Þjóðviljinn - 09.12.1979, Blaðsíða 17

Sunnudagur 9. desember 1979 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 17
t fingrarím t fingrarím * fingrarim t
Þótt seintsé langar mig
að gera smáathugasemd
(eins og stjórnmála-
maðurinn sagði i upphafi
tveggja metra lang-
hunds) við grein Gunnars
Salvarssonar í Vísi laug-
ardaginn 13. október 1979.
Þar skrifar hann um
,/fornvinkonu” okkar,
Janis lan, og segir:
„Fornvinkona mín Janis
lan hefur nú heldur en
ekki tekið sig saman f
andlitinu eftir tvær hálf
misheppnaðar plötur á
síðustu tveimur árum,
Miracle Row (1977) og
Janis lan (1978).
Ég er hundóánægð með þessa
málsgrein og ósammála, sér-
staklega að þvi er varðar Mir-
acle Row. Hinsvegar er þetta
flott upphaf á plötudómi, en
svona sleggjudómi hefði ég ekki
búist viö frá Gsal, sem ég álit
besta plötudómara hérlendan.
Að visu er smekkur manna mis-
jafn, á hafragraut jafnt sem
tónlist, en gagnrýnendur á öll-
um sviðum eiga að gera
greinarmun á orðunum þetta er
og mér finnst.
Ég held þó að mér sé óhætt að
segja hvort tveggja um Miracle
Row: Þetta er vel unnin plata,
ekki bara tæknilega (það eru
flestar plötur nú til dags, hvort
sem músikin er góð eða vond,
skemmtileg eða leiðinleg),
heldur finnast mér útsetningar
sérstaklega skemmtilegar og
svo hljóðfæraleikur, lögin sjálf
og textarnir.
Kynni min af tónlist Janis -
ar Ian eru nú ekki svo ýkja forn.
Joni Mitchell var minn maður
(konur eru lika menn), eða
þangað til hún hellti sér út I
kalda djassinn á Court And
Spark (’73) og enginn gagnrýn-
andi mátti vatni halda af hrifn-
ingu. Að visu er sú plata jafn-
fullkomin og allt annað sem
Joni Mitchell hefur gert, hún
(Joni) er það sem við köllum á
vondri islensku „perfeksjón-
isti”, en ég náði bara ekki upp
gamla sambandinu fyrr en á
Hejira (’76). Annars heitir þetta
að missa þráðinn — Ian var það
heillin — en forvitni min á henni
vaknaði fyrst þegar ég heyrði
lag hennar Applause á plötu
Blood, Sweat and Tears, New
City (’75 — frábær plata), og
hafði ég áhuga á að heyra frum-
útgáfuna, sem reyndist vera
flutt „life” á plötu Janisar Ian
— Stars (’74) — og i hennar eig-
in útsetningu, sem Blood, Sweat
and Tears breyttu litið.
Janis Ian er fædd 7. april 1951
og er tónlistarskólagengin —
leikur aðallega á hljómborð
(pianó) en einnig á gitar.
(„Maður gæti haldið að hún
væri hinsegin”, sagði Ragnar
trymbill Sigurjónsson, þegar
hann heyrði hana spila raf-
magnsgitarsóló á Stars, sem er
náttúrulega hæsta einkunn sem
ein kvenpersóna getur fengið
fyrir hljóðfæraleik i þvi karl-
rembusamfélagi sem alþýðu-
tónlistarheimurinn er. (Annars
kvað lagið Jesse á Stars vera
ástarljóö til kvenmanns (og að
visu fleiri lög á öörum plötum
hennar) — en árið 1978 giftist
Janis Ian (i annað sinn) karl-
manni, Tino Sargo að nafni, og
spilar ekkert verr á gitar eftir
það.)
Janis Ian er eitt af undrabörn-
um alþýðutónlistar (ein sagan
segir að hún hafi byrjað að spila
á pianó þriggja ára gömul — svo
að nú má gamli Mozart fara að
vara sig). Þegar hún var 13 ára
birtist fyrsta lag hennar, Hair of
Spun Gold, á prenti i Broadside
Magazine, MGM gerði samning
við hana þegar hún var aðeins
15 ára og fyrsta plata hennar,
Janis Ian, kom út 1967. Textarn-
ir á þeirri plötu eru þjóöfélagsá-
deilur, fjalla til dæmis um hið
fræga kynslóðabil og vöktu
mikla athygli vegna þess að
fólki þótti andlegur þroski svo
ungs höfundar með ólikindum.
Sama ár gaf hún út plötuna For
All The Seasons of Your Mind,
sem ég hef hvorki heyrt né séð,
SKRIF UM
SKRIF UM
Janis
Ian
né heldur næstu 3 plötur: The
Secret Life of J. Eddy Fink
(sem mun vera upprunalegt
nafn hennar) ’68, Who Really
Cares ’69 og Present Company
’71.
Nokkru áður hafði Janis Ian
hætt hljómleikahaldi og dró sig i
hlé, vegna ýmsra persónulegra
erfiðleika sem virðast fylgja þvi
að vera stjarna, einkum og sér i
lagi ef vinsældir dala. Og um
þetta fjallar titillagið á Stars,
sem kom út 1974. Ari siðar kom
hennar frægasta plata, Between
The Lines, með laginu At Seven-
teen. Aftertones kom ’76 og svo
Miracle Row ’77, sem er frá-
brugðin hinum þremur að þvi
leyti, að hún er djassaðri.
Skilgreining Gsal á tónlist
Janisar Ian er góð: „soft-rokk,
að nokkru leyti með áhrifum frá
þjóðlagatónlist og djassi”. Sér-
staklega finnst mér vera fin
sveifla á Miracle Row.
I fyrra kom svo út plata með
sama nafni og sú fyrsta — Janis
Ian. A henni virðist viðleitni til
stefnubreytingar, en platan
verkar þannig á mig aö á henni
séu leifar af Miracle Row og svo
visir að þvi sem birtist á Night
Rains — nokkurs konar milli-
bilsástand — og platan þvi ekki
eins heilsteypt og (mér finnast)
hinar tvær. En það er óþarfi að
afskrifa Janis Ian ’78 — á henni
eru a.m.k. 5 lög sem enginn
þyrfti að skammast sin fyrir.
— Night Rains fær, réttilega,
góðan dóm Gsal. Samt langar
mig aö fetta fingur út i annað at-
riði sem kemur fram i grein
hans: „á siðustu plötum hefur
Janis haft fastan kjarna hljóð-
færaleikara kringum sig, en
þeim hefur nú öllum verið
sparkað” .... „og nýju aðstoðar-
mennirnir virðast bera meira
skynbragð á tónlist hennar....”.
Kannski fellur það undir smá-
munasemi, en þó langar mig að
benda á, að það eru ekki sömu
hljóðfæraleikarar á hinum
tveim „hálfmisheppnuöu plöt-
um”, Miracle Row og Janis Ian
(’78), og , að á nýjustu plötunni,
Night Rains, leikur gitarleikar-
inn Sal de Troia, sem lék með
henni á fyrstu plötunni og á
flestum plötum hennar eftir
það. Þá hefur sá, sem „produ-
cerar” Night Rains ásamt Jan-
is, Ron Frangipane að nafni,
oftar en einu sinni tekið þátt i
hljómplötugerö meö Janis Ian.
En hafi Claire Bay „verið
sparkað”, en hún hefur sungið
Umsjón:
Jónatan
Garðarsson
bakrödd með Janis Ian allt frá
Between The Lines til Janis Ian
(’78), að báðum meðtöldum, —
finnst mér það spark missa
marks. Ég sakna raddar Claire
á Night Rains.
Ef til vill finnast mörgum
þessi skrif óþarfa þras, en þegar
dómar um plötur, sem maður
þekkir og hefur mætur á, virð-
ast skrifaðir án þess að dómar-
inn hafi kynnt sér þær, þá getur
manni sárnað.
En öllum getur orðið á i tima-
pressunni (með litlum staf),og
til að forðast allan misskilning
itreka ég að ég álit Gsal, eftir
sem áður, besta plötudómara
okkar.
Andrea Jónsdóttir.
r
Krakkar — Krakkar!
Nú eru komnar tvær bækur um Emil í Kattholti
Seinni bókin heitirNý skammarstrik Emils i Katthoiti.
Hún segir fyrst frá þvi þegar Emil hellti blóðgumsinu
yfir pabba sinn. Siðan tekur eitt skammarstrikið við af
öðru og I lokin er sagt frá þvi þegar hann veiddi vondu
ráðskuna á fátæktarhælinu i úlfagryfju sina.
Vilborg Dagbjartsdóttir þýddi báðar bækurnar.