Þjóðviljinn - 29.04.1978, Blaðsíða 4

Málgagn sósíalisma,
verkalýdshreyfingar
og þjóðfrelsis
Útgefandi: Otgáfufélag Þjóöviljana.
Framkvæmdastjóri: Eiftur Bergmann
Ritstjórar: Kjartaa Ólafsson
Svavar Gestsson
Fréttastjóri: Einar Karl Haraldsson.
Umsjón nieð sunnudagsblaói:
Arni Bergmann. .
Auglýsingastjóri: Gunnar Stéinn,
Pálsson
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar:
Síðumúla 6, -Simi ,81333
Prentun: Blaðaprent hf.
Heilagt
bandalag I
Fram hefur komið, að Alþýðuflokkurinn
hyggst taka við fjármunum erlendis frá til
þess að gefa út Alþýðublaðið. Þessi
ákvörðun forystumanna Alþýðuflokksins
hefur sætt mikilli og vaxandi gagnrýni
eins og eðlilegt er, þvi það er ekkert minna
en reginhneyksli að erlendum aðilum sé
fengin aðstaða til ihlutunar um islensk
innanrikismál. Það segir sig sjálft að
stjórnmálastarf sem rekið er fyrir erlenda
peninga er ekki islenskt lengur og slikt
getur haft háskalegustu afleiðingar fyrir
sjálfstæði þjóðarinnar.
Þeir erlendu aðilar sem hér um ræðir
eru sósialdemókrataflokkarnir' i Vestur-
Evrópu. Meðal annars hefur flokkur
Helmuts Schmidts kostað námskeið handa
forystumönnum Alþýðuflokksins, en sagt
er að blaðastyrkurinn sé fenginn frá Norð-
mönnum. Það kann að hafa sakleysislegt
yfirbragð að taka við sliku fjármagni frá
Noregi, en ef grannt er skoðað sést hve
hættulegt slikt getur verið. Norðmenn
hafa iðulega blandað sér i islensk innan-
rikismál með næsta ógeðfelldum hætti og
nægir i þvi sambandi að minna á her-
stöðvarmálið á valdaárum vinstri-
stjórnarinnar. Það er þvi sama frá hvaða
landi féð kemur — það er ævinlega fráleitt
að kosta stjórnmálastarfsemi hér á landi
með erlendu fjármagni, það er stórhættu-
legt, það ber dauðann i sér fyrir islenskt
sjálfstæði.
Af þessum ástæðum og öðrum hefur
verið flutt frumvarp á alþingi af þing-
mönnum allra flokka — einnig Alþýðu-
flokksins—um að banna erlent fjármagn i
innlendri stjórnmálastarfsemi. Frum-
varpið hefur hlotið afgreiðslu frá 1.
umræðu i efri deild og meirihluti alls-
herjarnefndar leggur til að frumvarpið
verði samþykkt. En þegar neyðin er
stærst er hjálpin næst: Einn þingmanna
Sjálfstæðisflokksins hefur gengið fram
fyrir skjöldu til þess að losa Alþýðuflokk-
inn úr snörunni. Þessi þingmaður hefur
hlotið mikla frægð fyrir það að umgangast
fjármagn erlendis með sérkennilegum
hætti. Þingmaðurinn heitir Jón G. Sólnes
— hann er hinn nýi bandamaður Alþýðu-
flokksins og Vilmundar við að verja krat-
ana þvi áfalli að alþingi samþykki að
banna erlent fjármagn til stjórnmála-
starfs hér á landi.
Heilagt bandalag Jóns G. Sólness og
Alþýðuflokksins um erlent fjármagn er
býsna athyglisvert. — s.
Heilagt
bandalag II
Á undanförnum árum hefur risið upp
hér á landi merk nýjung i starfsemi
verkalýðs- og samvinnuhreyfingar,
framleiðslusamvinnufélag iðnaðar-
manna. I félagi þessu eru um 100 menn og
þeir hafa tekið að sér stór verkefni, skilað
þeim af myndarskap og vakið athygli
fyrir það hvað þeir hafa veitt einkafyrir-
tækjunum harða samkeppni. Starfsemi
hinna ungu iðnaðarmanna hefur sérstak-
lega vakið mikla athygli félagshyggju-
manna og enda von þar sem hér er um að
ræða myndarlegan sprota að nýjum stofni
i samvinnuhreyfingunni og verkalýðs-
hreyfingunni, sem áreiðanlega á eftir að
hafa mikil og varanleg áhrif launa-
mönnum til hagsbóta.
Vitaskuld er þessi starfsemi einka-
rekstrinum mikill þyrnir i augum. Hafa
verktakar skrifað margar greinar i blöð
til þess að ófrægja hreyfingu ungra
iðnaðarmanna, en ófrægingarherferðin
hefur til þessa engan hljómgrunn fengið.
Nú hefur það hins vegar gerst nýlega að
einn frambjóðenda Alþýðuflokksins og
siðan Alþýðublaðið hafa tekið undir árásir
verktakaauðvaldsins með blaðaskrifum i
siðdegisblöð og forystugrein i Alþýðu-
blaðinu. Er það raunar i samræmi við
Alþýðuflokkinn eins og hann er nú orðinn,
að forsvarsmenn hans og málgagn skuli
leggjast með óhróðri á þennan nýja og
efnilega sprota verkalýðs- og samvinnu-
hreyfingarinnar, sem félagshyggjumenn
allir binda miklar vonir við.
Heilagt bandalag verktakaauðvaldsins
og Alþýðuflokksins um árásir á fram-
leiðslusamvinnufélagið er býsna athyglis-
vert. — s.
Kjarastöönun
þrátt fyrir
aukningu
þjóðartekna
I tilefni þess að nú liður að 1.
mai rifjum við upp athyglis-
verða grein sem birtist i bjóð-
viljanúm fyrir ári á baráttudegi
verkafólks. Tölurnar sem þar
eru tiundaðar tala sinu máli og
eru i fullu gildi enda þótt ár sé
liðið, þvi ljóst er að núverandi
rikisstjórn stefnir að þvi að færa
enn meir af þeim verðmætum
sem launafólk almennt skapar
til þeirra sem lifa á atvinnu-
rekstri, eignum og verð-
bólgubraski:
Ótrúlegt en sa'tt: kaup verka-
manna hefur staðið i stað siðast*
liðin :!0 ár, þó að þjóðartekjur á
mann hafi meira en 2-faldast.
Þetta er til vitnis um mikla til-
færslu i tekjuskiptingu þjóðar-
innar frá erfiðisvinnufólki og
raunar launafólki almennt til
þeirra sem lifa á atvinnurekstri,
eignum og verðbólgubraski.
Þjóðviljinn hefur látið fara
yfir opinberar töluraðir um
timakaup verkamanna og verð-
lagsþróun annars vegar, en um
þjóðartekjur og mannfjölda
hinsvegar, allt frá áriiiu ’45 til
ársins ’76. Niðurstaðan er i
stuttu máli sú, að verkamenn
bjuggu við sama kaupmátt við
lok timabilsins eins og við upp-
haf þess, en þjóðartekjur á
mann i föstum verðmætum
höfðu vaxið 2,3-sinnum.
Tekinn var kauptaxti verka-
manna i almennri hafnarvinnu
samkvæmt samningum Dags-
brúnar i Reykjavik. Timakaup-
ið hjá þeim var árið 1945 6,77 kr.
en 1976 365,45 kr. að meðaltali
yfir árið. Athugandi er að þetta
er alls ekki lægsti taxti verka-
mannakaups, svo að sist af öllu
verður um það sakast að tekinn
hafi verið taxti sem sýndi óeðli-
lega litla hækkun.
stað, hjá sumum hefur hann
jafnvel rýrnað en hjá nokkrum
hefur hann aukist óverulega.
Hagvöxtur
Þjóðartekjur hafa allt þetta
timabil verið mældar af opin-
TTöJ
M <! /
l\
T L
X
'jAFVVÆ<jl i'HACtKERFlh/U
Kjarastöðnun
1 krónum talið hefur kaup
hafnarverkamanna hækkað 54
sinnum á timanum frá 1945 til
1976, en verðlag hefur hins veg-
ar stigið rösklega lika eða sem
svarar 53.5 sinnum. Nákvæm-
lega reiknað hefur þvi kaup-
mátturinn vaxið úr 100.0 í 100,9 á
timabilinu eða um 0.9%. Það er
þvi augljóst að kaupmátturinn
hjá Dagsbrúnarverkamönnum
yfirleitt hefur að jafnaði staðið i
berum aðilum, bæði á verðlagi
hvers árs og á föstu verðlagi. Sé
tekið fast verðlag hafa þjóðar-
tekjur vaxið nær 4-falt á tíma-
bilinu. Nú verður að taka tillit til
þess að þjóðinni hefur fjölgað
um 70%. Kemur þá út að þjóðar-
tekjur á mann hafa vaxið 2,2-
falt.
Hagsveiflur
■ Þjóðartekjurnar voru i vexti
fyrstu árin eftir 1945, en döluðu
siðan og náðu lágmarki 1952.
Eftir það var um nær stöðugan
vöxt að ræða fram til 1966, en þá
kom afturkippur i 3 ár. 1970
höfðu þjóðartekjurnar náð
sama stigi aftur, 1,8-falt á við
1945. bá tók við mikið vaxtar-
timabil sem náði hámarki 1973.
Að aflokinni fremur vægri
sveiflu niðurávið, virðast þjóð-
artekjurnar vera að klifra að
nýju upp á sama stig og þær
voru á metárið 1973.
Vinnutíminn
Rétt er að taka það fram, að á
timabilinu frá 1945 hefur vinnu-
vikan tvisvar verið stytt. Um
mitt ár 1965 varð vinnuvikan 44
dagvinnustundir i stað 48 áður,
og i ársbyrjun 1972 var vinnu-
vikan 40 stundir. Þetta þýðir
það að við 40 stunda vinnuviku
er að öðru jöfnu greitt 20%
meira fyrir vinnustundina mið-
að við það að vikukaupið sé
óbreytt. Töluröð sem sýndi
kaupmátt vikukaupsins frá
1945, mundi ekki enda i 100,9 ár-
ið 1976, heldur í 84.
Kjarasveiflur
Það lætur að likum að miklar
sveiflur hafi verið á kaupmætti
timakaupsins á rúmum 30 árum
frá 1945 til 1976. Topparnir koma
fram á eftirfarandi timabilum:
1947-49, 1958-59, 1966-67, 1972-74.
Hæsta árið er 1972 með 16,5%
meiri kaupmátt heldur en árið
1945. Lægðirnar eru aftur á
þessum árum sem nú skal
greina: 1951-52, 1961-63, 1968-69
og 1975-76.
Einkaneysla
hverra?
Nú mætti hugsa sér að and-
mæla röksemdum þessa sam-
anburðar á þjóðartekjum og
kaupmætti með þvi, að mjög
hefur dregið úr hlut einkaneyslu
i ráðstöfun þjóðartekna. Hefur
ekki samneysla og fjármuna-
myndun aukist á kostnað einka-
neyslu innan þjóðarteknanna?
Svar: Hlutfallslegt magn sam-
neyslu hefur staðið i stað og er
nú mun minna hér á landi en i
nágrannalöndunum. Það þýðir
aö hið opinbera gerir hér minna
fyrir þjóðarheildina en talið er
hæfilegt i menningarlöndum.
Vægi fjármunamyndunar hefur
þyngst miðað við 1945, enda var
það af skiljanlegum ástæðum
litið fjárfestingarár, þvi efni-
vörur frá útlöndum fengust ekki
nema af skornum skammti.
Hins vegar hefur fjárfesting
aldrei verið meiri, hlutfallslega
en 1947, og einmitt það ár var
kaupmátturinn mestur á fyrri
hluta timabilsins. Sé aftur vikið
að endapunktum timabilsins, þá
hafa þjóðartekjur aðeins vaxið
14% meira frá 1945-1975, og 19%
meira frá 1945—1976. Úr þvi að
kaupmáttur verkamanna jókst
ekki i hlutfalli við einkaneyslu,
hverra neysla var það þá sem
jókst? Einhverra annarra en
verkamanna og sambærilegra
launþega, það er augljóst mál.