Þjóðviljinn - 31.12.1980, Síða 9

Miðvikudagur 31. desember 1980 : ÞJ6ÐVILJINN — SIÐA 9
starf þess hefur verið farsælt og hrakspár
Ihaldsins hafa hvergi ræst. Stjórnarand-
staða þess hefur verið hin aumasta mál-
efnalega og stendur þar ekkert upp úr.
Þannig hefur tekist að verjast öllum áföll-
um þrátt fyrir margskonar erfiðleika eins
ogrýrnandi tekjustofna sveitarfélaganna.
Hið sama er að segja um aðild Alþýðu-
bandalagsins að stjörnun annarra sveit-
arfélaga flestra stærstu kaupstaðanna frá
1978. Þessi staðreynd hefur orðið til þess
að treysta Alþýðubandalagið að reynslu
sem styrkir flokkinn inn á viö, en einnig út
á við gagnvart fólki sem löngum hafði
vantrU á flokknum vegna áróðurs and-
stæðinganna um það að flokkurinn gæti
ekki tekið á sig slik vandasöm verkefni
við stjórn þjóðfélagsins. Það hefur verið
afsannað svorækilega sem veröa má. Það
skapar möguleika til aukins fjöldafylgis.
A sama tima liggur fyrir að forysta
flokksfélaga okkar i verkalýðshreyfing-
unni hefur styrkst fremur en veikst. Það
kom i ljós á Alþýðusambandsþinginu nú
s.l. haust. Innan flokksins er einnig um að
ræða trausta málefnalega samstöðu. Ein-
ing Alþýðubandalagsins kom vel i ljós á
landsfundi flokksins s.l. haust, en eining
flokks okkar er sterkasta vopn islenskra
launamanna, sterkasta vopn hinnar nýju
og sifelldu þjóðfrelsisbardttu þegar á
reynir. Aldrei verður styrkur Alþýöu-
bandalagsins þó augljósari en þegar borið
er saman við aðra stjórnmálaflokka. Um
Sjálfstæðisflokkinn þarf ekki að ræða i þvi
sambandi. Alþýðuflokkurinn er sundur-
leitur og sundraður. Málefnalega hefur
hann þokast nær ofstækisfyllstu markaðs-
hyggjumönnum en meginþorrinn af tals-
mönnum Sjálfstæðisflokksins. En um
þetta er ágreiningur innan Alþýðuflokks-
ins. Þar eru margir einlægir verkalýðs-
sinnar sem óttast um flokkinn og þessa
þróun hans. Það var athyglisvert þegar
Alþýðuflokkurinn sprengdi rlkisstjórnina
haustið 1979 aðhann lét lönd og leið sam-
þykktir rikisstjórnarinnar um stefnumót-
un I húsnæðismálum sem var að visu
veikbyggðari en sú sem endanlega var
samþykkt. Meirihluti Alþýðuflokksins,
allir þingmenn hans nema einn, töldu
engu að siður ástæðu til þess að stefna
þjóðinni út I skammdegiskosningar og
óvissu. Þannig hefur Alþýðuflokkurinn i
raun glatað þvi sem var þrátt fyrir allt
eitt helsta einkenni hans um árabil — að
vera umbótaflokkur á félagslegum vett-
vangi.
Einnig það er horfið úr fari hans.
ökyrrðar verður vart innan Framsóknar-
flokksins. Þaö kemur skýrast fram i öðr-
um hverjum leiðara Timans merktum
,,JS” — og er greinilegt að „JS” talar fyr-
irnokkrurn hóp innan Framsóknarflokks-
ins, sem stefnir fyrst og fremst frá sam-
starfi við Alþýðubandalagið til Ihaldsins.
Lýðræðislegt starf
Stjórnhæfni og eining um menn og mál-
efni er mikilsverð, en þó ekki allt. Alþýðu-
bandalagið þarf nú á næstu mánuðum að
móta afdráttarlausari athafnaskrá á
mörgum sviðum þjóðllfsins. Sérstaklega
vil ég hér leggja áherslu á þá frumskyldu
flokksins að laða fram lýðræðislegt starf
ogþátttöku sem allra flestra I ákvarðana-
ferlinu á hverjum tlma. Hér á ég auðvitað
fyrst við flokkinn sjálfan og allt innra
starf hans. En einnig er mikilsvert að
félagarnir hafi þetta meginverkefni alltaf
að leiðarljósi hver á sinu sviði — i verka-
lýðsfélögunum, samvinnufélögunum,
bæjarstjórnum og d alþingi. Landsfundur
Alþýðubandalagsins samþykkti að fela
miðstjórn flokksins að undirbúa umræður
um atvinnulýðræði og útfærslu þess. Hér
er á ferðinni stórmál sem vonandi veröur
unnt að afgreiða inn á vinnuvettvang á
næsta miðstjórnarfundi. Lögin um aðbún-
aðog hollustuhætti á vinnustöðum eiga að
geta skapaðaukinn áhuga starfsfólksins á
vinnustöðunum fyrir umhverfi sínu öllu —
einnig rekstri og eignarformum fyrir-
tækjanna þegar fram i sækir. Lýðræðis-
legt starf er ein meginforsenda þess að
i það gerist sem ég nefndi hér fyrr að
Alþýðubandalagið verði stærri og sterkari
flokkur en nokkru sinni fyrr.
Aðrir stjórnmálaflokkar hafa fyrir
i löngu viðúrkennt styrkleika Alþýðu-
bandalagsins og hafa starfað samkvæmt
þvi. Sjálfstæðisflokksforystan sneri sér til
Alþýðubandalagsins um áramótin vegna
stjórnarmyndunar. Hið sama er að segja
um Framsóknarflokkinn og Alþýðuflokk-
inn.
Hér á landi eru ekki forsendur „sögu-
legrar málamiðlunar”, sem svo hefur
verið nefnd, en núverandi rlkisstjórn er
þó byggð á einskonar sáttmála samvinnu-
hreyfingar, róttækasta hluta verkalýðs-
hreyfingar og viðsýnasta hluta Sjálf-
stæðisflokkins um einskonar málamiðlun
meðan þjóðin er að vinna sig út úr verð-
bólguvandanum. Af hálfu annarra flokka
heyrast að vísu raddir um nauðsyn þess
að „einangra Alþýðubandalagið”. Þetta
kemur helst fram frá Alþýðuflokknum,
fyrir ASt-þingið og af öörum tilefnum.
Flestir forystumenn borgaraflokkanna
eru þó svo skynsamir að sjá að sllkt er I
rauninni fjarstæða, svo mikill er þjóð-
félagslegur styrkur Alþýðubandalagsins.
En raddirnar um „einangrun” eru engu
að siður alvarleg áminning um þau ólýð-
ræðislegu viðhorf sem grafa um sig innan
ákveðinna flokka. Þessar raddir minna
okkur á það að I fjörutiu ár hefur það ver-
ið meginmarkmið ákveðinna afturhalds-
aflahér á landi að einangra sósialista frá
öllum áhrifum. Bók Einars Olgeirssonar
„Island i skugga heimsvaldastefnunnar”
afhjúpar þessi öfl á svo afdráttarlausan
hátt að það verður ekki gert öllu skýrar.
Enginn af forráðamönnum borgaraflokk-
anna hefur sett saman bók eða blaðagrein
sem véfengir neitt af þvi sem Einar bend-
ir á i þessari bók. Það var sameiginlegt
markmiö afturhaldsaflanna hér á landi og
Bandarikjastjórnar að einangra
kommúnista. En krossferðin gegn
islenskum sósialistum endaði á þann veg
sem kunnugt er: Nú er það aðeins einn og
einn krati að vestan sem lætur sér detta
það i hug að skrifa um þaö á opinberum
vettvangi að krossferðinni þurfi að halda
áfram.
Afganistan — Pólland
Þegar þessi orð eru fest á blað er þess
minnst að eitt ár er liðið frá innrásinni I
Afganistan og þessa daga berast sífellt
fréttir fjölmiðla frá Póllandi. Innrás
Sovétrikjanna i Afganistan hefur verið
fordæmd harðlega af Alþýðubandalaginu
af flokksráðsfundi þess sem haldinn var
skömmu eftir innrás þessa. Innrásin er til
marks um harðnandi átök milli stórveld-
anna um auðlindir og áhrifasvæöi. Þvi
hefur verið haldið fram i Morgunblaðinu,
að Alþýðubandalagið hafi enga afstöðu
tekið til innrásarinnar i Afganistan og
hernáms Sovétrikjanna þar. Þetta er
mikil fjarstæða. Alþýðubandalagið hefur
jafnan fordæmt slikar innrásir, slíka
ihlutun i' málefni rikja heimsins. Hitt vek-
ur athygli i þessu sambandi að Morgun-
blaðið skuli hafa áhyggjur af hernámi
stórveldis á landi smárikis. Hvenær vakn-
aði sá áhugi? Hefur ekki Morgunblaðið
verið helsti mdlsvari hernámsins hér á
landi? Er Sjálfstæðisflokkurinn tilbúinn
til þess að standa að samþykkt ályktunar
frá alþingi um að skora á öll stórveldi að
hypja sig burt með heri sina frá
hernumdum rikjum? Það er sjálfsagt að
láta á það reyna.
Atburðirnir i Póllandi eru með allt öör-
um og ánægjulegri hætti: Þar eru verka-
menn að kref jast réttar sins, lýðræöis og
meðákvöröunarréttar. Enginn aðili i' Pól-
landi hefur þorað að ráðast gegn þessum
kröfum verkamannanna með þvi að hóta
þeim erlendri hernaðarihlutun eins og
raunvarðá i Tékkóslóvaki'u. Alþýðusam-
band Islands hefur lýst stuðningi viö
. baráttu pólskra verkamanna og það hefur
Alþýðubandalagið einnig gert, enda er
það eitt i' samræmi við grundvallaraf-
stöðu Alþýðubandalagsins.
Forsetakjör
Ekki verður svo gengið frá grein i lok
ársins 1980 á tslandi að ekki sé minnst á
forsetakosningamar 29. júni. Þær höföu
og hafa mikil áhrif á islenskt þjóðli'f og
sérstaklega jafnréttisbaráttu kvenna hér
I þessu landi. Hvaða afstöðu sem menn
hafa haft til forsetakosninganna s.l. sum-
ar og einstakra frambjóðenda er ég sann-
færður um að yfirgnæfandi meirihluti
þjóðarinnar óskar hinum nýja forseta
Islands velfarnaðar i starfi, góðs sam-
býlis við landsmenn, gæfu og gengis.
Stundum einföld
— stundum flókin
Ég minnti á fáeinar grundvallarand-
stæður þjóðfélagsins i upphafi þessarar
greinar, en þær tel ég nauðsynlegt að
menn hafi jafnan i huga þegar reynt er að
virða fyrir sér gerð islenska þjóðfélags-
ins. Stétta- og þjóðfrelsisbarátta á Islandi
er þó ekki ævinlega opinská og hávaða-
söm. Stundum tekur hún á sig aðrar
myndir, stundum er hún flókin, stundum
einföld. Aðalatriðið er aðhún heldur alltaf
áfram og skilar árangri ef við gerum okk-
ar jafnan ljóst hvar það markmiö er sem
við eigum fyrir stafni. Þó verðum við
aldrei komin á leiðarenda —jafnan mun
maðurinn finna sér ný verkefni að starfa
að og brjóta heilann um.
Ég flyt flokksmönnum Alþýðubanda-
lagsins og þjóðinni allri árnaðaróskir um
áramótin og flyt þakkir fyrir samfylgd og
samstarf á árinu sem er að liöa. Ég vona
að árið 1981 beri i skauti sér gæfu fyrir
islensku þjóðina og málstaöhennar og þar
með fyrir flokk okkar, Alþýðubandalagiö.
Gjaldmióilsskipti
2. janúar
Bankamir og útibú þeirra verða opnir
eingöngu vegna gjaldmiðilsskipta föstu-
daginn 2. janúar 1981 kl. 10-18.
Komið og kynnist nýja gjaldmiðlinum með
því að skipta handbærum seðlum og mynt
í Nýkrónur.
Viðskiptabankarnir