Þjóðviljinn - 04.10.1980, Blaðsíða 23

Helgin 4. — 5. október 1980. ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 23
Enn Hánefsstaðaætt
Eeykjavik 16.sept.1980
Sunnudagsblað Þjóðviljans
Reykjavik
í siöasta Sunnudagsblaði
Þjóðviljans er grein, sem nefn-
ist ættfræöi. 1 grein þessari er
fjallað um Hánefsstaðaættina.
Að þessu tilefni vil ég segja það,
sem hér fer á eftir, sbr. greinar-
lokin: „Allar ábendingar vel
þegnar.”.
1. Sigriður amma min var
ekki systir Vilhjálms á Hánefs-
stöðum, föður mins, og hún var
ekki Arnadóttir eins og sagt er i
greininni. Faðir hennar var Vil-
hjálmur Vilhjálmsson, hrepps-
stjóri i Mjóafirði f. 1794 i Firði i
Mjóafirði, d. 1846. Vilhjálmur
var óskilgetinn. Móðir hans
Helga Einarsdóttir lýsti föður
að honum Vilhjálm Sæmunds-
son, húsmann i Firði 1793—1795
hjá Hermanni Jónssyni. 1 ættum
Austfirðinga er sagt, að
Vilhjálmur hafi vafalaust verið
sonur Hermanns i Firði. Það
hygg ég sé of sterkt að orði
kveðið. Hið rétta verður vissu-
lega aldrei sannað eða „vafa-
laust”.
Sigriður Vilhjálmsdóttir flutt-
ist frá Mjóafirði að Hánefs-
stöðum um tvitugt (f. 1836), d.
þar 1920. Hún giftist Snjólfi
Snjólfssyni bónda þar, en hann
dó 1867. Hún bjó áfram á
Hánefsstöðum sem ekkja i tvö
ár, en giftist siðan Sigurði
Stefánssyni (f. 1844, d. 1895),
sem sfðan bjó á Hánefsstöðum.
Foreldrar minir, Björg og
Vilhjálmur, bjuggu á Hánefs-
stöðum 1891—1893 og 1896—1937.
2. Það er rétt, að ég hef
stundum á undanförnum árum
heyrt menn hér syðra kalla
okkur frændfólkið, sem erum
niðjar foreldra minna, vera
Hánefsstaðaættar. Hinsvegar
hef ég ekki heyrt menn tala um
aöra niðja Sigriðar ömmu
minnar kennda við Hánefs-
staðaætt, t.d ekki Vilhjálm fv.
ráðherra, þó móðir hans,
Stefania, hafi verið dóttir ömmu
og fædd og uppalin á Hánefs-
stööum.
Fyrsti maðurinn, sem ég
heyrði nefna Hánefsstaðaætt
eða Hánefsstaðamenn, var
Jónas Jónsson frá Hriflu. Hann
ávarpaði mig eitt sinn á förnum
vegi úr þó nokkurri fjarlægð
Athugasemd frá
Hjálmari
Vilhjálmssyni
fyrrv.
ráðuneytisstjóra
með þessum orðum: „Þiö
Hánefsstaðamenn eruð
Eysteinsmenn en þið eruð nú
lika Jónasarmenn o.s.frv.”.
Framhaldið læt ég ósagt.
3. Þá er talað um náinn skyld-
leika hjónanna Stefaniu og
Hjálmars, foreldra Vilhjálms
fv. ráðherra. Sá skyldleiki var
ekki svo mjög náinn. Sam-
kvæmt kirkjubókum voru þau
fjórmenningar, en þremenn-
ingar, ef Vilhjálmur faðir
ömmu var sonur Hermanns i
Firði.
4. Frásögn blaösins um börn
foreldra minna er handahófs-
kennd og þarfnast leiðréttingar.
Börnin skulu nefnd hér i aldurs-
röð og barna þeirra getið.
A. Sigurður (f. 1892) var
hvatamaður að stofnun kaup-
félags á Seyðisfirði og kaup-
félagsstjóri þar um 7 ára skeið.
Bjó siðan á Hánefsstöðum.
Einkadóttir hans, Svanbjörg, er
nú húsfreyja þar, gift Jóni
Sigurðssyni, bróöursyni
Gunnars skálds Gunnarssonar
(Vilhjálmur sonur þeirra er nú
forstöðumaður útibús Kaup-
félags Héraðsbúa á Seyðisfirði).
B. Arni (f. 1893). Barna hans
er réttilega getiö i ættfræöi
blaðsins.
C. Hermann (f. 1894) átti
fjórar dætur, sem upp komust.
Þær eru þessar i aldursröð:
Sigrún hjúkrunarkona gift dr.
Bjarna Einarssyni, Björg gift
Þóri Bergssyni tryggingafræð-
ingi, Elisabet Guðný, hennar er
réttilega getið i blaðagreininni,
og Erna gift Ölafi Ölafssyni lyf-
sala á Húsavik.
D. Þórhallur (f. 1899) lét eftir
sig þrjú börn, sem eru á lifi:
Birgi forstjóra Sólarfilmu h.f„
kvæntur önnu Snorradóttur
Sigfússonar, Guðbjörgu skrif-
stofumann,gift Jóni Steingrims-
syni skipstjóra i Keflavik,og
Vilhjálm, sem getiö er i blaðinu.
E. Hjálmar (f. 1904). Börn
hans eru: Björg skrifstofu-
maður hjá SIS (hálfs dags) gift
Reimari Charlessyni deildar-
stjóra hjá SIS, Helgi, Vil-
hjálmur (beggja getið i blaði
yðar) og Lárus.
F. Sigriöur (f. 1907) á tvo
syni: Vilhjálm,sem nefndur er i
margnefndri grein, og Stefán
rafmagnsverkfræðing , giftur
sænskri konu og búsettur i Svi-
þjóð.
H. Stefania (f. 1912) skrif-
stofumaðurhjá Oliufélaginu h.£.
ögift.
Systur minar og ég erum ein
eftir á iifi af ofannefndum 7
systkinum.
5.1 ættfræðigreininni segir, að
umrædd ætt hafi hneigst tölu-
vert til kaupmennsku. Það er
varla rétt. Aö visu hafa börn
Arna bróður mins átt tengsl við
ýmsar iðngreinar og að sjálf-
sögðu sölu á slikri framleiðslu,
en mér finnst hæpið að kenna
Dr. Bjarni
Einarsson
Þórir
Bergsson
trýgginga-
fræöingur
Vilhjálmur
Hjálmarsson
arkitekt
Hjálmar
Vilhjálmsson
fyrrv. ráðu-
neytisstjóri
Vilhjálmur
Þórhallsson
lögfræðingur
Indriöi
Pálsson
forstjóri
Birgir
Þórhallsson
forstjóri
Vilhjálmur
Einarsson
skólameistari
Tómas
Arnason
viðskipta-.
ráðherra
Vilhjálmur
Hjálmarsson
fyrrv.
ráðherra
i
Vilhjálmur
Arnason
lögfræðingur
þaö við kaupmennsku. Sama
má segja um Birgi son Þórhalls.
Enginn niöji foreldra minna er
kaupmaður svo ég viti til.
6. 1 upphafi ættfræðigreinar-
innar er talið að ætt okkar sé
rótgróin „framsóknarætt” sem
er að miklu leyti alveg rétt, en
þvi miður vottar sumsstaðar
fyrir mengun i þvi efni, sem ég
vona bara að viðrist burt með
timanum.
Linur þessar sendi ég i trausti
þess, að helgarblaðið vilji
heldur hafa það, sem sannara
reynist.
Virðingarfyllst,
Hjálmar Vilhjálmsson
Stærsta
flugvél í
heimi
var
seld í
brotajárn
Arið 1942 framleiddu flugvéla-
verksmiðjur i Bretlandi
sprengjuflugvélar eins hratt og
afkastagetan mögulega leyfði. En
þrátt fyrir striðið gengu samt um
menn og ólu stóra flugdrauma i
brjósti. Og að þvi er virtist voru
þeir flestir samankomnir i
fundarherbergi i Whitehall i
London. Þar sat nefnd aö störfum
til þess að leggja á ráðin um
framtið breskra flugiðnaðarins.
Formaður hennar var Brabazon
lávarður, einn af brautryðjendum
flugsins.
Aö sjálfsögðu var ekkert svig-
rúm til annars en beinna hern-
aöarframkvæmda á þessum
vél sem átti að verða sú stærsta i
heimi, hvorki meira né minna en
70 tonn óhlaðin en 140 tonn full-
hlaðin. Vænghafiöáttiað vera um
75 metrar. Hún átti að verða 16
metrar á hæð og vélarnar 20 þús-
und hestöfl.
Þeir reistu splunkunýtt flug-
skýli bar sem smiðin átti að fara
fram. Jafna varð þorpiö i Filton
aö mestu leyti við jörðu til þess aö
leggja nýja flugbraut sem þar aö
auki var lögö yfir nýgerða hrað-
braut. Fyrst i staö var búiö til
hlægilega fullkomiö líkan að vél-
inni. Það gekk svo langt að jafn-
vel sápuskálar á snyrtiherbergi
kvenna voru með I likaninu. Og
hvað um farþegafjölda? Reiknað
var með að flugvélin gæti borið 75
farþega og voru i henni svefn-
pláss fyrir þá alla, setustofur og
barir. A sama tima voru Banda-
rlkjamenn byrjaðir að smiða
vélar fyrir 150 farþega.
Siöla árs 1949, u.þ.b. sjö og
hálfu ári eftir fyrstu tillögugerö
Brabazons lávarðar, fór Bristol
Brabazon i jómfrúarflug sitt og
var heimspressunni boðið að
fylgjast meö. Fyrsta flugið tókst i
einu og öllu með ágætum en sex
mánuðum seinna kom fram
málmþreyta i þessum flugrisa og
úrskurðað var að hann gæti i
mesta lagi enst i 2 ár.
I september 1952 var neðri deild
breska þingsins tilkynnt að
Bristol Brabazonáætlunin hefði
verið lögð til hliöar. Hún hafði
kostaö 12 1/2 miljón punda og
aðeins ein vél hafði verið fullgerð.
Stærsta flugvél i heimi var seld i
brotajárn fyrir 10 þúsund pund.
Bristol Brabazon-flugvélin reiðubúin I jómfrúarflug sitt siðla árs 1949.
válegu timum. Hvorki var til fé
né aukageta i flugvélaverksmiöj-
um. Samt sem áöur lögöu þessir
visu menn til aö hafin yrði fram-
leiösla á risaflugvél sem gæti
flogið með farþega milli London
og New York án viðkomu á leið-
inni. Og viti menn. I mars 1943
var tilkynnt i breska þinginu aö
ákvöröun um smiði tveggja til-
raunaflugvéla aö þessari gerö —
sem kölluð var Bristol Brabazon
— hefði verið tekin. Flugvélin átti
að verða vél aldarinnar og bera
hróður Breta viða um heim.
Grænt ljós var gefiö á nægar f jár-
veitingar.
Flugvélaverkfræðingarnir i
Filton, ekki fjarri Bristol, þurftu
engar örvunar við. Þeir teiknuöu
Brabazon iávarður.