Dagblaðið Vísir - DV - 25.02.1995, Side 16

Dagblaðið Vísir - DV - 25.02.1995, Side 16
16 LAUGARDAGUR 25. FEBRÚAR 1995 Nýyxði Dagvist I erindi, sem ég flutti fyrir nem- endur í forspjallsvísindum í Há- skóla íslands að beiðni Páis Skúla- sonar prófessors haustið 1979, fór- ust mér m.a. orð á þessa leið: „En þó að við leggjum og höfum lagt mikið upp úr nýyrðastefnunni, megum við ekki gleyma því, að nýyrði geta verið löng og álappaleg. En oft er vandalaust að snyrta þau til, ef svo mætti að orði kveða. Ég skal taka lítið dæmi, sem engan veginn er þó af verri endanum. Daglega dynur í eyrum okkar orðið dagvistunarstofhun. Þegar ég var nemandi í Menntaskólanum á Ak- ureyri, bjó ég suma vetuma í heimavist. Þar var engin heima- vistunarstofnun sem betur fer. Af hverju eru þessi bamahæli, sem fólk kallar dagvistunarstofnanir, ekki kölluð dagvistir? Úr því að heimavist dugir á Akureyri, hlýtur dagvist að nægja bæði um dvöhna og stofnunina." Þegar ég sagði þessi orð, hafði ég ekki heyrt orðið dagvist, eir leitaði ekki að því í orðabókum. Ég, sem sé, myndaði orðið án þess að vita, hvort nokkrn- annar hefði gert það á undan mér. En núna á dögunum leitaði ég til Orðabókar Háskólans. Hún hefir dæmi um orðið frá 1980. Þess ber þó að geta, að Orðabókin hefir dæmi um dagvistargjald „greiðsla fyrir dvöl á sjúkrahúsi um eins dags skeið“. Dæmið er úr riti eftir Halldór Laxness frá 1929. Ætla verður, að Halldór Laxness hafi myndað orðið dagvist og síðan dagvistargjald. Þannig em komnir tveir höfundar að orðinu dagvist, og þeir kunna að vera miklu fleiri. Ég skal skjóta því hér inn, að orðið daggjald hefir verið notað um greiöslur til sjúkrahúsa, en það merkir ekki alveg hið sama og dag- vistargjald, því að daggjalder greitt af opinberum aðiljum, en dagvist- argjald af sjúkhngum. Orðið dagvist var tekið upp í Orðabók Menningarsjóðs 1983 í báöum merkingunum, sem ég nefndi í fyrirlestri mínum. Orðið dagvistunarstofnun er, samkvæmt Orðabók Háskólans til 1969. Ég hefi ekkert við orðið dagvistun að at- huga, ef það er notaö í réttri merk- ingu, þ.e. „þá athöfn að koma barni Umsjón Halldór Halldórsson (sjúkhngi) fyrir í dagsdvöl um nokkurt skeið". Hins vegar er dag- vist rétt orð um dvöhna sjálfa, svo og stofnunina, sem dvahst er á. Ég heyri að visu enn talað um dagvistunarstofnanir og dagvist- unarheimili, en mér sýnast þessi orð vera á undanhaldi. í Síma- skránni eru stofnanir, sem heita Dagvist barna og Dagvist á einka- heimilum og raunar fleiri dagvist- ir. Hvort hér er um áhrif frá erindi mínu frá 1979 að ræða, veit ég ekki, og skiptir það raunar ekki máh. Ég hefi bent á tvo höfunda að orö- inu, og sennilega eru þeir miklu fleiri. Orðið dagvist er svo auð- myndað og eðlilegt, að hver íslend- ingur, sem hefir eðhlega málkennd, gæti myndað það. Það gæti hrokkið út úr hveijum, sem er, án þess að hann gerði sér grein fyrir, að á ferð- inni væri nýtt orð. Útskýringar við krossgátu Tölur vinstra megin: ORÐIÐ SEM KEMUR ÚT LÁRÉTT. Tölur hægra megin: ORÐIÐ SEM KEMUR ÚT LÓÐRÉTT. Útsölulok Allt á kr. 990 og 1.490 í útsöluhominu ÚtsöJunni lýkur Jaugardag Erum að taka upp nýjar vörur Blu di blu Verslun Laugavegi 83 Krossgáta 'V/Sfíf/: "OMfiKLB’6 Mfih/f/L ÝS!//5 " RfíUHflf TflLPi ORG- fíR VfiFI BLflUl UR \, LE/T 'OSKflÐ /R Ifc-- —« /LLUR RU66AD VEL ^ 6ERDUR 5flmHL 10 T/REPz SÖTT STÉJ-P/ SETDl fi£Ti.fíl /Z 6ER.fi Kfiur Ekk/ UTfiK, fiND- VfíRP KR'fi OKKflk SK.ST * 'dl'/k/r /n'fli/í EKK/ 6‘oDuR 'fífí HfiPP \ /ÐKfí \ 9 l 5K‘flR/ HR6L/ RE/m eupða TVHhfí /í/nfiR 1 Tófirv /ílYNT HoPUR -þyufí /n’fi/- f SONUR Kfíu/V UPP STÖKK UR SYUOJfl /LLfí KOHfí LE/KuR KRfíUfT) fiÐt EK6/ íEGi/fi /3’ FoRH. /nOKT/fjK EKK/ VOt/R H SPýT- UR /5 kfyr n mil</LL FJÖLO/ BORófíÍ/ KLflKI b ’ SflmHL- BL/Ejfl BfiK- TfiLfi RD6LR BLfiDR fífil SKO FuGLfíK ÖLVfíVfl V - TjfíSLfíÐ LE/K SV/Ð E/NK/6 VE/Ð/ lE/Kúh /y firr spýju -v HfíFN' fíÐ/R ^PPu/fí t FufiRrK SflFNfl Hi-UT/ % TvEr/HD 5Kjól BRfiKfi pYOTj UR. '/ £66/ KostuR 1E/K5 ■ U ■ 1 L'/t/hn fiSK Þ VSR Hnýt/ ÖR/ FRftte/\ STfiÐ fí-rr DÖKKfíR (jLUQfjfí TjÖLT) VfíNN E/Ð PE/Ð/ HLJÓÐ % £/</</ FfiOTfiR QouU/n FJ/EP unÞ/R 6EF/N/J Z • Z /r/A'X- 7 T/T/LL HNjÖTfí ■ 8 Df/QU 0ÝL/^ !> L/r VfífífiR Loó/ K 5 GLUFfí HERUm B/l ÖLL i-E/K- QV/E) QRÚU FRfitfíR Ko/flfl SoRé 3 p 5 TóRflN SOPfi -6 RK fíRfl - QRúfí OTT BoRD- fíV/R 'flKfiFfí RiFfí : SÖ6R í) TÚTru BER6 mfiLS V/T- LEYSfík GRfilY) uR II 1 Ko/n V/Ð t cn 03 s B 3 *o VpH 03 *cd 'aí u. x VO -4 'Ji >. x vo X Ui to x X vu u. v. - ct: X x X X X -- tc £ X X W X *\ V X X VD a X X * X X \ X , X X • X > V. X X X íð X VO k Q (X X <*: X - w X X X V) X X Oí £ £ X Ui \ X X X X: Ul X N Uj X 0 VD X << QC > X X Ui X V \ X <C: vl Ui \ X U) ú: x * vr\ X íú X X X • VD X > ‘O vi Q «1: X k << > u: X X .X \ X X X X X X X X X 9: CC \ X X X <5: X X X X X <*: X X x X \D X u: Ti X X X X X X \ • X 'X •N. a vD u: X X X X or X • Uj - \ :Q X X X X X X > • * • X • X X X X

x

Dagblaðið Vísir - DV

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.