Þjóðviljinn - 17.06.1978, Side 26

26 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 17. júni 1978
Jóhann J.E. Kúld
fiskimé!
tslensk efnahagsstefna hefur
frá sjónarmiði hins almenna
manns á lslandi verið hreinn ó-
skapnaður siðustuárin ogminnir
einna mestá ástand i þessum efn-
um i sumum löndum Suður.
Ameriku hvað verðbólgu og aðra
hliðstæða óáran áhrærir.
Að sjálfsögðu á það sinar or-
sakir þegar verðbólga hér á landi
hefur verið 6-7 föld miðað viö
næstu lönd um árabil, og er þá
miðað við þau lönd sem mest af
vöruinnflutningi okkar kemur
frá. Orsakir til þessa ófremdar,-
á stands eru að sjálfsögðu margar,
ásamt vöxtum og af-
borgunum af þeirri miklu
skuldasöfnun við útlönd sem
hlaöist hefur upp án nokkurrar
fyrirhyggju; þetta hvilir nú sem
þung byrði á islenskri útgerð og
fiskvinnslu i landinu. A sama
tima er stofnaö til Kröfluævintýr-
is og Grundartangaævintýris, en
hagsmunir og aðkallandi upp-
bygging fiskiðnaðar i landinu
sitja á hakanum þö þar sé auðs-
uppspretta islenskrar gjaldeyr-
isöflunar. En við hverju er að bú-
ast á meðan ráðleggingar um
uppbyggingu i islenskum þjóðar-
búskap eru sóttar til auömanna i
Bretlandi og Bandarikjunum, til
manna sem ekkert skyn bera á is-
lenska uppbyggingarþörf, og
ráðleggja stóriðju i stað þjóðlegra
atvinnuvega. Þessi tviskinnungur
er búinn að vinna islenskum þjóð-
arhagsmunum ómælanlega bölv-
un á siðustu árum og mun halda
áfram að gera það svo lengi sem
þjóðin tekur ekki i taumana og
segir hingað en ekki lengra á
þessari braut. Straumsvik og
Grundartangi, það eru spor sem
hræða á næstu árum, en ekki
vegvisar inn i framtiðina: þetta
þarf þjóðin að skilja áður en
lengra verður haldið a þessari
braut.
Efling íslenskra
atvinnuvega er
aðkallandi
Meö eflingu fiskiskipaflotans og
þó sérstaklega togara af minni
gerðinni, 400-500 lesta skipa, sem
hófst fýrir atbeina vinstri stjórn-
arinnar, ásamt endurnýjun og
nýbyggingu fiskvinnslustöðva
viðsvegar um landið, þá hvarf at-
vinnuleysi hinnar svokölluðu við-
reisnarstjórnar eins og dögg fyrir
sólu og lifskjör fólks um allt land
bötnuöu. Að sjálfsögðu kostaði
þetta mikið þjóðarátak á svo
skömmum tima. En þetta var
þjóðarnauðsyn eftir kyrrstöðu-
timabil „viðreisnarinnar”. Hvar
stæðum við i dag, ef samstjórn
Framsóknar og Sjálfstæðisflokks
hefði tekið við af viðreisninni, Al-
þýðuflokknum og Sjálfstæöis-
flokknum? Þetta er nauösynlegt
að hugleiða nú. Við skulum lika
minnast þess að útfærsla fisk-
veiðilandhelginnar i 50 milur i
andstöðu við Hagdómstólinn og
stórþjóðirnar Þjóðverja og Breta,
er stærsta og giftusamlegasta á-
tak sem gert hefur verið i sjálf-
stæðismálum okkar. Þetta djarfa
átak sem ekki hefði verið fram-
kvæmanlegt án forustu Alþýðu-
íslensk atvinnu-
stefna getur
tryggt góð lífskjör
en ef sameina ætti þær i
einu orði, þá væri það helst orðið
óstjórn.
Það fer ekki milli mála, að
stærsturvandihins islenska þjóð-
féiags er heimatilbúinn. Eftirlit
með vöruinnkaupum til landsins
hefur algjörlega skort og er það
einn liður óstjórnarinnar. Þá er
vantrúin á getu islenskra at-
vinnuvega þung þarna á metun-
um, sem kemur áþréifanlegast
fram i leit islenskra ráöamanna
að erlendri stjóriðju til staðsetn-
ingar hér, i stað einbeitingar á
uppbyggingu islenskra atvinnu-
vega. Þessi stefna hefur miðast
við að bjóða erlendri stóriðju
rafmagn undir kostnaðarverði ef
þeir vildu setjast að hér. Atakan-
legt dæmi um þessa stefnu i
framkvæmd ersamningurinn viö
álverið i Straumsvik og nú siðast
bygging járnblendisverksmiðjunn-
ar á Grundartanga við Hvalfjörð.
Þetta hefur haft það i för með sér,
aðraforkuframkvæmdiri landinu
hafa orðið hraðari og skuldasöfn-
un meiri heldur en þurft hefði, ef
uppbygging raforkuvera hefði
verið miðuð við innlenda þörf is-
lenskra atvinnuvega og þarfir
annarra notenda i landinu. Raf-
orkuverð til islenskra atvinnu-
vega,svo og almennings, hefur af
þessum ástæðum orðið hærra hér
heldur en i nokkru öðru nálægu
landiþar semvatnsafl ernotað til
framleiðslu á rafmagni. Það seg-
ir sig sjálft að einhver verður að
greiöa kostnaðinn, þegar stór
hluti orkunnar er seldur undir
raunverulegu kostnaöarverði.
Undir þessari ó-
stjórn verður sjávar-
útvegurinn að standa
Sem ■ undirstöðuatvinnu-
vegur og sá atvinnuveg-
ur sem nú aflar stærsta
hluta þess gjaldeyris
sem þjóðin þarf að nota
Vaxtaokur og íslensk
atvinnustefna
Vaxtaokur rikisvaldsins og
Seðlabankansersú dauöa krumla
sem nú fer þreifandi um alla is
lenska atvinnuvegi og þrýstir nið-
ur allri afkomu þeirra. Þetta er
sagt gjörti þágu sparifjáreigenda
i landinu, þó það sé i andstöðu við
hagsmuni þeirra, sem er.aö verð-
gildi islensks gjaldmiðils sé ekki
rýrt með gengissigi og gengis-
lækkun eins og gert hefur verið.
Þar bjarga sýndarmennskuvext -
ir til sparif járeigenda litlu. Hins
vegareruokurvextir þeirsemnú
gilda.tilræði við islenska atvinnu-
stefnu og einn af stærstu verð-
bólguvöldum i þjóðlifinu. Nú er
svo komið að vaxtakostnaður
sumra fyrirtækja er orðinn jafn
mikill eða jafnvel meiri en öll
vinnulaun sem viðkomandi fyrir-
tæki greiðir. Hljóta þá allir að sjá
i hvertóefni er komið. En þetta er
ein af þeim aðferðum sem rikis-
valdið notar til að halda niðri
vinnulaunum ilandinu. Fyrirtæk-
inberasigekki,erviðkvæðið. Þau
þola ekki kauphækkun og eru rek-
in með tapi sum hver. En ég er
ekki í nokkrum vafa um, að sá
hluti islenskra bankavaxta af
rekstrarlánum atvinnúrekstrar-
ins i landinu, sem er framyfir
samskonar vexti i næstu löndum
við okkur, væri betur kominn i
hærri launum þeirra sem við
framleiösluna vinna, og bættri af-
komu fyrirtækjanna, heldur en i
höndum þess bankavalds sem nú
þjakar islenska þjóð. Það er
smán fyrir islenskt þjóðfélag, að
Island skuli vera eina landið i
allri Vestur-Evrópu þar sem
laúnþegar i framleiðslugreinum
geta engan veginn lifað af átta
stunda vinnudegi. Hér er ekki um
að kenna þjóðartekjum, þvi þær
nægja fullkomlega til þess að
hver maöur geti lifað mannsæm-
andi lifi af átta tima dagvinnu,
heldur er hér um að ræða stefnu
stjórnvaldanna i launamálum
þeirra sem vinna framleiðslu-
störfin. Islensk stjórnvöld hafa á-
kveðiðaöhér skuii vera láglauna-
svæði og til þess að það geti orðið
eru öll meðul notuð. Máske er
þetta gert til aö hæna hingaö er-
lenda stóriðju, og væri það i góðu
samræmi við rafmagnsverðið
sem slikum fyrirtækjum hefur
verið boðið upp á.
bandalagsins i sjávarútvegsmál-
um, það olli straumhvörfum i
landhelgismálum og visaði öðr-
um strandþjóðum veginn sem
þurfti að fara. tltfærslan i 200
milur kom sem bein afleiðing út-
færslunnar i 50 milur og hefði ver-
ið óframkvæmanleg án hennar.
Enda fórum við Alþýðubanda-
lagsmenn aldrei dult með það, að
stefnt væri markvisst að töku alls
landgrunnsins. Þannig túlkaði ég
lika stefnuna í islenskum land-
helgismálum þegar ég mætti sem
fulltrúi Alþýðusambands islands
á landsþingi Samtaka útgerðar og
sjómanna (Norges Fiskarlag) i
Þrándheimi þegar verið var að
undirbúa útfærsluna i 50 milur.
Norðmönnum þótti þetta þá mikil
tiðindi eins og best kom fram i
þvi, að norska útvarpið átti við
mig viðtal strax þegar ég hafði
útskýrt hina islensku stefnu i
landhelgismálinu á þinginu, og
norska sjónvarpið fylgdi þar i
kjölfarið og átti við mig tvö vjð-
töl. Sendiherrra tslands i Osló hr,
Agnar Klemens Jónsson fylgdist
af lifandi áhuga meö þvi sem
gerðist á þessu {ángi og viðbrögð-
um Norðmannaviðþeim tfðindum
að lslendingar væru að færa land
helgina út i 50 milur. Það segir
sina sögu að þegar landhelgin var
færð út i 12 milur af fyrri vinstri
stjórninni og af siðari vinstri
stjórninni i 50 milur.þá gegndi Al-
þýðubandalagsmaðurinn Lúðvik
Jósepsson embætti sjávarútvegs
herra og hafði þar ótviræða for-
ustu. Þetta vita allir tslendingar
sem komnir eru til vits og ára.
Vegna þess hve vel var haldiö á
málum Islenskrar landhelgi i tið
tveggja vinstristjórna, þá var út-
færslan i 200 milur möguleg.
✓
Aframhaldandi upp-
bygging sjávarútvegs
ásamt tilkomu
félagslegs reksturs
er aðkallandi
A siðustu árum samstjórnar
Framsóknar og Sjálfstæöisflokks
i núverandi rikisstjórn hefur van-
trúin á getu og hagstæða þróun
sjávarútvegs á Islandi veriö á-
berandi. Af þessari vantrú er