Dagblaðið Vísir - DV - 04.02.1995, Qupperneq 16

16
LAUGARDAGUR 4. FEBRÚAR 1995
Skák
Friðrik ruddi brautina
Friörik Ólafsson varó sextugur 26. janúar sl. Fyrirhugað er aö haldið
verði afmæiismót í Reykjavík í haust, honum til heiðurs.
Skýringin á almennum skáká-
huga á íslandi umfram mörg önnur
lönd er varla einhlít en þrennt vilja
spekingar nefna ööru fremur: í
fyrsta lagi heföi þjóðin frá því land
byggðist ornað sér við tafl og spil
á köldum, dimmum vetrarkvöld-
um; í annan stað hefði heimsmeist-
araeinvígi Fischers og Spasskís í
Laugardalshöllinni 1972 kveikt
skákelda, sem enn loga; og í þriðja
lagi - Friðrik Ólafsson.
Þessar línur eru ritaðar í tilefni
þess að Friðrik varð sextugur 26.
janúar sl. Líklega hefur framganga
hans á sjötta og sjöunda áratugn-
um öðru fremur orðið kveikjan að
svo aimennum skákáhuga hérlend-
is sem raun ber vitni.
Einhvem tímann sagði efasemd-
armaður að álíka skemmtiiegt væri
að horfa á skák teflda, eins og gras
grænka eða málningu þoma. Hvað
sem því líður er víst að þegar Frið-
rik var upp á sitt besta var aldrei
nein lognmolla á skákborðinu.
Trúlega hefur skákklukkan átt
drjúgan þátt í því. Friðrik var fræg-
ur fyrir að lenda í tímahraki en var
þá háU sem áll, jafnvel þótt tíminn
væri aö renna út. Margar skákir
hans era frægar hvað þetta varðar,
eins og t.d. þegar hann sneri á Ghg-
oric í Portoroz ’58.
Á skákmótum var ekki óalgengt
aö þegar aðrar skákir væra að
nálgast endatafl, væru Friðrik og
mótherji hans enn að klóra sig
fram úr byijuninni. Þannig magn-
aðist spenna í salnum kringum
skák Friðriks og ekki spillti leiftr-
andi sóknarstílhnn.
Friðrik vakti fyrst verulega at-
hygh á alþjóðlegum vetvangi er
hann sigraði ásamt Kortsnoj á
Hastingsmótinu fræga um áramót-
in 1955/56. Landsmenn sátu síðan
sem Umdir viö viðtækin er hann
tefldi á miUisvæðamótinu í Port-
oroz ’58 og vann sér rétt til þess að
tefla í áskorendakeppninni árið eft-
ir. Þar var Friðrik kominn í hóp
átta snjöUustu stórmeistara heims,
sem tefldu um réttinn til þess að
skora á heimsmeistarann Botvinn-
ik.
Friðrik sinnti skákinni í hjáverk-
um næstu árin, samhUða öðrum
störfum en safnaði þó mörgum
glæstum sigram. Hann varð at-
vinnuskákmaður frá 1974 og kjör-
inn forseti FIDE, Alþjóðaskáksam-
bandsins 1978-1982.
Síðustu ár hefur Friðrik verið
skrifstofustjóri Alþingis og lands-
menn hafa ekki átt þess kost að sjá
hann við skákborðið. í haust kann
að verða breyting á því að fyrirhug-
að er sérstakt afmæUsmót Friðriks
þar sem þekktum kempum verður
boðið til leiks. VassUy Smyslov,
fyrrverandi heimsmeistari, Svetoz-
ar GUgoric, Robert Byrne og Jan
Timman hafa þegar þekkst boðið
og vonir standa til að Bent Larsen
muni einnig verða meðal kepp-
enda.
Þegar Friðrik óx úr grasi voru
skákbækur ekki á hveiju strái eins
og nú er og þaðan af síður diskUng-
ar. Því varð fyrst og fremst að
treysta á hyggjuvitið. Friðrik sýndi
skákUstinni þó meiri ræktarsemi
en þá tíðkaðist og tókst að þroska
ótvíræða hæfileikana. Hann varð
útnefndur stórmeistari 1958, fyrst-
ur íslendinga. Hann var ungum
skákmönnum góð fyrirmynd og
raddi brautina fyrir atvinnu-
mennsku í skák á íslandi - nú eru
stórmeistaramir orðnir átta.
Rétt er að Uta á eina af skákum
Friðriks en vandi er að velja. Mig
langar að rifja upp fertuga skák
Friðriks úr einvíginu við Hermann
Pilnik 1955 sem einnig er að finna
í bók Friðriks, Við skákborðið í
aldarfjórðung, sem tímaritið Skák
gafút 1976.
Það er lærdómsríkt að sjá hvem-
ig Friðrik byggir stöðu sína mark-
visst upp og tekst að nýta sér
þunglamalega taflmennsku hvíts.
Þegar undirbúningi er lokið hristir
hann fram úr erminni leikfléttu
sem fór sigurför um heiminn -
handbragði Friðriks var líkt viö
sjálfan Aljekín. Ekki skal lagður
dómur á það nú hvort fléttan stenst
ströngustu kröfur. Þeir sem eiga
öflug tölvuforrit geta kannað hvort
tölvan finnur vörn í stöðunni eftir
30. leik Friðriks.
Umsjón
Jón L. Árnason
Hvítt: Hermann Pilnik
Svart: Friðrik Ólafsson
Petroffs-vörn..
1. e4 e5 2. Rf3 Rf6 3. Rxe5 d6 4. Rf3
Rxe4 5. d4 d5 6. Bd3 Be7 7. 0-0 0-0
8. Hel Rd6 9. Rc3 c6 10. Bf4 Bg4 11.
h3 Bh5 12. Bh2 f5 13. Re2 g5!
En ekki 13. - Bxf3 14. gxf3 g5 15.
f4! og hvítur hrifsar tíl sín fram-
kvæðið.
14. Rg3 Bg6 15. Re5 Rd7 16. Rxg6
hxg617. De2 Hf718. Rfl Re419. f3?!
Einmitt það sem svartur vfldi -
hvítur veikir stöðuna.
19. - Rd6 20. c3 Rf8 21. Dc2 Re8 22.
He2 Bd6 23. g3?
Stingur í augu, svo ekki sé meira
sagt. Auðvitað eru mannakaup
betri kostur en að múra biskupinn
inni.
23. - Rg7 24. Hael Df6 25. Kg2 Rge6
26. Bgl Hd8 27. Hdl Hh7 28. c4 g4!
29. fxg4 Bxg3!?
Eins og Friðrik bendir réttUega á
í bók sinni hefði 29. - f4! verið enn
sterkara. Þessi og næsti leikur era
hins vegar svo sannarlega freist-
andi.
30. Rxg3
Ef 30. Kxg3 Dh4+ og hvíti kóng-
urinn sleppur ekki lifandi.
8 7 1 6 1 A £ Jl átti I
5 á A
4 A A A A
3 Jl m
2 £ S | 1 1 & A
ABCDE FGH
30. - Hxh3! 31. gxf5?
Ekki 31. Kxh3 Rf4+ 32. Kh2 Dh4
mát en PUnik finnur ekki bestu
vörnina, éins og Guðmundur
Pálmason benti á í samtímaskýr-
ingum við skákina. Ef þá 31. - gxh5
er óhætt að þiggja hrókinn, eða 31.
- Dh4 32. Bxf5! sem virðist bægja
hættunni frá.
31. - Rf4+ 32. Kf3 Dh4 33. Bf2 Rh7!
Nú er sóknin óviðráðanleg.
34. Hgl Rg5+ 35. Ke3 He8+ 36. Kd2
RÍ3+ 37. Kc3 Rxe2+ 38. Rxe2 Dxf2
39. Hxg6+ Kh8 40. Dcl He3 41. Rf4
Hel
- Og hvítur gafst upp.
Hraðskákmót
Hraðskákmót Reykjavíkur verð-
ur haldið á morgun, sunnudag, kl.
14 í skákheinúlinu Faxafeni 12.
Tefldar verða eUefu umferðir eftir
Monrad-kerfi, og teflir hver kepp-
andi tvær fimm mínútna hraðskák-
ir við hvem andstæðinga sinna.
Öllum er heimU þátttaka.
Bridge
Tuttugu og fjögur erlend pör
meðal keppenda
Bridgehátíð 1995:
Zia reiðir til höggs en Hjördis Eyþórsdóttir horfir áhyggjufull á.
Bridgehátíð 1995 verður spUuð á
Hótel Loftleiðum helgina 10.-13.
febrúar og vegna mikUlar aðsóknar
erlendra spUara verður tvímenn-
ingskeppninni breytt í 72 pör.
Sveitakeppnin heflr einnig slegið
öll met og er jafnvel búist við yfir
hundrað sveitum.
Að venju koma margir af bestu
spiluram heimsins tU leiks og er
Pakistaninn Zia Mahmood einn af
þeim. Hann spUar við besta spilara
Bretlands, Tony Forrester. Frá
Bandaríkjunum koma Fred Stew-
art og Steve Weinstein, Michael
Rosenberg og Debbie Zuckerburg
og Larry Cohen og David Berkow-
itz. Frá Bretlandi kemur unghnga-
landshðið sem er skipað Jason
Hackett og Justin Hackett, Tom
Townsend og Jeffrey Allerton. Enn
fremur kemur Andy Robson frá
Bretlandi en hann spilar við Ritu
Shugart frá Bandaríkjunum. Rita
þessi veit ekki aura sinna tal og
kemur náttúrlega á einkaþotu
sinni.
Þá era ótahn 12 pör frá Banda-
ríkjunum sem koma á vegum
ferðaskrifstofu sem kennd er við
Charles H. Goren, einn mesta
bridgemeistara allra tima. Lítið er
vitað um bridgekunnáttu þeirra og
verður það að koma í ljós. Larry
Cohen segir frá skemmtílegu spili
sem hann lenti í fyrir stuttu í
svæðamótí í Flórída. Hann sat með
eftirfarandi spil í fjórðu hendi:
♦ DG
¥ -
♦ K952
+ D1098653
Eftír tvö pöss opnaði vestur á
tveimur hjörtum sterkum. Á hag-
Umsjón
Stefán Guðjohnsen
stæðum hættum stökk Cohen í
fimm lauf sem vora dobluð af
vestri. Sögnin gekk til makkers
Cohens, sem lagðist undir feld. Að
áhti Cohens á engin pössuð hönd
aö eiga sögn í þessari stöðu en
makker kom að lokum með óvænta
en ánægjulega sögn - fimm tígla.
Vestur doblaði með semingi og það
varð lokasögnin. Útspihð var
hjartaás og aht spihð var svona:
A gefur
AV á hættu:
* DG
¥ -
♦ K952
+ D1098653
♦ Á53 i—r— 4
¥ ÁKD965 „ " w
♦ú V ♦
♦ 972
¥ G72
♦ ÁG108763
♦ -
Sagnir höfðu þvi gengiö þannig:
Austur Suður Vestur Norður
pass pass 2 hjörtu 5 lauf
pass pass dobl pass
pass 5tíglar dobl Alhrpass
Úrspihö var ekki flókið. Sagnhafi
trompaði hjarta og lauf á víxl, tók
síöan tígulkóng og bhndur átti af-
ganginn af slögunum. Sjö tíglar
unnir og 750 til n-s. Á hinu borðinu
voru spiluð fimm hjörtu, sem unn-
ust af því að norður fann ekki lauf-
útspihð.
Það er athyghsvert að hægt er að
vinna alslemmu í báðar áttir ef
ekki fmnst rétta útspihð.