Dagblaðið Vísir - DV - 13.09.1995, Blaðsíða 14

14
MIÐVIKUDAGUR 13. SEPTEMBER
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjóri: ELIAS SNÆLAND JONSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjóm, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLT111,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLT114, 105 RVÍK, SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 6272. Áskrift: 800 6270
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@ismennt.is - Auglýsingar: dvaugl@ismennt.is. - Dreifing: dvdreif@ismennt.is
AKUREYRI: Strandgata 25, simi: 462 5013, blaöam.: 462 6613, fax: 461 1605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: (SAFOLDARPRENTSMIÐJA HF.
Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1550 kr. m. vsk. Lausasöluverð 150 kr. m. vsk., helgarblað 200 kr. m. vsk.
Heimavarnarlið
Eðlilegt er að ræða í alvöru, hvort íslendingar eigi að
koma sér upp eins konar her eða heimavamarliði eins
og Björn Bjarnason menntaráðherra lagði til fyrir helg-
ina. Það er jafn eðlilegt og að ræða í alvöru, hvort ís-
lendingar eigi að taka þátt í Evrópusambandinu.
Slíkar tillögur fara í taugar þeirra, sem vilja ekki, að
þjóðin eyði miklum tíma í innri ágreining. Þeir af-
greiða hugmyndirnar með því að segja þessi mál ekki
vera til umræðu. Þannig hafa hvorki orðið eðlileg
skoðanaskipti um Evrópusambandið né um íslenzkar
heimavamir.
íslendingar telja sig fullgildan aðila í fjölþjóðlegum
samskiptum. Samt vantar hér einmitt það, sem frá
ómunatíð hefur verið talin helzta forsenda ríkisvalds,
eigin vamir gegn ytri áreitni. ísland getur ekki varið
sig og getur að því leyti ekki talizt vera fullgilt ríki.
Hingað til höfum við sparað þau 2-3% þjóðarfram-
leiðslunnar, sem nágrannaþjóðir okkar leggja til varnar-
mála, og varið þeim í staðinn til að efla offramleiðslu
dýrra landbúnaðarafurða. Flestir hafa verið fremur
ánægðir með að losna við milljarðakostnað af herbún-
aði.
ísland hefur um leið afsalað mikilvægum hluta full-
veldisins til Atlantshafsbandalagsins og Bandaríkjanna.
Komið hefur fram, að Bandaríkjamenn eru orðnir
þreyttir á hlutverki sínu og eru byrjaðir að rifa seglin í
viðbúnaði sínum hér á landi. Framtíð varnanna er því
óvís.
Öðrum þræði efast fólk um, að styrjaldir úti í heimi
muni bera að ströndum íslands. Það er falskt öryggi, því
að skæruhernaður og hryðjuverk hafa að nokkru tekið
við hlutverki hemaðar. Við sjáum þessa dagana, að
hernaðarástand ríkir í Frakklandi vegna sprengjuhættu.
Við þurfum að geta mætt hryðjuverkum og hættu á
hryðjuverkum. Til þess þarf sveitir, sem hafa þjálfun á
þeim sviðum. Þótt víkka megi hlutverk björgunarsveita
og Landhelgisgæzlunnar, er ekki líklegt, að það dugi til
aðgerða á borð við þær, sem hafa verið í Frakklandi.
Að sjálfsögðu er nærtækara að efla Landhelgisgæzl-
una, sem hefur árum saman verið í svo römmu
íjársvelti, að hún getur ekki haldið uppi gæzlu í efna-
hagslögsögunni og utan hennar, sem þó ætti að vera
mikilvægasti og brýnasti þáttur íslenzkra heimavarna.
Hugsanlegt er að víkka svið Landhelgisgæzlunnar og
efla hana til strandgæzlu, sem væri þá annað mikilvægt
svið íslenzkra heimavarna. En vamir gegn hryðjuverk-
um eða öðru áreiti á landi væru þó tæpast á færi henn-
ar, né heldur björgunarsveita samtaka áhugafólks.
Ef heimavarnir íslands verða einhvem tíma skipu-
lagðar, er líklegt, að Landhelgisgæzlan, björgunarsveit-
irnar og víkingasveit lögreglunnar geti gegnt veigamiklu
hlutverki. Samt er freistandi að telja slíka skipan ófull-
nægjandi án sérstaks heimavamarliðs atvinnumanna.
Þótt innlent herlið eða heimavarnarlið muni aldrei
skipta máli í hefðbundnum hernaði, er líklegt að það
geti aukið öryggi okkar gegn hernaði af því tagi, sem
að undanfómu hefur verið háður á götum Frakklands
og hefur verið að leysa hefðbundinn hernað af hólmi.
Heimavamarliði má einnig fela það hlutverk að
gæta ýmiss konar hernaðarbúnaðar, sem Bandaríkja-
menn mundu skilja eftir, ef þeir minnkuðu enn frekar
hlutverk sitt hér á landi, að svo miklu leyti, sem slík '
gæzla yrði ekki talin á færi borgaralegra starfsmanna.
Loks er líklegt, að varnarlið atvinnumanna geti tekið
ao sér þær skyldur íslands að taka þátt í að koma á friði
og að gæta friðar á ýmsum átakasvæðum í heiminum.
Jónas Kristjánsson
Umræða um flóttamenn á ís-
landi hefur blossaö upp. Það er
ekki seinna vænna. Margoft hefur
verið hent á að íslendingar taka
ekki flóttamenn. Margoft hefur
verið bent á að íslendingar sinna
ekki skyldum sínum sem aðildar-
þjóð Sameinuðu þjóðanna hvað
þetta varðar. Margoft hefur verið
sagt frá fólki í íslenskum fjölmiðl-
um sem íslendingar gætu bjargað
ef þeir vildu. Margoft hafa örfáir
einstaklingar og félagasamtök á ís-
landi gengið fram fyrir skjöldu og
beitt sér fyrir umbótum - en þjóð-
arviljinn og vilji stjómmálamann-
anna hefur ekki fylgt þeim.
Léttvigt umræðunnar
Island er land léttvigtarinnar í
umræðunni; hérna gangast menn
upp í sjálfum sér en horfa á útlönd-
in í sjónvarpinu og líta á vanda-
mál þeirra sem þeirra eigin. Og
héma þrasa menn fram og aftur
um það sem litlu skiptir. Þess er
skemmst að minnast þegar þrasaö
var fram og aftur um það hvort út-
lenskir fjáraflamenn myndu
gleypa í sig ár og jarðir í kjölfar
ar gætu bjargað ef þeir vildu,“ segir Einar m.a. í greininni.
ísland og
flóttamennirnir
EES eða það hvort útlenskir verka-
menn myndu vaða yfir landið eins
og maurar.
íslenskir stjómmálamenn þrasa
um slíkt - en þeir líta fram hjá
stómm málum sem varða álit og
ímynd þjóðarinnar í veröldinni,
þeir sinna ekki skyldum hennar
gagnvart hrjáðum og smáðum,
fólki sem hefur verið útskúfað,
verið hrakið burt frá heimkynnum
sínum: flóttamönnum allra landa.
Árið 1989 var gefin út bók í Dan-
mörku sem heitir Asyl í Norden og
þar var sýnt fram á að íslendingar
borguðu 20 sent á mannsbarn til
flóttamannastofnana Sameinuðu
þjóðanna meðan hinar Norður-
landaþjóðirnar borguðu 5-7 doll-
ara! Og í sömu bók var fjöldi flótta-
manna, sem hingað komust, bor-
inn saman við hin löndin. Niður-
staðan var skelfileg. Hingað
komust fáir og stundum engir og á
þá staðreynd var á þeim tíma bent
í íslenskum fjölmiðlum.
Samt hefur fátt breyst - íslend-
Kjallarinn
Einar Heimisson
sagfræðingur og
kvikmyndahöfundur
ingar taka helst ekki við flótta-
mönnum og sumir stjórnmála-
menn þrasa jafnvel um hættu á
átökum útlendra þjóðarbrota í
okkar litla landi, rétt eins og þær
örfáu hræður, sem hingað komast,
séu nú mikið og öflugt ófriðarafl.
Á spjöld sögunnar
Flóttamannaumræðan er því
miður dæmi um umræðu eins og
hún gerist lágkúrulegust á íslandi;
aðgerðaleysið, sinnuleysið er þess-
ari þjóð svo fullkomlega til
skammar að önnur skömm hennar
er tæpast meiri. Sumir vilja kenna
tilteknum flokki, sem er klaufaleg-
ur í ummælum sínum og einangr-
unarsinnaður í stefhu, um þetta
mál. Svo einfalt er það hins vegar
ekki.
Ég minnist þess að fyrir
nokkrum árum reyndi ég að vekja
athygli stjómmálamanna á þessu
máli en talaði fyrir daufum eyrum
- þeir voru ekki úr þessum til-
tekna flokki. Því miður hefur ríkt
þjóðarsátt um það á íslandi að taka
ekki við flóttamönnum, og sérstak-
lega hefur það verið áberandi að
andans menn, menningarmenn,
skáld, rithöfundar, sem erlendis
eru yfirleitt í fararbroddi í slíkum
húmanískum umbótamálum, hafa
hérlendis undantekningarlítið þag-
að þunnu hljóði.
Flóttamannastefnunni verður
núna að breyta og þeir stjómmála-
menn verða menn að meiri sem
það gera; spjöld sögunnar munu
bíða þeirra því slík breyting á
stefnu íslendinga fæli í sér tíðindi
í meira lagi. Ég skora á stjóm-
málamenn íslands að breyta þessu
máli, snúa því við, taka 25 flótta-
menn á ári hið minnsta.
- Og koma sér inn á spjöld sög-
unnar í leiðinni.
Einar Heimisson
Því miður hefur ríkt þjóðarsátt um það á
íslandi að taka ekki við flóttamönnum og
sérstaklega hefur það verið áberandi að
andans menn, menningarmenn, skáld, rit-
höfundar, sem erlendis eru yfirleitt í far-
arbroddi í slíkum húmanískum umbóta-
málum, hafa hérlendis undantekningarlít-
ið þagað þunnu hljóði.“
Skoðanir annarra
Urskurður Kjara dóms
„Viðbrögð vegna úrskurðar Kjaradóms nú eru
hörð. Víst er, að hann mun leiða til mjög harðrar
kröfúgerðar þeirra starfshópa, sem telja sig illa
svikna eftir samninga, sem gerðir voru snemma á
árinu. Nú þegar er ljóst, að þeir munu ekki standa
upp frá samningaborðinu í næstu umferð fyrr en
þeir hafa rétt sinn hlut og þá má búast við, að krafa
þeirra verði m.a. sú, að þeim verði bætt upp það
tíma bil, sem liðið er.“
Úr forystugrein Mbl. 12. sept.
Umframeyðsla ríkisins
„Staðan í halla rekstri ríkissjóðs eftir fyrstu sex
mánuði ársins 1995 er sú að á degi hverjum hafa far-
ið 29,4 milljónum króna meira úr kassarnum en inn
hefur komið. Umframeyðslan hefur sem sagt numið
yfir einni milljón króna á hverri klukkustund þessa
sex mánuði..Nauðsynlegt er að taka til hend inni í
ríkisrekstrinum. Umsvifln eru of mikil og út gjöldin
langt umfram tekjur. Vaxandi skuldasöfnun stefnir
þjóðinni I ógöngur. j>að þarf vilja, þor og kraft til að
takast á við það verkefni að koma böndum á ríkis-
reksturinn.“
Edda Helgason í 6. tbl. Frjálsrar verslunar.
Smuguaflinn
„Réttur okkar til veiða í Smugunni hefur i raun
verið viðurkenndkur, en ekkert samkomulag er um
skiptingu þess afla....Það er afar áríðandi og hest fyr-
ir alla aöila að gæðamálin varðandi Smuguaflann
séu í lagi. Það er til lítils barist fyrir sjómennina,
sem eru í löngu úthaldi fjarri heimaslóðum, að koma
með skemmdan afla að landi sem er felldur í
verði....Eins og nú háttar til er skylt að reyna með
öllum ráðum að búa svo um hnútana að forðast
rányrkju og flytja gott hráefni að landi.“
Úr forystugrein Tímans 12. sept.