Þjóðviljinn - 17.06.1978, Blaðsíða 11

Laugardagur 17. júnl 1978 .ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 11
Hún var mikOl aðdáandi
Sjálfstæðisflokksins og þau hjón lásu fyrir mig á kvöldin
úr æviminningum Thors
Jensens og Sveins Björnssonar, mér til mikUlar ánægju.
Um sama leyti var ég kosinn forsetl Framtíðar-
innar málfundafélags skólans, og þeir
sem vildu halda uppi heiðri Lærða skólans sáu
náttúrlega að það var ekki beint
passandi að bréfberi væri forseti Framtiðarinnar
og það hófst undirskriftasöfnun.
mér fannst aö meö félagsmála-
starfi mínu f menntaskólanum
væri ég aö gera pólitiskt gagn
fyrir stjórnmálahreyfingu okkar
þó aöéghafi náttúrulega reynt aö
standa mig vel almennt i þessu
félagi. Enégmanekkieftir þvi aö
ég hafi litiö á þetta sem eitthvert
þrep i allsherjarframastiga. Þaö
var einmitt eitt af aöalsmerkjum
Sósialistaflokksins og þarf aö
veröa eitt af meginverkefnum
okkar i Alþýöubandalaginu lika
aö leggja áherslu á aö liösmenn
okkar standi sig alls staöar vel og
þeir liti á öll störf sem trúnaöar-
störf. Þannig nýtast þeir málstaö
okkar langbest þegar allt kemur
til alls.
„Stéttarbaráttan
i fingurgómana”
— Þú hefur snemma gengiö i
Sósialistaflokkinn?
— Já, ég gekk i hann 1963. Eg
hef alltaf veriö áhugasamur um
pólitik en þaö var ekki fyrr en ég
fór aö sitja I leshringum hjá
Einari Olgeirssyni aö ég geröi
mér grein fyrir þvi, áö pólitik
snerist um stjórn þjóöfélagsins.
Ég var i leshringum hjá Einari,
Asgeiri Blöndal og Eyjólfi
Arnasyni og þab varö mér
ómetanlegt og nýtist mér vonandi
enn ldaglegum störfum. Ég vona
aö þá hafi ég kannski fengiö þaö
sem ég kalla stundum „stétta-
baráttuna i fingurgómana” Ég
þóttist skynja stéttaþjóöfélagiö
og mig sem hluta af þviog verka-
lýösstéttinni. A þessum árum
vann ég lika fyrir Samtök
hernámsandstæöinga, þannig aö
þjóöfrelsisbaráttan og stétta-
baráttan féllu saman i einn
farveg.
Við höfum hafnað hinni
leninisku flokksgerð
— Nú segir einn af þingmönn-
um Sjálfstæöisflokksins I grein i
Morgunblaöinu I dag aö Alþýöu-
bandalagiö sé kommúnistaflokk-
ur aö sovéskri fyrirmynd. Er þaö
rétt?
— Égheldabþessiskilgreining
i kommúnistaflokka og
sósialdemókrataflokka sé vissu-
lega skemmtilegt og fróölegt
sögulegt viöfangsefni, en hún
skiptfr engu máli I þeim
þjóöfélagsátökum sem eiga sér
staö á íslandi núna. Ég get varla
imyndaö mér nokkurn flokk i
verkalýöshreyfingu Vesturlanda
sem er fjær þvi aö vera
kommúnistaflokkur aö sovéskri
fyrirmynd heldur en Alþýöu-
bandalagiö. Viö höfum t.d.
visvitandi hafnaö ýmsum
grundvallaratriöum sem sovéski
kommúnistaflokkurinn leggur
mikla áherslu á. Viö höfum hafn-
aöhinni lenlnisku flokksgerö miö-
stjórnarvaldsins og einnig þeim
hugmyndum aö flokkurinn eigi aö
vera sveit útvaldra sem leiöi
verkalýöinn aö sinum geöþótta.
Vib teljum ekki aö viö eigum aö
hafa vit fyrir verkalýösstéttinni
en vib reynum aö hafa áhrif á
hana.
Flokkur sem er bara
kaupstreðsflokkur er
litils virði
— Margt róttækt násmfólk er
tortryggiö á stóran verkalýös-
flokk eins og Alþýöubandalagiö.
Hvaö viltu segja um þessa
tortryggni?
— Hún er mjög eölileg og þaö
er ekki nóg meö aö þetta fólk sé
tortryggiö á flokkinn, heldur er i
honum þónokkuö af fólki sem er
alltaf á varöbergi i sambandi viö
þróun hans aö sjálfsögöu. Þaö
held ég aö sé mjög nauösynlegt.
Þó aöflokkurinn taki virkanþátt i
öllu starfi þjóöfélagsins veröur
hann aö gæta þess ab draga ekki
svo mjög dám af umhverfinu aö
hann hætti i raun og veru ab vera
verður bara kaupstreösflokkur er
ákaflega litils viröi.
Sjálfstæðisbaráttan
er margþætt
— Telur þú liklegt aö Alþýbu-
bandalagiö sé nú reiöubúiö aö
ganga inn i rikisstjórn án þess aö
setja herstöövamáliö á oddinn?
— Ég tel engar likur á þvi. Þaö
mun auövitaö setja aUa sina
stefnuskrá á oddinn i sliku
samstarfi.
Út frá herstööinni liggja
ári i mörg ár enn, hefur þaö ekki
aöeins slæm áhrif á allt efnahags-
lif landsins.heldur gerist þaö sem
verra er: Hún grefur undan trú
þjóöarinnar á þvf, aö hún kunni
fótum sinum forráö. 1 Þýskalandi
á sinum tima var svariö viö efna-
hagsöngþveitinu einræöi; hér gæti
þaö oröiö uppgjöf viö aö halda
uppi sjálfstæöu þjóöriki. Viö
erum nánast dvergriki og hættan
er sú aö viö viö biöjum um hjálp
frá útlendingum til aö leysa fram
úr vandanum og þaö væri tiltölu-
legaeinfalt mál fyrir stórveldi aö
Or: Kenavlkurgöngu.
til sem flokkur og veröi bara
ómerkileg atkvæöavél.
Meginforsenda þess aö Alþýöu-
bandalagiö haldi reisn sinni er aö
þetta unga fólk sem þúsundum
saman hefur gert sér grein fyrir
lögmálum stéttaþjóöfélagsins á
siöustu árum komi til liös viö
flokkinn.
Alþýöubandalagiö er framhald
af fýrra starfi Alþýöuflokksins,
Kom múnistaflokksins og
Sósialistaflokksins, en rætur okk-
ar hreyfingar liggja einnig lengra
aftur I sögu þjóöarinnar. Viö höf-
um alltaf lagt mikla áherslu á aö
kynna frelsisbaráttu Islenskrar
alþýöu gegnum aldirnar, þvi aö
ein þýöingarmesta forsenda þess
aöokkur takist aö varöveita sjálf-
stæbi þjóöarinnar er aö sagan lifi
I samtimanum. Stjórnmálahreyf-
ing islenskra sósialista hefur oft
náö undraverðum árangri á
siöustu áratugum og þessi hreyf-
ing hefur haft mjög veruleg
þjóðfélagsleg áhrif. Þaö er ekki
timi til aö rekja þaö hér, en þó aö
við séum oft óánægö með flokk
okkar — ég ekki siöur en aörir —
er þaö skylda okkar aö halda
áfram aö reisa þaö merki hátt og
enn hærra sem brautryöjendur
okkar hreyfingar hófu á loft viö
erfiöustu skilyröi fyrr á öldinni.
Gæfa þessarar hreyfingar hef-
ur veriö sú aö henni hefur tekist
aö tengja saman verkalýðs-
baráttuna, þjóöfrelsisbaráttuna
og baráttu fyrir menningarlegri
reisn. Eins og sakir standa erum
viö sennilega eftirbátar forvera
okkar i þvi aö samtvinna
þjóífélagsleg störf rithöfunda,
myndlistarmanna og annarra
skapandi listamanna störfum
okkar stjórnmálahreyfingar.
Þarna eigum viö mikiö starf
óunniö þvl aö flokkur sem gleym-
ir menningarmálabaráttunni og
spillingarþræöir út um allt
þjóöfélagiö. Þaö hugarfar sem
skapast i kringum hana og
hermangsfyrirtækin, sem Sjálf-
stæöisflokkurinn, Framsóknar-
flokkurinn og Alþýöuflokkurinn
komu upp á sinum tima, hef-
ur áhrif á aöra þætti i þjóölifinu
t.d. afstööu manna til atvinnulffs
hér. Hugmyndir um erlenda
stóriöju hér á landi eru rökrétt
framhald af hersetunni aö sumu
leyti. 1 tengslum við hersetuna
hafa menn tekiö upp þaö sem ég
kalla stundum bandariska efna-
hagsstefnu. Viö skulum átta okk-
ur á þvf aö þessi einhliöa áhersla
á siöustu árum aö selja fiskafurö-
ir til Bandarikjanna getur komiö
okkur I koll siöar. Þaö er auövit-
aö störhættulegt aö gefa einu
stórveldi kost á þvi aö taka okkur
nánast kverkataki viö erfiöar
pólitiskar aöstæöur. Megin-
barátta okkar hér I þessu landi
hlýtur alltaf aö vera sjálfstæöis-
barátta og hún er margþætt.
Herstöövamáliö er vitaskuld einn
þátturinn, atvinnumálin og land-
helgismáliö á sinum tima er einn
þáttur og barátta verkalýös-
hreyfingarinnar er lika þáttur I
sjálfstæöisbaráttunni af þvi
verkalýöshreyfingin berst fyrir
alhliöa bættum lifskjörum. Til aö
halda hér sjálfstæöu þjóöfélagi
þurfa lifskjörin að vera sambæri-
leg viöþaösem best gerist annars
staðar. Annars flýr fólkiö land.
Verðbólgan grefur
undan trú þjóðarinnar á
því,að hún kunni fótum
sinum forráð
Einn þáttur þessara sjálf-
stæöismála eru efnahagsmálin og
stjórn þeirra. Ef veröbólgan
heldur áfram aö vera 30—50% á
kaupa smáþjóö eins og okkur.
Sjálfstæöismáiin endurspeglast
þvi i öllum pólitiskum átökum
hér.
Frjálst fólk verður ekki
hrætt frá að taka skyn-
samlegar ákvarðanir. _
— Hvaö finnst þér um mál-
flutning stjórnarflokkanna núna
milli kosninga?
— I sveitarstjórnarkosningun-
um geröust mjög merkileg tiö-
indi. Tilfærslur á milli flokka og
framboöa voru meirien sennilega
nokkru sinni siðan 1942. Fólk hjó
sjálft á fjötra vanans og breytti
um afstööu. Þetta minnir dálitiö á
forsetakosningarnar 1968, en ég
held að meö þeim og þessum
kosningum núna séum viö aö
losna úr gömlu nýlendufjötrun-
um. Þeir voru ekki bara þetta
formlega tanngarhald nýlendu-
veldisins, heldur voru þetta lika
ákveðnir fjötrará hugi og viöhorf
fólksins sjálfs. I Reykjavik hefur
yfirstéttin alltaf veriö sú sama.
Þaö eru þessir menn með ættar-
nöfnin t.d. Olsen, Kaaber,
Johnson, Zoega og guð veit hvaö
þetta heitir allt saman. Nú er I
fyrsta sinn komin til áhrif á ls-
landi kynslóð sem aldrei laut
þessum fjötrum, og ég held ein-
faldiega aö hún sé miklu opnari
en kynslóöin þar á undan. Hana
var oft hægt aö hræða meö ýms-
um hætti m.a. meö Rússagrýl-
unni. En frjálst fólk veröur ekki
hrætt frá aö taka skynsamlegar
ákvaröanir.
Bjartsýnn á framtíðina
— Ertu bjartsýnn á framtið-
ina?
— Ég svara þeirri spurningu
játandi, ég er tiltölulega
bjartsýnn. Þaö sem ég hef fyrir
mér I þvier þetta sem ég minntist
á áöan: Unga fólkiö er frjálst úr
fjötrum vanans og þaö er svo
ánægjulega heimtufrekt aö þaö
telur t.d. aö þaö sé bara sjálf-
sagöur hlutur, en ekki náö, aö
hafa vinnu og einnig aö hafa þak
yfir höfuöiö. En þaö sem er
kannski best er þaö sem hefur
komiö i ljós á undanförnum mán-
ubum i skólum landsins. Þar hafa
veriö haldnir málfundir um her-
stöövamáliö og þangaö veriö
geröir út sérstakir erindrekar
Sjálfstæbisflokksins. Þeir fengu
þvilika útreiö i öllum þessum
framhaldsskólum aö auövitaö
ættu þeir aldrei aö láta sjá sig þar
framar. Einnig vil ég nefna
Keflavikurgönguna i gær sem
ungt fólk bar uppi. Ég held aö
þetta sé merki um aö maöur geti
leyft sér aö vera bjartsýnn um aö
okkur takist aö varöveita sjálf-
stæöi þjóöarinnar.
Viö í Alþýöubandalaginu
veröum núna aö loknum byggöa-
kosningunum aö takast á viö þab
ab virkja allan þennan skara
fólks okkar til pólitiskra starfa.
Ætla að reyna að vera
eins og verkamaður
þessaiar hreyfingar
— Aö lokum, Svavar. Nú má
telja fullvist aö þú verbir kosinn á
þing. Ertu ekki hræddur um aö
falla inn i þetta alþingismanna-
munstur, gerast værukær i þægi-
legu sæti?
— Þetta er mjög eðlileg spurn-
ing og maöur hefur séö mörg
dæmi um aö menn hafi gerst.
þarna værukærir, oröiö góökunn-
ingjar pólitiskra andstæöinga
sinna og smátt og smátt ónýtir
sem pólitiskir baráttumenn. En
ég lit ekki þannig á aö mitt starf I
framtiöinni á Alþingi Islendinga
veröi númer eitt aö vera þokka-
legur býrókrat og sæmilega vel
aömér i þingsköpum.heldur litég
á mig sem liðsmann þessarar
pólitisku hreyfingar. Og þessi
pólitiska hreyfing er ekki bara
alþingismenn flokksins, heldur er
hún allir kjósendur okkar og öll
verkalýösstéttin i landinu. Hún er
sjálfstæöishreyfingin. Menn sem
gera stjórnmál aö atvinnu sinni,
eins og kannski má segja aö ég
hafi gert hér viö Þjóðviljann,
þurfa aö lifa sjálfir lifi fólksins i
landinu og deila kjtkum þess, þeir
mega ekki verba embættaðir
valdsmenn. Menn mega ekki láta
sér nægja aö lesa talnadáika
Hagstofunnar og Þjóöhagsstofn-
unar og skýrslur verðbólgu-
nefndar. Þeir sem fást viö
stjórnmál veröa lika aö leggja
áherslu á aö lita á þær þjóðfélags-
skilgreiningar sem koma til
dæmis frá listamönnum okkar,
eöa einfaldlega frá fólkinu sjálfu
meö viötölum og allskonar
spjalli. Þjóöfélagið er ekki bara
samtölur talnadálka og meöaltöl
heldur fyrst og siöast mannlif.
Ég ætla mér ekki annan hlut en
þann aö reyna aö vera einsog
verkamaöur þessarar hreyf-
ingar. Ef menn hafa gert sér i
hugarlund aö ég ætlaöi aö fara aö
lita á mig — eða aö ég ætlist til
þess aöaörir liti á mig — sem ein-
hvern pólitiskan leiötoga af þvi
tagi sem sumum hefur þótt gott
aö hafa, þá er þaö misskilningur.
— GFr.
Flokkur sem gleymir
menningarmálabaráttuimi og
verður bara
kaupstreðsflokkur er lítils virði.
Meginbarátta okkar hér i
þessu landi hlýtur
alltaf að vera sjálstæðisbar-
átta og hún er margþætt.
Þjóðfélagið er ekki bara
samtölur talnadálka
og meðaltöl heldur fyrst
og síðast mannlíf.