Þjóðviljinn - 17.06.1978, Qupperneq 27

sprottin ásókn þessara stjórn-
málaflokka i erlenda stóríóju til
lausnar á efnahagslegum vanda.
Aberandi dæmi um þetta er bygg-
ing járnblendiverksmiðjunnar á
Grundartanga sem eykur skulda-
söfnun rfkisins um miljarða fúlg-
ur i islenskum krónum án þess að
nokkuð bendi þar til hagstæðs
reksturs á næstu árum, eins og nú
horfir. A sama tima hafa fiski-
mjölsverksmiðjur hérlendis
dregist aftur úr slikum verk-
smiðjum i næstu löndum tækni-
lega og geta ekki greitt sambæri-
legtverð fyrirhráefni, enda engin
skipulögð starfsemi til að sjá fyr-
ir híáefnisþörf islensku verk-
smiðjanna. Hefði fjármagniðsem
nú er kastað i Grundartanga-
framkvæmdirnar af litilli fyrir-
hyggju, veriö notaö i fiskiverk-
smíðjur landsins þá horfði málið
öðruvisi við. A þvi kjörtimabili
alþingismanna sem nú er að
enda, hefur verið skipulagður læ-
vislegur áróður um alltof stóran
fiskiflota okkar tslendinga, og að
nauðsyn bæri til að selja helming
flotans úr landi til að bæta á-
standið i okkar fiskveiðimálum.
Fyrir þessum áróðri hafa staðið
svokallaðir menntamenn með
sérfræðiþekkingu á ýmsum svið-
um, nema ekki á fiskveiðum, né
fiskvinnslu, en þar hafa þeir verið
algjörlega utangátta og enga
þekkingu haft á neinu. Hvort
þessum áróðrivar hrundið af stað
iþágu erlendrar stóriðju, eða hér
var aðeins um kjánaskap að ræða
hjá mönnum sem langaði að vera
i sviðsljósinu, um það skal ekkert
fullyrt hér. En það vil ég segja
þessum góðu mönnum. að þvi að-
eins var hægt að skaffa þeim lifi-
brauð x islensku þjóðfélagi, að
fiskveiðiflotinn var nægilega stór
til þess að afla þeirra verðmæta
sem til þess þarf. Fjárfesting sú
sem bundin er i islenska fisk-
veiðiflotanum og fiskiðjuverum
landsins er sú arðsamasta fjár-
festing sem’þjóðin.hefur stofnað
til, enda erú þetta meginstoðir is-
lensks þjóðfélags, og án þeirra
væri útilokað að halda uppi nægj-
anlegriatvinnu ogmenningariifi f
landinu. Þetta er mergurinn
málsins. Kenningin um að helm-
ingi minni floti geti fiskað jafn-
mikið og núverandi floti er hald-
laus kenning sem ekki hefur
nokkurnstuðning i veruleikanum.
Égefast ekkertum að menn sem
eru án allrar þekkingar á fisk-
veiðum geti fengið slika útkomu
heima við skrifborð sitt, með þvi
að búa til forsendur fyrir útkom-
unni, enslikur reiknismáti verður
aldrei talinn til nothæfra vinnu-
bragða i framkvæmd.
Ég hef marg-oft bent á það i
þessum þáttum að við höfum nóg
verkefni fyrir fiskveiðiflota af nú-
verandi stærð, eða jafnvel stærri,
þó við þurfum um einhvern tima
að takmarka sóknina i þorskstofn-
inn. >aö er hinsvegar skipulags
atriði hvernig sókn i fiskistofna er
hagaðá hverjum tima. Við höfum
marga fiskistofna sem ekki eru
fullnyttir. landhelgi okkar er stór
og nauðsynlegt að geta nytjað
hana sem viöast,þvi annarskoma
fljótt aðrir sem vilja fá að veiða
á okkar miðum. Þeir sem eiga
stóra fiskveiðilandhelgi veröa að
eiga stóran fiskveiðiflota. Ef við
vanrækjum þetta hlutverk, þá
gæti það orðið þjóðinni dýrt i
komandi framtið. Það á að vera
hlutverk stjórnvalda landsins á
hverjum tima að búa þannig i
haginn fyrir islenska atvinnu-
vegi, að rekstrargrundvöllur
þeirra geti talist sæmilegur, og
skal þá að sjálfsögðu miðaö við
vel rekin fyrirtæki hvort sem þau
eru i einkaeign eða féiagslegri
eign. Hér eru framleiðslufyrir-
tæki ýmist rekin i formi hlutafé -
laga eða sem einkaeign, þó frá þvi
séu undantekningar svo sem bæj-
arútgerðir. Eitt rekstrarform i
framleiðslu er hér þó óþekkt, en
hefur gefist vel i ýmsum löndum
á siðustu áratugum, en það er
samvinna i framleiðslu, sem er
þannig fyrirkomið að aöeins þeir
einir eru i viðkomandi rekstrar-
samvinnufélagi sem vinna hjá
þvi, en ganga út ef þeir hætta. 1
lýðræðisþjóðfélögum ætti slikt
rekstrarform að vera eftirsókn-
arvert við hliö annarra rekstrar
forma og i samkeppni við þau.
Ftá minum bæjardyrum séð, er
bæði nauðsynlegt og sjálfsagt að
auka félagslegan rekstur i land-
inu og finna heppijeg form fyrir
slikan rekstur i ökkar fram-
leiðslu.
í sjávarútvegi er
margt ennþá ógert
Við getum slegið þvi alveg
föstu, að á næstu áratugum verð-
ur sjávarútvegur að vera sá burð-
arás i' islensku þjóðféjagi sem
þjóðin verður aö treysta á að
stærstahluta um fjárhagslega af-
komu. Þvi' veltur á miklu að þessi
höfuð-atvinnuvegur sé á hverjum
tima vel rekinn og að rekstrar-
grundvöllur hans frá hendi A1
þingis og rikisvalds sé sæmilega
tryggður. Versti óvinur sjávarút-
vegsins nú er verðbólgan og þær
fjárhagslegu sveiflur sem hún
veldur i þjóðfélaginu. Þó grund-
völlur sjávarútvegsins frá hendi
stjómvalda væri ekki nógu hag-
kvæmur á s.l. ári þá komu þó vel
rekin fyrirtæki út með sæmileg-
um hagnaði, þ.e.a.s. þau best
reknu. Siðan hefur rekstrar-
grundvöUur þessa höfuð-atvinnu-
vegar farið versnandi og eiga þar
sameiginlegan hlut að máli verð-
bólgan og rikisvaldið, og vega þar
þyngst alltof háir lánsvextir, sem
eru i senn afleiðing verðbólgunn-
ar og jafnhliöa einn af stærstu
hvetjendum hennar. Úr þvi sem
komið er nú i íslensku þjóðfélagi
þá dugar ekkert minna en stöðv-
un verðbólgunnar,ogsiðan niður-
færsla hennar i skipulögðum á-
föngum. Takist ekki að leysa
þetta verkefni á yfirstandandi ári
með aðferðum frá nýkosnu Al-
þingi, þá heldur hrunadansinn á-
fram með ófyrirsjáanlegum af-
leiðingum. Við þurfum nýja efna-
hagsstefnu sem kemur þessu i
verk, og menn til að framkvæma
hana sem trúa á framtið is-
lenskra atvinnuvega og getu
þeirra. Stefna verður markvisst
að fullvinnslu islenskra útflutn-
ingsafurða i sem stærstum mæli
og gera áætlun um slika fram-
kvæmd. Slík stefna hefur tvennt
til sins ágætis, aukna atvinnu i
landinu við arðbær störf, og stór-
aukinn erlendan gjaldeyri fyrir
útfluttar afurðir.
Þetta er erfitt verkefni sem
verður aö leysa, svo islenskt
þjóðfélag geti búið viö efnahags-
legtsjálfstæði i komandi framtið.
Laugardagur 17. júni 1978 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 27;
Norrænir
rannsóknar-
bókaveröir
þinga í
Reykjavík
Samband norrænna rann-
sóknarbókavarða (Nordisk
videnskabeligt bibliotekarfor-
bund) þingar I Reykjavik dagana
17.-24. júni.
Samtökin voru stofnuð sumarið
1947 i Kaupmannahöfn á fyrsta
norræna bókavarðamótinu eftir
strið. Samtökin áttu þvi 30ára af-
mæli i fyrra. Þau halda þing sem
þetta á f jögurra ára fresti. Mótið
fer fram i húsakynnum Háskóla
Islands og hefur þaö hlotiö heitið
„Fra norrwie skrifter til nordiske
forskningsbiblioteker”.
Ráöstefnan fer fram i formi
framsöguerinda og umræöna.
Flutt verða erindi um menntun
bókavarða og þá sér I lagi um
menntun bókavaröa i rann-
sóknarbókasöfnum, ennfremur
um hugsanlega samræmingu
bókavarðarmenntunar á Noröur-
löndum, tölvunotkun i bókasöfn-
um og siöast en ekki sist um
skipulagsmál og samvinnu rann-
sóknarbókasafna á Norðurlönd-
um.
Framsögumenná mótinu verða
m.a. Chr. Hermann Jensen
kennshxstjóri, Ben Rugaas rekt-
or, Arne Stráng sýslubókavörður
og Mœ-ten Laursen Vig yfirbóka-
vörður. Þess ber og að geta, að
dr. Gylfi Þ. Gislason fœ-maður
Menningarmálanefndar Norður-
landaráðs, mun flytja eríndi um
islenskt þjóðlif og islenska menn-
ingu við upphaf þingsins. Aöal-
fundur Sambands norrænna
rannsóknarbókavarða fer fram i
lok mótsins.
Erlendir gestir á mótinu verða
sennilega 140-150, og er þetta
fyrsta mót sinnar tegundar hér á
landi. Deild bókavarða i rann-
sóknarbókasöfnum sér um mótiö,
og er Einar Sigurösson háskóla-
bókavikður formaður undirbún-
ingsnefndar, en formaöur nor-
ræna sambandsinserdr. Wilhelm
Odelberg, yfirbókavöröur frá
Stokkhólmi.
Erlendir
penna-
vinir
Tuttugu og sex ára gamaH Jap-
ani, sem starfar að málum sjúkra
og fátækra, hefur áhuga á þvi' að
eignast pennavin á Islandi. Hann
skrifar ensku. Heimilisfangið er:
Yoshiro Kato
3-7 Raifuso
1-3-5 Takasago
Soka, Saitama
340 Japan
25 ára gamaU griskur stúdent
vill gjarna kynnast landi og þjóð
nánar og eignast kunningja með
bréfaskriftum. Hann er mála-
garpur mikill skrifar sænsku
(dönsku), ensku, þýsku og
frönsku
Heimilisfangið er:
Georges de Lastic
Pl. Georgiou A 6
Patra
Greece.
Fimmtán ára gömul norsk
stúlka, sem á heima skammt frá
Osló viH skrifast á við Islending.
Tómstundagaman hennar er júdó
og hestamennska og hún hefur
lika gaman af poppi. Skrifa má á
dönsku. Heimilisfangiö er:
Merete Nesset
Parkveien 17
1415 Oppegárd
Norge.