Þjóðviljinn - 29.04.1978, Blaðsíða 15

I.aS^arítagur 29. apríl 1978 kJóÐVILJINN — SIÐA 15
kvæmdastjóra A-pressen, er
miðlaði þeim af mikilli og dýr-
mætri reynslu. Hann hét þeim
einnig stuðningi við véla- og
efniskaup og stuðlaði að verð-
lækkun á vélum og tækjum. Þá
má geta þess að tveir verkstjórar
Blaðaprents hf. fóru til þjálfunar
hjá A-pressen i Noregi, þar sem
þeir dvöldust um hriö. — A-
pressen leiðbeindi við val á öllum
tækjum og skipulagningu prent-
smiðjunnar..... Aðstoð norskra
jafnaðarmanna kom fram i fleiri
myndum, sem siðar verður greint
frá. Mun þá öllum ljóst vera að
ritstjóri Þjóðviljans fer með stað-
lausa stafi þegar hann fullyrðir
að blað hans hafi engrar aðstoðar
notið”.
,Meira síöar
5?
Enn er framhald á hinni
óttalegu afhjúpunarherferð.
Það birtist daginn eftir, 7. april,
með yfirskriftinni’ „Þjóðviljinn
og norskir jafnaðarmenn: Að-
stoðina má meta á miljónir
króna”. Þar er enn endurtekin
sagan um lyginn ritstjóra, um
tæknilega aðstoð við stofnun
Blaðaprents, við þjálfun starfs-
manna Blaðaprents, við kaup á
tækjum ,,og með margvislegri
fyrirgreiðslu”. „Meira verður
sagt frá þessu máli siðar”.
Siðan eru liðnar þrjár vikur. Al-
þýðublaðið hefur enn ekki haldið
áfram hinni skemmtilegu fram-
haldssögu um hina inargvislegu
fyrirgreiðslu. Það eina sem hefur
sést til þess að sanna ósannindin
eru þrjár fréttir urn sama fyrir-
bærið, ferð framkvæmdastjóra
fjögurra dagblaða til Noregs. Það
er allt og sumt. Þegar svo er
komið verður niðurstaðan óhjá-
kvæmilega sú að allur gaura-
gangurinn stafi af þvi einu að Vil-
mundur Gylfason hafi orðið reið-
ur, angaskinnið, hafi viljað sanna
lygar á mann úti i bæ, en ekki tek-
ist. Sannanirnar hafa aldrei
komið fram, hin „margvislegu
gögn” hafa ekki komið fram, ekki
heldur hinar „margvislegu upp-
lýsingar”.
Eftir að hafa staðhæf.t i þremur
„fréttum”, einum leiðara og
tveimur greinum i siðdegisblöð-
unum að Þjóðviljinn hafi fengið
styrk frá norskum jafnaðar-
mönnum, eftir að hafa skýrt frá
sönnunum og sönnunum enn, eftir
að hafa fullyrt að hér hafi verið
um fjárhagsstuðning að ræða sem
skipti sköpum fyrir rekstur Þjóð-
viljans, eftir að hafa orðið sér til
vansa á almannafæri með hróp-
um um lygar, subbuskap og fleira
gott i bland við athugasemdir um
trúarvingl og spiritisma — eftir
allt þetta stendur ekkert eftir
annað en einn ættstór frambjóð-
andi, heldur vandræðalegur og
klórar sér i höfðinu: „Meira
verður sagt frá þessu máli
siðar”. Þetta „meira” er ekki
komið enn — það er ekkert
„meira”.
Alþýðublaðsfréttirnar snerust
allar um skýrslu um ferð fram-
kvæmdastjóra dagblaðanna til
Noregs fyrir stofnun Blaðaprents.
Verður nú nokkuð vikið að þvi
máli:
1968 áttu forsvarsmenn þriggja
dagblaða viðræður um vandamál
sem stöfuðu af þvi að blöðin öll
bjuggu við mjög lélegan prent-
vélakost. Þessi blöð voru Alþýðu-
blaðið, Visir og Timinn. 1 fram-
haldi af nokkrum viðræðum þess-
ara aðila ákváðu þeir að ’bjóða
Þjóðviljanum þátttöku og varð
Eiður Bergmann, framkvæmda-
stjóri Þjóðviljans, fulltrúi blaðs-
ins i viðræðunum.
A þessum tima voru fjárhags-
örðugleikar Alþýðublaösins mjög
verulegir. Þeirra upphefð kemur
að utan og samkvæmt ráðlegg-
ingum norskra sérfræðinga varð
að ráði að forráðamenn Alþýðu-
blaðsins beittu sér fyrir
samstarfi dagblaða um
prentsmiðjurekstur.
Til þess að tryggja að af þvi
yrði lögðu forráðamenn A-press-
en i Noregi áherslu á að kynna
framkyæmdastjórum blaðanna
fjögurba rpkstur prentsmiðja A-
pressen, en framkvæmdastjór-
arnir fóru i kynnisferð til Noregs
og Kaupmannahafnar dagana 10.-
15. september 1969. t ferðinni
ræddu framkvæmdastjórarnir
við forráðamenn A-pressen, þeir
skoðuðu prentsmiðjur þeirra,
ræddu við sölustjóra Goss-prent-
véla i Noregi og fleiri aðila um
vélakaup, rekstrarvörur o.fl.
Buðu þeir hjá A-pressen að beita
sér fyrir þvi að verðlækkanir
fengjust á vélum handa Blaða-
prenti auk þess ráðgjöf og verð-
lækkun á rekstrarvörum. Ekkert
af þessu kom til framkvæmda ut-
an verðlækkun á rekstrarvörum,
en eftir skamma hrið hættu for-
ráðamenn Blaðaprents að
kaupa þær rekstrarvörur sem hér
um ræðir þar sem grunur lék á
þvi að þáverandi framkvæmda-
stjóri Visis hirti umboðslaun af
ihnflutningi þessara rekstrar-
vara.
t skýrslum sem undirritaður
hefur undir höndum kemur ekk-
ert fram um það að norðmennirn-
ir hafi á nokkurn hátt lagt fram
styrk til islensku dagblaðanna.
Eorráðamenn A-pressen tóku að
visu á móti framkvæmdastjórum
islensku blaðanna, þeir fengu að
skoða prentsmiðjur^ i Noregi —
kannski hafar þeír fengið ókeypis
kaffi og vinarbrauð. Islensku
blöðin, þar á meðal Þjóðviljinn,
kostuðu sjálf förina til Kaup-
mannahafnar og Noregs. Þess
vegna er ljóst:
Mýflugaft
og úlfaldinn
1) A-pressen sýndi fram-
kvæmdastjórum blaðanna prent-
smiðjur i Noregi ennfremur
ræddu þeir við forystumenn A-
pressen, en þessar viðræður og
þessi skoðunarferð skipti engum
sköpum um stofnun Blaðaprents
til eða frá. Hefðu ekki verið skoð-
aðar prentsmiðjur hjá A-pressen
hefðu bara verið skoðaðar aðrar
smiðjur.
2) A-pressen hafði áhuga á þvi
að koma Alþýðublaðinu i sam-
starf við önnur dagblöð á Isiandi
um prentverk. Þess vegna sýndu
ráðamenn A-pressen talsverðan
áhuga á samstarfshugmyndum
blaðanna 1968-1970 enda var það
áreiðanlega eina leiðin til þess að
tryggja útkomu Alþýðublaðsins
enn um nokkurt skeið.
3) A-pressen gat haft hagsmuni
af þvi að stuðla að kaupum Blaða-
prents á rekstrarvörum.
Þar með liggur það fyrir, mý-
flugan er ferð framkvæmdastjór-
anna til Noregs, kaffi og vinar-
brauð, úlfaldinn eru þrjár „frétt-
ir” i Alþýðublaðinu, leiðari með
sóðaorðbragðútvær greinar i sið-
degisblöðunum. Ætli að það sé
hr Gylfason frambjóðandi Al-
þýðuflokksins fór með ósannindi
er hann ræddi um styrk A-pressen
i gegnum Blaðaprent við Þjóð-
viljann, þegar hann lagðist svo
lágt að reyna þannig að réttlæta
að Alþýðublaðið er nú gefið út
fyrir erlent fé.
Vilmundur fór mikinn um siður
Alþýðublaðsins, Visis og Dag-
blaðsins. Af hverju? Vegna þess
að hans höfuðskylda i islenskum
stjórnmálum er að klekkja á
sósialistum og stjórnmálastarf-
semi þeirra. Ihaldið er banda-
maður hans og félagi. Þessi grein
sýnir svo rækilega fram á að hann
hefur farið með staðlausa stafi að
ekki er þörf á að ræða þau mál
frekar. Núna hefur hann lika
fundið upp annað mál þar sem
einnig er um það að ræða að gera
tiiraun til þess að koma höggi á
Þjóðviljann: Að Kröflupeningar
hafi verið notaðir til þess að fjár-
magna blaðið! Þeim staðhæfing-
um hefur þegar verið svarað
opinberlega. Þau mál verða þvi
ekki rædd frekar við Vilmund
hér. Þau eru útrædd og það hefur
komið i ljós að drengurinn hefur
hvergi við rök að styðjast. Vinnu-
brögð hans eru óvönduð og óheið-
arleg. En þau styðjast við sömu
forsendur og blaðamennska sið-
degisblaðanna: Eitt hneyksli á
dag kemur fjárhag i lag, eitt
miljónir króna. Heildar-
verðmæti lóðar (fasteignamat)
og húss (brunabótamat) þvi um
67 miljónir króna. Alþýðubrauð-
gerðin mun nýiega hafa selt þetta
hús og hafið byggingu annars i
miðborginni.
Alþýduhúsiö
260 miljónir
Alþýðuhús Reykjavikur hf. var
stofnað i Reykjavik 17. júli 1934.
Upplýsingar um stofnun hiuta-
félagsins er að finna i
Lögbirtingablaðinu 30. ágúst 1934.
„Tilgangur félagsins er að
reisa og reka samkomu- og
skrifstofuhús fyrir al-
þýðusamtökin i Reykjavik.”
Hlutafé var alls 90.000 kr.,
25 króna, 100 króna og 1000 króna
bréf, eitt atkvæði fyrir hvert 25
króna bréf, en enginn má fara
með meira en 1/5 hluta af
atkvæðamagninu. Innheimt
hlutafé var á stofndegi 22.500 kr.
„Stjórnarformaður er Jón Axel
Pétursson. Fasteignamatsverð
hússins er 76,2 milj. kr.. en lóðar
40 miljónir króna. Brunabóta-
matsverð er 221 miljón króna.
Stærð þess er 2008 fermetrar en
um 6000 rúmmerar. Samanlagt
fasteignamat lóðar, 40 miljónir,
og brunabótamatsverð húss, 221
miljón, er þvi 260 milj. kr.
Alþýðuhúsið og aðrar þær eignir sem kenndar hafa verið við Alþýðu-
flokkinn eru taldar ná hátt I sex hundruð miljónir að söluveröi. Það er
þvi ekki fátækt að fjármunum sem drepur Alþýðublaðið heldur
hugsjónafátækt.
Eigni um 61 Alþýf )0 milji luflokl >nir k ksins róna
unnt að sökkva dýpra fyrir einn
blaðamann? Hin sannanlegu
ósannindi Svavars Gestssonar
reynast vera blákaldar stað-
reyndir. Dapurlegt — vegna þess
að áður en Vilmundur varð fram-
bjóðandi hreyfði hann oft þörfum
málum. Núorðið lætur hann sig
staðreyndir engu skipta og veður
fram með vitleysuna. Vonandi
verða þessa ábendingar til þss að
Vilmundur Gylfason biðjist af-
sökunar á frumhlaupi sinu. Hann
yrði maður að meiri.
1 gögnum Blaðaprents er að
finna upplýsingar um það hvernig
fyrirtækið sjálft greiddi fyrir
vinnu þeirra erlendu sérfræðinga
sem hingað komu á þess vegum á
árunum 1971 og 1972. Fyrra árið
greiddi fyrirtækið liðlega 700 þús-
und krónur i „ferðakostnað vegna
offsetnáms, erlendra sérfræðinga
o.fl.”, Siðara árið um 325 þúsund i
„uppihaldskostnað erlendra sér-
fræðinga”.
Þessi gögn getur Vilmundur
Gylfason fengiö hvenær sem er
hjá undirrituðum. 1 þeim kemur
fram til dæmis að greitt hefur
verið fyrir ferðir til útlanda hvað
eftir annað, fyrir ferðir erlendra
sérfræðinga hingað, hóteldvöl
þeirra, fæði og drykkjarföng. I
þessum gögnum kemur meðal
annars fram að greitt hefur verið
fyrir aðstoð þeirra sérfræðinga
sem Vilmundur birti myndirnar
af i fyrstu grein sinni i Visi, þeirri
grein sem hann neitaði sjálfur að
birta i Þjóðviljanum.
Niðurstaðan af öllu þessu verð-
ur þvi i fyrsta lagi sú að Vilmund-
hneyksli á dag kemur fylginu i
lag.
En að lokum væri þó ekki úr
vegi að beina til hans ákveðnum
spurningum um eignir
Alþýðuflokksins og hvers vegna
þær eru ekki notaðar i þágu
flokksins og blaðsins.
Alþýöubrauögeröin
67 miljónir
Alþúðubrauðgerðin hf. var
stofnuð 29. október 1940.
Samkvæmt Lögbirtingablaðinu
22.11. 1940 er tilgangur félagsins
að reka smásöluverslun, brauð-
og kökugerð i Reykjavik og
nágrenni „með það fyrir augum
að halda niðri verðlagi á brauði
og kökum til hagsbóta fyrir neyt-
endur.” Hlutafé var alls 45.000
kr., 100 krón^a og 1.000 kr. hluta-
bréf. „Eigendaskipti að hl'uta-
bréfum eru aðeins gild ef stjórn
samþykkir og getur hún neitað
um samþykki er hún álitur að
félaginu geti stafað hætta af eig-
endaskiptum td. ef hinn nýji
eigandi er óvinveittur verkalýðs-
samtökunuin eða Alþýðuflokkn-
um.” Framkvæmdastjóri með
prókúruumboð Guðmundur R.
Oddsson. Fasteignamatsverð
húsnæðis Alþýðubrauðgerðarinn-
ar er nú um 14 milj. kr., bruna-
bótamatsverð um 40 miljónir
króna. Stærð hússins er 848
fermetrar (Þjóðviljahúsið
er 650 fermetrar), eða 1864
rúmmetrar. Húsið stendur stend-
ur á eignarlóð. Lóðamat 27,7
Iðnó
155 miljónir
Iðnó er einnig i eigu Alþýðuhúss
Reykjavikur hf. Fasteignama.ts-
verð húss er 14,5 milj. en lóðar 73
milj. kr. Brunabótamatsverð
húss er 82 milj. kr. Samanlagt
brunabótamatsverð húss og fast-
eignamatsverð lóðar er þvi um
155 miljónir króna.
Fasteignasali sem blaðið
ræddi við taldi að fara mætti
nærri verðlagi á þessum eignum
með þvi að leggja saman fast-
eignamatsverð lóðar og bruna-
bótamatsverð húss. Þessi aðferð
hefur verið viðhöfð hér á undan.
Samkvæmt þvi er raunverulegt
verð þessara eigna sem hér segir.
Alþýðubrauðgerðin 27,7 milj. kr.
plús 40.7 milj. kr. eða 68.1 milj.
kr.
Iðnó 73,0 milj. kr. plús 82.0 milj
kr. eða 155 milj. kr.
Aiþýðuhúsið 40 milj. kr. plús
221 milj. kr. eða 261 milj. kr.
Heildarverðmætið er þá 484.4
milj. kr.Ef notuð er sú aðferð að
margfalda fermetratölu húsanna
með 130.000 sem mun vera gang-
verð húsnæðis um þessar mundir
er heildarverð þessara eigna um
550 miljónir króna, og þegar tillit
hefur verið tekið til óvenju-
hagstæðrar staðsetningar allra
þessara eigna má geta nærri að
heildarverðið er i rauninni mun
hærra en hér hefur verið nefnt —
en það er þó æriö.
Þegar hlutafélög þessi voru
stofnuð var tilgangurinn vita-
skuld sá að tryggja fátækri
stjórnmálahreyfingu húsnæði
fyrir starfsemi hennar. Að baki
stofnun félaganna voru þvi
pólitiskar, félagslegar forsend-
ur, en aldrei ætlunin að
einstaklingar sem flokkurinn
setti til forystu i félögunum
mötuðu krókinn privat og per-
sónulega á þvi að sitja i stjórnum
hlutafélaganna. Ekki skal fullyrt
hér að svo hafi verið. En hitrtigg-
ur ljóst fyrir að Alþýðuflokkurinn
og Alþýðublaðið fá ekki krónu af
þessum miklu fasteignum, enda
þótt sá hafi verið tilgangurinn
með stofnun þeirra er fátækt fólk
skaut saman i 25 króna hlutabréf
til þess að geta bakað ódýrara
brauð en einkaframtakið. Hvað
hefur orðið um þessar fasteignir?
Það er spurning sem Vilmundur
Gylfason er vinsamlegast beðinn
um að svara. Hefur þeim verið
stolið frá Alþýðuflokknum og
Alþýðublaðinu? Eða telja for-
ráðamenn þessara eigna
Alþýðuflokkinn og Alþýðublaðið
núorðið starfrækt i andstöðu við
upphaflegan tilgang og stefnu
Alþýðuflokksins? Hver er
ástæðan?
Ekki fjárskortur
Um þessar mundir er
Alþýðubláðið i andarslitrunum:
það mun leggja upp iaupana með
haustinu samkvæmt yfirlýs-
um ritstjóra þess. Alþýðublaðið
sem stofnað var fyrir 59 árum er i
rauninni löngu dautt: það hefur
hins vegar fundið framhaldslif á
astralplani bilasalanna um nokk-
urra ára skeið. Væri döngun i
forystumönnum Alþýðublaðsins
myndu þeir hins vegar spyrna i
og reyna að nýta eignirnar sem
hér hafa verið gerðar að umtals-
efni til þess að tryggja blaðinu lif
á eigin spýtur. Hallinn á
Alþýðublaðinu er mikill um þess-
ar mundir og það þarf mikið fé til
þess að koma blaðinu af stað aft-
ur. En eignirnar sem hér á undan
voru tiundaðar nægja þó til þess
aö gefa út blað, þó halli sé á þvi. i
tvo til þrjá áratugi eða framundir
aldamót! Astæðan til þess að
Alþýðublaðið er lagt niður er þvi
ekki fjárskortur. Fyrsta ástæðan
er aumingjaskapur og metnaðar-
leysi. önnur ástæðan er pólitisk.
Hún er fógin i þeirri staðreynd að
Alþýðuflokkurinn 1978 er ekki
sami Alþýðuflokkurinn og um
áratugaskeið hélt úti Alþýðublað-
inu og flokksstarfi oft af miklum
myndarskap þrátt fyrir litil efni.
Alþýðuflokkurinn 1978 er ekki
verkalýðsflokkur, heldur
einskonar „óháður borgaraflokk-
ur” Glistrup-flokkur. Þesskonar
flbkkur þarf ekki og má raunar
helst ekki eiga málgagn. honum
fer betur að koma sjálfum sér á
framfæri i gegnum siðdegisblöðin
sem selja sig fyrir hvað sem er.
Staðreyndin er sú að þrátt fyrir
fórnfúst starf þúsunda alþýðu-
manna til áratuga við að skapa
Alþýðuflokknum efnalegan
grundvöll getur Alþýðuflokkurinn
ekki lifað lengur i þeirri mynd
sem hann var. Forystumennirnir
hafa ákveðið að breyta flokkn-
um. Meginástæðan til þess að
Alþýðublaðið hefur hrunið niður á
liðnum áratug er þessi pólitiska
staðreynd: það hefur enginn
lengur áhuga á pólitiskri stefnu-
mótun Alþýðuflokksins. Þess
vegna er það rétt sem ungur
flokksbróðir Vilmundar skrifaði i
Alþýðublaðið i vetur:
„Reynsla af rekstri
Alþýðublaðsins gegnum árin
virðist sýna að þvi niinna seni er
um pólitfk i blaðinu þvi skár
gengur það.”
Alþýðuflokkinn þjakar hug-
sjónafátækt. ekki efnaleg fátækt.
Drepur hann líka
Blaöaprent?
Skrif Vilmundar hafa oröið
tilefni itarlegra hugleiðinga.
Niðurstaðan liggur fyrir að þvi er
varðar blaðrið um stuðning A-
pressen við Þjóðviljann. Hitt er
enn óljóst hvaða afleiðingar
subbuskrif Vilmundar hafa fyrir
samstarfið i Blaðaprenti.
Kannski tekst Vilmundi Gylfa-
syni lika að eyðileggja
samstarfsgrundvöll Blapaprents,
þess fyrirtækis sem A-pressen og
forystumenn þess töldu að eitt
gæti orðið Alþýðubláðinu til
bjargar. Þá væri illa fariö.
— s.