Þjóðviljinn - 15.08.1981, Blaðsíða 10

1» SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Helgin 15.-16. ágúst 1981
mér er spurn
Ömólfur Thorlacius svarar
Sigrúnu Davíðsdóttur
Hvað á samræm-
ing framhalds-
skólanna að bæta?
Sigrún DaviOsdóttir fylgir
ofangreindri spurningu úr hlaði
meO vel völdum orOum i siOasta
sunnudagsblaOi ÞjóOviljans og
spyr meOal annars á þá leiO,
hvort sú samræming sem komiO
hafi veriö á meö grunnskóla-
kerfinu, hafi reynst svo vel aö
ástæöa sé til aö halda áfram
samræmingunni upp efri kráku-
stiga menntabrautarinnar?
Ég er raunar ekki viss um aö
meö grunnskólalögunum hafi
veriö stefnt aö samræmingu i
skyldunáminu umfram þaö.sem
var i eldri fræöslulögum, né hafi
aukin samræming hlotist af
framkvæmd laganna, nema þá
aö þvi leyti sem tekist kann aö
hafa meö þessum lögum aö
koma á óskertri barna- og ung-
lingafræöslu um allt land. Þvert
á móti gera grunnskólalögin ráö
fyrir auknu frjálsræöi skólanna,
einkum i eldri bekkjunum,
ákveönu valfrelsi um námsefni
og minni miðstýringu á prófum.
1 formálsorðum sinum vikur
Sigrún einnig aö þvi. aö „pinu-
litiö” ósamræmi kunni aö vera
æskiiegt. Ég er sammála þessu,
eins og fram kemur siöar i
þessum pistli. Vil ég raunar
telja. aö eins megi reyna aö
lemja náttúruna meö lurk eins
og að koma algeru samræmi á
skólakerfiö. Hvar sem tveir eöa
fleiri kennarar kenna sömu
námsskrá, þótt innan veggja
sama skólans sé, veröur einhver
munur á meöferö námsefnis, og
raunar er fátitt aö sami kennari
geti nokkru sinni komiö náms-
efni tvisvar til skila á sama
hátt, um þaö sjá nemendurnir.
Þaö er einkum tvennt sem
mælir meö samræmingu á
námsefni og námskröfum i
framhaldsskólum. Annars
vegar er þörf ákveöins aöhalds
til þess aö skirteini um tiltekiö
nám frá mismunandi skóium
hafi svipaö gildi, hins vegar er
æskilegt,aö nemandi geti flust á
milli skóla i miöju námi án þess
aö þurfa aö endurtaka nám eöa
próf.sem hann hefur áöur lokiö.
Eftir þvi' sem framhaldsskól-
arnir veröa fleiri og framboð á
námsefni fjölbreyttara eykst
hættan á misræmi i kennslu og i
kröfum um þjálfun og þekkingu
aö baki tilteknum náms-
brautum. En meginþörfin fyrir
samræmingu er aö minu viti
tengd litlum framhaldsskólum
meö takmarkaö námsframboö,
og ljóst er aö verulegur hluti
landsins veröur um nokkra
framtið aö búa viö skóla af þvi
tagi, skóla sem kannski bjóöa
eins til tveggja ára náms-
örnólfur Thorlacius
. . . og spyr séra Rögnvald Finnbogason:
Hve traust
er staða
kristninnar
á Islandi
eftir 1000
ára trúboð?
Stundum berast fréttir af
þviaö ungt fólk islenskt leiti
andlegs bakhjarls i öörum
trúarbrögöum en kristni.
Geta önnur trúarbrögö oröið
þjóðinni gagnlegri en kristin
trú?
Rögnvaldur Pinnbogason.
Þessar spurningar sendi
ég Rögnvaldi Finnbogasyni
sóknarpresti á Staöastaö á
Snæfellsnesi, en viö höfum
mörg samtöl átt um málefni
þessa heims og annars,
stundum veriö sammála,
stundum ekki, en jafnan,
vona ég, virt hvor annars
skoðanir.
brautir, þannig aö þeir nem-
endur sem hyggja á lengra nám
i framhaldsskóla,þurfa aö taka
sig upp i miöju námi og leita
annaö. Það er augljóst réttinda-
mál þessara nemenda, aö fram-
haldsskólinn sé samræmdur og
sú samræming þarf ekki aöeins
aö taka til heildarinntaks náms-
efnis heldur til skiptingar náms-
efnis i námsáfanga i einstökum
námsgreinum og til innbyrðis
rööunar þessara áfanga.
A hinn bóginn er hætta á, aö
ströng miöstýring á námsskrá
veröi fjötur um fót eölilegri
þróun skólanna. Hér þarf aö
stýra á milli skers og báru. Hin
samræmda námsskrá veröur að
vera svo sveigjanleg aö hún
hefti ekki eðlilega þróun vegna
nýrrar fræöiþekkingar eöa
breyttrar kröfu þjóöfélagsins
um þekkingu þegnanna.
Ekki er heldur jafnbrýnt að
samræma alla hluta náms-
skrárinnar. Aö þvi er varöar
þörf þeirra nemenda.sem flytj-
ast milli skóla i miöju námi, er
mest ástæöa til aö samræma
þær námseiningar, sem almennt
eru kenndar i litlu skólunum —
kjarnanám i framhaldsskóla.
Samræmingu náms á siöari
árum framhaldsskólans þarf
einkum aö miöa viö þaö.aö nem-
endur komi út úr sambærilegum
námsbrautum meö áþekka. —
ekki nauðsynlega sömu. —
þekkingu og þjálfun.
Ein leið til aö létta þörf nem-
enda sem flytjast milli fram-
haldsskóla er aö nota valgreina-
kerfiö. 1 námsbrautum fram-
haldsskólanna er aðeins hluti
námsefnis fast skilgreindur
með námsskrá, ákveöinn hluta
tilskilinna námseininga getur
nemandi valiö af þvi námsefni
sem skólinn býöur fram. Þessar
valgreinar sýnist mér ekki þörf
aö samræma, enda getur
nemandi, sem flyst milli skóla
og hefur lokið námi i efni sem
enga samsvörun hefur i viö-
tökuskólanum, i mörgum til-
vikum fengiö þetta námsefni
viöurkennt sem val. í Mennta-
skólanum viö Hamrahliö — og
raunar i fleiri framhaldsskólum
— hafa smám saman þróast
reglur um mat á ýmsu fyrra
námi sem valgreinum, einkum
reynir á þetta hjá nemendum
öldungadeildar, sem hafa aö
baki margs konar nám þegar
þeir innritast i skólann.
rritstjórnargrei n
Friðarhreyfingar kirkjunnar
eru að valda straumhvörfum
Þeim sem fylgjast meö frétt-
um af gangi alþjóöamála dylst
ekki aö á siðari árum hefur
kirkjan tekið æ virkari þátt i
ýmsum brennandi viöfangsefn-
um samtimans. Þróunaraöstoö
og skyndihjálp til nauöstaddra
eru á verkefnaskrá kirkjudeilda
viða um heim, prestar i Suð-
ur-Ameriku hafa háö hetjulega
baráttu gegn óréttlæti einræðis-
stjórna, kirkjan i Póllandi kem-
ur fram sem sáttaaöili og
öryggisventill i baráttu strið-
andi afla og svo mætti lengi
telja.
Á þessu sumri hefur athygli
manna einkum beinst aö bar-
áttu kirkjuhreyfinga i Evrópu
gegn atómvopnum og vigbúnað-
arkapphlaupi. Þjóðviljinn spyr i
gær fimm islenska þjóökirkju-
presta um afstöðu þeirra til
friðar og afvopnunarmála og
um hlut kirkjunnar á þessu
sviði. Svör þeirra eru mjög upp-
iýsandi og sýna aö prestar á Is-
landi fylgjast margir vel meö
alþjóöastarfi og alþjóölegum
hræringum innan kirkjunnar.
Séra Pétur Sigurgeirsson
vígslubiskup lýsir þvi í svari
sinu, að þeir sem trúa á kærleik-
ann sem hinn mikla áhrifa-
mátt i uppbyggingu þjóöfélags-
ins hljóti aö beina augum si num
að félagslegu óréttlæti hverju
nafni sem það nefnist. I hernað-
armálum eigi kirkjan að visu úr
vöndu aö ráða sem aðrii, þvi að
vopnuð átök hafi fylgt mann-
kyni frá grárri forneskju. En
séra Pétur minnir á að heimsins
óréttlæti leiöir ætiö til ófriöar og
þvi þurfi aö snúa sér að rótum
þess. t þvi sambandi vitnar
hann til oröa Frakklandsforseta
i embættistökuræðu sinni ný-
veriö: „Oryggi getur ekki rikt,
þar sem óréttlæti ræöur og
skortur er á umburöarlyndi.”
Hjálp til að finna friðar-
pólitík
Dr. Gunnar Kristjánsson á
Reynivöllum var sjálfur þátt-
takandi i Kirkjudegi lúthersku
kirkjunnar i Þýskalandi i sum-
ar, en hann olli hvörfum i um-
ræðum um afvopnunarmál i
Evrópu. I Hamborg fóru m.a.
100 þúsund manns i friöargöngu
og ákafar umræöur tókust meö-
al stjórnmálamanna og kirkj-
unnar manna um afvopnunar-
málin. Dr. Gunnar leggur
áherslu á aö friðarhreyfingarn-
ar nýju komi neðanfrá úr hinu
kristna safnaðarstarfi. Þær séu
sprottnar upp úr þvi umhverfi
að margir þykist sjá þess
merki að vandi stjórnmála-
manna sé orðinn slikur aö hann
sé þeim með öllu ofviða og
gjörðir þeirra beri merki ör-
væntingar.
Dr. Gunnar greinir frá þvi aö
á Kirkjudegi lúthersku kirkj-
unnar i Þýskalandí hafi veriö
áberandi slagorð, aö sprengjur
þriöju heimsstyrjaldarinnar,
sem óhjákvæmilega veröur
atómstyrjöld, séu þegar teknar
aö falla, i þeim skilningi, að vig-
búnaöurinn hafi allan forgang
meðan 55 milljónir manna
svelta á ári hverju i heiminum.
Hann minnir á orð heimspek-
ingsins Carl Friedrich von
Wizackerum þriðju heimsstyrj-
öldina: „Pólitik sem kemur i
veg fyrir hana er hugsanleg og
hana ber aö finna.”
Fjölmargir innan kirkjunnar
vilja trúa þvi aö kristnir menn
hafi sérstöku hlutverki aö gegna
i þvi efni, að hjálpa stjórnmála-
mönnum inn á nýja braut, inn á
pólitik sem kemur i veg fyrir
styrjaldir, en leiðir ekki til
þeirra.
Séra Gunnþór Ingason i Hafn-
arfirði ræöir einnig svipuð við-
horf. Hann viðurkennir að
kristnir menn hafi þvi miður
lengstum veriö tvistigandi i af-
stöðu sinni til hernaöarumsvifa
og fylgt þar oft heimsins hætti.
Friðarkrafan hafi hinsvegar
aldrei verið brýnni en nú „þegar
ófriður getur þýtt eyöingu og
auðn mannlifs og menningar”.
Séra Gunnþór bindur miklar
vonir viö hlut kirkjunnar i þess-
um málum og afstööu fundar
Alkirkjuráösins i Hollandi i
haust, þar sem friöur og afvopn-
un veröa á dagskrá. Hann legg-
ur áherslu á aö félagshreyfingar
sem séu óbundnar stjórnmála-
öflum þurfi að láta aö sér kveöa,
og stefnu þeirra og starfsað-
ferðir þurfi aö móta á þann veg,
að þær eigi visan stuðning is-
lensku kirkjunnar.
Einn af viðmælendum Þjóð-
viljans i prestastétt bendir á aö
hinar nýju friðarhreyfingar inn-
Einar Karl
Haraldsson
skrifar
an kirkjunnar séu sér meövit-
andi um pólitiska ábyrgð hins
kristna m'anns i samfélaginu.
Styrkur þeirra er, eins og hann
bendir réttilega á, fyrst og
fremst sá að þær eru óbundnar
af pólitiskum hugmyndakerf-
um, og um leið hafnar yfir tor-
tryggnisþrætur þeirra.
Bernharður Guðmundsson
blaðafulltrúi þjóðkirkjunnar
minnir á það með tilvitnun i orð
aðalritara Alkirkjuráðsins, að
afvopnun sé ekkert einkamál
sérfræðinga og stjórnmála-
manna, heldur sé það mál sér-
hvers manns, og sérhverrar
konu af öllum þjóðum. Og séra
Ólafur Skúlason dómprófastur i
Reykjavik segir að um allan
hinn frjálsa heim þar sem rödd
kirkjunnar fái að hljóma, hafi
verið varað við taumlausu her-
væðingarkapphlaupi.
Visast hefur sumt af þvi fallið
i grýttan jarðveg, eða ekki verið
fylgt eftir með baráttuþrótti.
Hitt er engum efa undirorpiö að
hinar nýju friðarhreyfingar inn-
an kirkjunnar hafa valdið
straumhvörfum i öllum hugsun-
arhætti um vigbúnaðai;mál.
Þær hafa opnað huga fólks fyrir
þvi aö um leiö og herforingjar
og stjórnmálamenn „auka vig-
búnað auka þeir ótta og um leið
og þeir auka ótta skeröa þeir
hamingjuskilyröi”, eins og svo
vel er komist að orði i einu svar-
anna frá þjóðkirkjuprestunum
fimm i Þjóöviljanum.
—ekh