Þjóðviljinn - 18.11.1979, Blaðsíða 19

Sunnudagur 18. nóvember 1979 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 19
Liza Minelli I dæmigerðri Holiywood-tröppu I myndinni NEW YORK
NEW YORK.
Tónabíó:
New York, New York
Bandarisk 1977
Leikstjórn: Martin Scorsese
bá eru þeir kumpánar Scorsese og leikarinn
Robert DeNiro búnir að leiða hesta sina saman á
nýjan leik, en hver man ekki eftir samvinnu þeirra i
Taxi Driver? NeNiro leikur ungan saxóvónleikara,
en Liza Minelli djasssöngkonu i New York. Myndin
gerist á fimmta áratugnum og fjallar um ástir og
frama skötuhjúanna. Skemmtileg mynd, mikið af
djass og söng.
Nýja bíó:
Júlía
Bandarisk, árgerð 1977.
Fred Zinnemann gerði þessa mynd eftir bókinni
PaotímeBÍo, sem Lillian Hellman aaf út árið 1974.
Þar segir frá vináttu tveggja kvenna, Liilian sjálfr-
ar og Júliu. Jane Fonda leikur Lillian, og Vanessa
Redgrave leikur Júliu. Jason Robards kemur einnig
við sögu, i hlutverki reyfarahöfundarins Dashiell
Hammett.
Júliaer með afbrigöum falleg mynd. Hjálpast þar
alltað: frábær leikur, vönduð kvikmyndataka, hug-
ljúf tónlist... Sjaldan hefur vináttu tveggja kvenna
verið lýst af jafnmiklu næmi á hvita tjaldinu. Sagan
gerist að mestu leyti árið 1937. Þungamiðja hennar
er hættulegt ferðalag, sem Lillian tekst á hendur
gegnum Hitlers-Þýskaland, og endurfundir þeirra
Júliu i Berlin, eftir margra ára aðskilnað.
Sagan byggir á raunverulegum atburðum. Form-
iö er einskonar minningasaga: Lillian Hellman,
leikritaskáldið fræga, er að rifja upp liðna atburöi
og minnast þeirra tima, þegar hún var ung og upp-
rennandi.
Gamla bíó:
Coma (Dauðadá)
Bandarisk 1978.
Leikstjórn: Michael Cricchton.
Læknisfræðilegur þriller er gerist á stóru sjúkra-
húsi. Ungt fólk er hefur heppilega likamsparta, er
tekiö frá, sett i dauöadá og sett á lager, þangað til
æskilegur kaupandi að likamshlutum sýnir áhuga
sinn...
Þetta er ekki mynd fyrir fólk sem ætlar i skuröaö-
gerð.
Háskólabíó (mánudagsmynd):
Óvenjulegt ástarsamband
Leikstjóri: Claude Berri — Frönsk.
Næsta mánudagsmynd Háskólabiýs er franska
kvikmyndin óvenjuiegt ástasamband eftir Claude
Berri. Berri er m.a. þekktur fyrir myndina Gamli
maðurinn og barnið sem hann gerði árið 1966.
Myndin segir frá tveimur rosknum herramönnum
Jacques (leikinn af Victor Lanoux) ogPierre (Jean-
pierreMarielle). Þeirfara ásamt dætrum slnum, 16
til 17 ára,i sumarleyfi til St. Tropez. Pierre er skil-
inn við konu sina og hefur takmarkaðan skilning á
málefnundóttursinnarMartine (Christine Dejoux).
Kona Jacques eyðir sumarleyfinu á öðrum staö til
að komastað niðurstöðu um sambúð þeirra i næði. I
upphafi virðist friið ætla að verða tilbreytingalitið
aö hefðbundnum hætti, en Francoise (Agnes Sor-
al) dóttir Jacques breytir þvi útliti öllum að óvör-
um. Hún verður ástfangin af Pierre.og veldur hon-
um miklu sálarstriði þvi að aldursmun þeirra
slepptum telur hann sig vera að gera vini sinum
Jacques slæman grikk með þvi að halda við dóttur
hans. Jafnframt fer hann að sýna dóttur sinni auk-
inn skilning, henni til nokkurrar undrunar. Berri
lýsir ekki þessum afbrigðilega ástarþrihyrningi á
melódramatiskan hátt. Hann beinir háði sinu og
gamansemi að tvöföldu siðgæði kynslóðar Pierre
sem þykist veita Jacques hjálp við leitina að ill-
menni þvi sem hann telur að afvegaleiði dóttur sina.
Háskólabíó:
Pretty Baby
Frönsk-amerisk 1978.
Vel gerð mynd eftir franska leikstjórann Louise
Malle, sem er ef til vill islenskum kvikmyndagest-
um velkunnur eftir snilldarverkiö Le SouffleDe Co-
eur, þar sem lýst er gelgjuskeiöi drengs á sjötta
áratugnum og ástarsambandi hans viö móöur sina
eina nótt. I Pretty Baby er þemaö likt að þvi ley ti að
einnig er fjallað um viðkvæma hlið kynlifsins. En i
þetta skipti ekki sifjaspell heldur barnavændi.
Myndin segir frá ljósmyndara sem heillast af korn-
ungri stúlku i hóruhúsi i New Orleans og taka þau
upp sambýli. Sven Nykvist, filmarinn hans Berg-
mans hefur skapað mjúka og áferðarfallega um-
gjörö um þessa hugljúfu og einkennilegu mynd, sem
skilur eftir tregabundinn tón hjá áhorfandanum.
■..................
venjulega sjálfstæðishaustmót i
félagsheimilinu Valhöll á Eski-
firöi. Samkoman byrjaði klukku-
stund siðar en áætlað var vegna
mikillar atvinnu. 140 manns sóttu
samkomuna, óvenju fátt fólk,
enda viða veriö að salta sild. Hér
á Eskifirði var saltað til kl. 11 um
kvöldið. Samkoman hófst með
boröhaldi. Maturinn var frá Finni
Bjarnasyni, hóteistjóra I Vala-
skjálf á Egilsstööum. Fjölbreytt-
ur matur og góður! Enginn fékk
matareitrun eins og oft vill verða
I stórveizlum.
Regina fréttaritari
Dagblaösins á Eskifiröi.
kynslóðabilið sjálft holdi klætt.
Leikdómur i
Helgarpóstinum
Á sælkerakvöldi?
Sjö bflasúpa á Breiöholtsbraut
Fyrirsögn i Dagblaðinu
Hiðbandaríska lýðræði
Enginn kjörstaöur i Los
Angeles
Fyrirsögn I VIsi
Mannleg örlög
„Lifiö hripar úr höndum manna
meöan þeir éta, tala og drekka
te”.
Ég er gull og gersemi
,,Ég á von á þvi að sú vlösýni og
þekking á f jölbreytileika
þjóöfélaga og mannlifs, sem
fræöistörf min hafa haft I för meö
sér, veröi mér til hagræðis I þvi
aö skilja betur þjóðfélagsvanda-
mál okkar og geri mér kleift að
leggja á ráöin um betra mannlif
hér hjá okkur.”
Haraldur ólafssoni framboðs-
viötaliiTimanum.
Víðtækur leikur
Viðar Eggertsson kemur vel til
skila hlutverki Péturs, hins
feimna og uppburöarlitla
lærdómshests og Kristjana Jóns-
dóttir er gustmikil kerling,
FyrirsögnlVIsi
Hvergi er maður
óhultur
„Ég banka upp á hjá fólki af
handahófi og mér er yfirleitt tekiö
afskaplega vel”, sagöi Ellert.
Þaö er í mörg horn aö lita hjá
frambjóöendum þessa dagana.
Þeir heimsækja vinnustaöi og
tala á fundum alla daga, en Ellert
notar stundirnar sem gefast á
kvöldin til aö heimsækja fólk. Þaö
getur þvi her og einn átt von á
því a^ð Ellert eöa aörir
frambjóöendur hringi dyrabjöll-
unni næstu daga.
Vlsir
Frétt án fyrirsagnar
Sjálfstæöisfélögin héldu sitt
Spáð í spil
Hann svinaöi þvi tiunni og
þegar hún hélt, var samningurinn
i húsi. Vestur haföi laumast i aö
kikja á skorblaðið i bakkanum
meðan makker hans vann úr spil-
inu og leizt ekkert á blikuna,
þegar hann sá að fjórir spaöar
höföu oröiö þrjá niöur á fyrsta
boröi. En þegar tólfti slagurinn
leit dagsins ljós, tók hann
heljarstökk aftur fyrir sig. N-S
voru hins vegar ekki eins kampa-
kátir og lái þeim hver sem vill.
Þaö má segja aö þetta sé dæmi
um, hvernig ekki á aö spila en
sýnir samt sem áöur aö margt
getur veriö til I bridge.
Dagblaðið
visna-
mál %
Umsjón:
Adolf J.
Petersen
Enginn grœtur,
enginn hlær
Þegar Visnamál eru aö þessu
sinni að komast á pappir,
skammtar Veöurstofan okkur
ýmist hrið meö frosti, rigningu
með krapi, þess á milli rok meö
skafningi en skafningur er þaö
sama og Norðlendingar kalla
renning og einhverjir enn aðrir
nefna skafrenning og hafa þá
talið sig hafa heldur betur kom-
ið orðmyndinni til skila.
Otsynningur, landnyröingur og
eitthvað fleira af þvi tagi gustar
nú i nóvember. Gunnlaugur P.
Sigurbjörnsson, er var
Húnvetningur og þekkti þvi
norðlenska veðráttu, kvaö um
nóvemberveður:
Nú er kominn nóvember,
nú er kaiinn gluggi,
grúfir yfir grund og ver
grimmur vetrarskuggi.
Gunnlaugur kvað lika
vetrarvisur um veður og fleira:
Nú er hriðarhörku él,
hvergi blíða nokkur,
neyðarstrið, sem nálgast
Norðri býður okkur.
hel,
Um haust kvað Guðlaugur:
Geislar falla húms i hyl
háðir mjallar aga,
eru valla skýjaskil,
skuggsýnt alla daga.
Hastar éljum, hvitna fjöll,
húm I Norðra skeggi.
Fögru blómin falla öll
fyrir dauðans hreggi.
Illt er að gutla á lekum bát i
útsynningsbrælu; þó er bót i
máli ef einhver getur léö þurra
sokka þegar að landi er komið.
Páll ólafsson hafði um það
þetta að segja:
Lifs er orðinn lekur knör,
lika ræðin fúin,
hásetanna fariðfjör
o'g formaðurinn lúinn.
Þvi er best að vinda upp
voð,
venda undan landi,
og láta byrinn bera gnoð
beint að heljar sandi.
Þar mun brim við, bláan
sand
brjóta um háa stokka.
En þegar ég kem á
lifsins land
ljær mér einhver sokka.
Þótt útsynningurinn sé slæm-
ur, þykir flestum land-1
nyrðingurinn öllu verri.
Sigvaldi Skagfirðingaskáld
hafði nokkuð að segja um land-
nyrðinginn:
Löppin á honum landnyrðing |
lemur utan bæi,
brimið öskrar allt I kring
eins og naut i flagi.
Um veturnæturnar árið 1900,
var engin veðurstofa til að spá
fyrir veðri hér á landi. Þá varö
hver og einn að vera sinn eiginn
spámaöur eða þá að lýsa
veðrinu eins og það var hverju
sinni. Það gerði Benedikt Þor-
valdsson Gröndal og þannig var
tiöarfarið i vetrarbyrjun áriö
1900:
Gnauðar alda um græðis hyl
glymja kaldir vindar.
Blómin halda heljar til.
Hvitu falda tindar.
Hjartadul og hörðog forn,
heljar kul er selur,
veðra hulin hrikanorn
Hræsvelgs þulur gelur.
Dvinar ljósið, dagur þver,
dregst að ósum klaki.
Plantar rós á glugga gler
Gaddur — og hrósar taki.
Norðra gammur geysar fram,
gráa hramma skekur,
Tröllarammur þjassa þramm
þreytir, glamm og vekur.
Þó að bresti af frosti Frón,
feiknum verstu skarti röst,
skal ei festa á lyndis-ljón.
Löngum best er stilling föst.
Þvi að sporin þjassa hörð
þiðna af vorum hliðum,
þegar skorar þrúðhelg jörð
þittá vor með bliðum.
Þó að Benedikt hafi farið að
hugsa til vorsins i lok þessara
visna þá hefur hann gefið
allgóða lýsingu á veðurfarinu á
veturnóttum árið 1900.
Svo langt aftur i timann sem
sagnir herma hafa vetrarveðr-
in hrjáð islensku þjóðina. En
fleira hefur komiö til að gera
henni lifið erfitt, svo sem ill
stjórnarvöld, og t.d. um miðja
18. öld vildu dönsk stjórnarvöld
selja landið á uppboði. Arið 1758
orti Eggert Ólafsson og kallaði
Uppboð Islands:
Veðrið fagurt sýnir sig,
seggja lifnar hagur,
en nú rennur yfir mig
tslands merkidagur.
öðrum verði vært og rótt,
værð hef ég litla fengið,
erfitthafa núinótt
nokkuð draumar gengið.
Upp um horn I Hafnarstað
hengt á mótum gatna
skoðar prúður pappirsblað
prentað þorri skatna.
Hvört vill eyrar hreppa
stand?
Hvört vill að þvi ganga?
Upp er boðið isaland,
ekki kem ég þangað.
Fyrr þin gæði fýsileg
fjöldi sókti þjóða,
nú vill enginn eiga þig
ættarjörðin góða.
Enginn grætur, enginn hlær,
enginn ris úrsæti,
enginn býöur, enginn slær
eða um kaupin þrætir.
Þótt ei takist þetta sinn
þina lest að skerða,
muntu enn i annað sinn
á boðstólum verða.
Hvað segja menn nú til dags?
Hefur kannski verið reynt að
selja landiö i smápörtum til
útlendmga?
Nú fara kosningasmalar yfir
landiö og flytja þann boðskap aö
leiðin til bættra lifskjara sé lifs-
kjaraskerðing. t þvi kapphlaupi
smalanna koma fram sannindin
I visu Hegla Björnssonar:
Yfir landið lygin fer.
Lævis andi á hurðir ber.
Margt er blandað málum
hér.
Mörður fjandi risinn er.
Sundrungin I Sjálfstæðis-
flokknum hefur orsakað að
minnsta kosti tvö klofnings-
framboð. Böðvar Guðmundsson
hefur um það þetta aö segja:
Flokkurinn minn og flokkur
þinn
fá skal óskipt lofið.
Margur bauð fyrir málstað
sinn
minna fram en klofið.
1 sumar sem leið var Böðvar á
ferö I Húnavatnssýslu og týndi
þá aurhlíf af bilnum sinum.
Hann kvaö:
Ekki skeði skaði neinn
né skakkaföll hjá okkur,
þó að horfiö hafi einn
hægri drullusokkur.