikiö á
undangengin . ár. Samfara þeirri
óheiUavænlegu þróun hefur orðið
gríðarleg aukning hérlendis á tíðni
afbrota og grófari ofbeldisverka.
HlutfaUsleg eftirspum kannabis-
efna (hass/marijúana/hassolía) hefur
farið stigminnkandi. Á sama tíma
hefur amfetamínneysla stóraukist. Á
eftir harðri neyslu amfetamíns fylgir
kókaín oftlega í kjölfarið.
- Útbreiðsla ofskynjunarlyfja, þ.e.
framleiddra á rannsóknarstofum,
svo og náttúralegra, hefur verið að
aukast síðustu árin. Lítið hafði orðið
vart við heróín þar til á síðustu árum
að það hefur verið að stinga upp koll-
inum í minni neysluhópum.
Alsæluneysla hefur ekki verið
skráð hérlendis svo nokkru nemi.
Misnotkun anabolískra stera virðist
vera töluverð hér á landi. Nágrannar
okkar annars staðar á Norðurlönd-
unum flokka steramisnotkun á sama
hátt og ef um fíkniefni væri að ræða.
Sprautufíklar og smit
Hérlendis var nýverið gerð könnun
af sérfræðingum í veirufræðum hjá
133 þekktum sprautufíklum. Niður-
stöður voru dökkar. Dæmi: A. Ai-
gengt var að fíklar hópuðu sig saman
um sömu sprautun. B. Sýking af
völdum lifrarbólguveiru C greindist
hjá 57% fíkla. C. Yfirvofandi er mikil
hætta á aukningu á smiti alnæmis.
Á sl. ári var haldin í Svíþjóð fyrsta
Evrópuráðstefnan um varnir gegn
vímuefnaneyslu í álfunni. Á ráð-
stefnunni voru uppi raddir um að
yfirvöld einstakra þjóða innan Evr-
ópu væru að gefast upp fyrir fíkni-
efnavandanum. Allt landamæraeft-
irlit hefði farið minnkandi á undan-
förnum árum, m.a. vegna hruns á
fyrrum múrum austurblokkarinnar
árið 1989 og samruna þjóðanna í evr-
ópsk bandalög. Hugmyndir um að
gefa fíkniefni frjáls fengu töluverða
gagnrýni á ráðstefnunni. Svíar
greindu frá því að þeir heföu mótað
ákveðna stefnu í fíkniefnámálum þar
sem gert væri ráð fyrir þyngri refs-
ingum við brotum en á móti kæmu
auknar forvarnir og aðstoð við þá
sem á henni þyrftu að halda.
Hjá lyfjafræðingum vestanhafs er
nú til rannsóknar hvort búa megi til
lyf sem veita neytandanum vímu án
þess aö skaða hann.
' Vegna legu lands okkar og smæðar
þjóðarinnar ættum við að hafa góð
tök á að halda uppi markvissum
vömum. Þess vegna verða stjórnvöld
að halda vöku sinni. Því verður að
auka fjárveitingar til löggæslu,
fræðslu, áróðurs, forvarnar og með-
ferðar.
Tökum öll höndum saman í barátt-
unni við þann vágest og það böl sem
fylgir slóö fíkniefnanna.
Elías Kristjánsson, fíkniefnadeild
tollgæslunnar á Keflavíkurflugvelli