Þjóðviljinn - 19.09.1981, Blaðsíða 12

12 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Helgin 19.— 20. september 1981
Oskars, drengsins sem neitar að
verða fulloröinn og hafnar
þátttöku i snarruglaðri samtið,
en fylgist með öllu sem gerist,
lemur blikktrommuna sina og
brýtur gler meö raddstyrk sin-
um einum saman. Þrátt fyrir
táknmálið verður myndin aldrei
torskilin. Hún er grimm og ægi-
fögur og sýnir okkur fáránleika
timabilsins á mjög sannfærandi
hátt. Umhverfið sem hún gerist
i er smáborgaralegt, og betri
lýsing á þeim andlegu þrengsl-
um sem sliku umhverfi fylgja er
áreiðanlega vandfundin.
Angela Winkler leikur möður
Oskars, en hana hljóta margir
að kannast við úr mynd Schlön-
dorffs um glataða æru Katrinar
Blum, sem sýnd var i Háskóla-
biói fyrir nokkrum árum. Mann
hennar, Aldred Matzerath, leik-
ur Mario Adorf, en pólski leik-
arinn Daniel Olbrychski leikur
elshuga hennar.
Fleiri myndir
I fyrsta „prógrammi” Fjala-
kattarins eru, auk Blikk-
trommunnar, tvær indverskar
hTihmyndir
David Bennent er á réttum stað I hlutverki Oskars, drengsins sem neitar að verða fullorðinn.
Nú er haustið svo sann-
arlega gengið í garð, og
ætti því brúnin að lyftast
á kvikmyndaunnendum.
F jalakötturinn hefur
vetrarstarfsemi sína ein-
mitt í dag, sunnudag.
Einsog skýrt hefur verið
frá hér í blaðinu áður
verður starfsemi klúbbs-
ins með talsvert öðrum
hætti í vetur en áður hef-
ur tíðkast. Nýja fyrir-
komulagið virðist, svona
við f yrstu sýn a.m.k. vera
mun sveigjanlegra en það
gamla. Nú þarf maður
ekki lengur að kaupa sér
kort fyrir allan veturinn,
strax um haustið, heldur
er hægt að kaupa sig inn á
ákveðin ,,prógrömm", en
vetrardagskránni er skipt
í 8 prógrömm, sem hvert
um sig stendur í 9 daga og
innifelur 5—6 myndir.
Ingibjörg
Haraldsdóttir
skrifar
Blikktromman í Fjalakettinum
Strandferð Matzerath-fjölskyldunnar: Oskar og faðir hans fylgjast með frú Matzerath og elskhuga hennar.
Leikstjórinn Volker Schlöndorff <tv.) og rithöfundurinn Gunter Grass unnu saman að handritsgerðinni.
Ýmis önnur nýmæli eru á
dagskrá hjá þeim Fjalakettling-
um i vetur, og má fræöast um
þau af veggspjöldum, sem
væntanlega hafa veriö hengd
upp allsstaðar þar sem áhuga-
samir kvikmyndaunnendur eru
liklegir til að berja þau augum.
Einsog i fyrra er byrjað á þvi
að slengja út stóru trompi. 1
fyrra var þaö „1900” eftir
Bertolucci, nú er það hvorki
meira né minna en „Blikk-
tromman” hans Volkers
Schlöndorffs. Hún verður sýnd
20., 24. og 27. september og það
er best að byrja á þvi að hvetja
alla sem vettlingi geta valdiö til
aö sjá hana. Hér er um að ræða
frábæra kvikmynd, að margra
dómi eina þá albestu sem komið
hefur frá Þýskalandi á undan-
förnum árum.
Erfitt verkefni
Skáldsagan Blikktromman
(Die Blechtrommel) eftir Gíint-
er Grass kom fyrst út árið 1958
og olli umtalsveröu fjaörafoki I
Þýskalandi. Höfundur hennar
var þegar I stað úthrópaður sem
níðingur og sviðingur, ekkert
var honum heilagt og bókin var
talin léleg landkynning og
hneyksli. En Adenauer-timinri
er löngu liðinn, og þaö sem
hneykslaði fólk þá hneykslar
engan á þessum siðustu og
verstu. Blikktromman er löngu
komin á virðulegan stað i öllum
viröulegum bókaskápum og
höfundur hennar er virtur og
viðurkenndur sem einn fremsti
rithöfundur V-Þýskalands.
Lengi vel héldu menn þvi
fram að útilokaö væri aö gera
kvikmynd eftir Blikktromm-
unni. Kom þar margt til. Sagan
er mjög löng (736 siður á frum-
málinu), málfar hennar og still
ermargslungiðog flókiö svo lfkt
hefur verið við barokk-stfl, og
siðast en ekki sist er aðalsögu-
hetjan drengur sem ákveöur að
hætta að vaxa þegar hann er
þriggja ára, og stendur viö það.
Hann vill ekki veröa fullorðinn.
Kvikmyndaframleiðandinn
Franz Seítz haföi allt frá árinu
1960 gert itrekaöar tilraunir til
að finna leikstjóra sem vildi
ráðast i þetta verkefni, og hætti
ekki fyrr en hann fann Volker
Schlöndorff. Leitin að leikara I
aðalhlutverkið var ekki slður
erfiö, en svo kom David Benn-
ent I leitirnar. Hann var tólf ára
og 1.17 m. á hæð, og það er engu
likara en hann hafi beinlinis
fæöst til að leika Oskar Mat-
zerath i Blikktrommunni.
Grimm og ægifögur
Handritið var samið i nánu
samstarfi viö Gönter Grass.
Akveöiö var aö láta myndina
enda i striðslok, en I bókinni er
fjallað um eftirstriðsárin llka.
Oskar litli er þvi enn á barns-
aldri þegar myndinni lýkur.
Þetta var aöallega gert til að
þurfa ekki að finna annan leik-
ara til að leika Oskar fullorðinn,
enda heföi þaö áreiöanlega
reynst erfitt.
Timinn er semsé styttur, og
myndin gerist lika á færri stöð-
um en bókin, nánar tiltekið var
hún svotil öll látin gerast i
Danzig, eða Gdansk einsog
borgin heitir núna. Það fæðist
Oskar litli og þar eignast hann
blikktrommuna sem hann skilur
aldrei við sig. Oskar er fyrst og
fremst bókmenntaleg persóna,
og aö sögn GUnters Grass á
hann að tákna „barnaskap heils
söguskeiðs” (Infantilismus ein-
erganzen Epoche). Söguskeiðið
sem um ræðir er þessi frægi
uppgangstimi nasismans I
Þýskalandi, striðiö og eftir-
striösárin, að meðtöldu v-þýska
efnahagsundrinu. Bókin er upp-
full af táknum, og þrátt fyrir
styttingar og takmarkanir i
kvikmyndinni hlaut það að
veröa eitt helsta vandamáliö,
hvernig koma ætti þessum bók-
menntalegu táknum yfir á mál
kvikmyndarinnar.
Að minu viti hefur Volker
Schlöndorff tekist þaö frábær-
lega. A táknmáli kvikmyndar-
innar segir hann okkur sögu
myndir, ein áströlsk og ein
bresk-bandarisk. Fljótt á litið
virðast þessar myndir eiga fátt
sameiginlegt enda heitir pró-
grammið: Myndir héðan og
þaöan. Engu að siður er hér
áreiðanlega um áhugaveröar
myndir að ræða.
Indversku myndirnar heita
Bhumikaog Junoonogeru báð-
ar eftir Shyam Benegal, sem er
einn þekktasti leikstjóri Ind-
verja og gerði m.a. myndina
Frækornið, sem Fjalakötturinn
sýndi fyrir tveimur árum.
Jane Austen á Manhattan
heitir bresk-bandariska mynd-
in, sem var gerð 1980 eftir hand-
riti frægrar konu: Ruth Prawer
Jhabvala. Leikstjóri er James
Ivory. Af eldri myndum þeirra
má nefna Thc Europeans, sem
Háskólabió sýndi ekki alls fyrir
löngu. I þessari mynd segir frá
hópi leikhúsfólks, sem er að
berjast við að koma á svið leik-
riti eftir Jane Austen.
Astralska myndin heitir Dirt
Cheap, sem útleggst ódýr skit-
ur,og er lika gerð 1980. Höfund-
ar hennar eru David Hay, Marg
Clancy og Ned Lander. Efnið
ætti að höfða til okkar Is-
lendinga, þvi myndin fjallar um
samskipti frumbyggja og
verkafólks i Astraliu við fjöl-
þjóðleg námufyrirtæki, sem
sækjast eftir úrani, demöntum
og báxíti. Alverið i Straumsvik
fær báxit frá Astraliu. Og við er-
um rétt aö byrja að kynnast
svindilbraski stóru auöhring-
anna, sem aörar þjóðir, þ.á.m.
Astralir, kunna ljótar sögur af.
Allar þessar myndir getiö þið
séö i Fjalakettinum vikuna
20,—27. september. Hver mynd
veröur sýnd þrisvar sinnum.
Menn byrja á þvi að kaupa sér
félagsskirteini, sem kostar 50
krónur og veitir rétt til aö kaupa
sig inn á einstök „prógrömm” i
allan vetur. Þeir sem ætla aö sjá
allt kaupa sér auðvitaö afslátt-
arkort á 250 krónur. Verðiö á
fyrsta prógrammiö er kr. 30,-
Það sakar ekki að geta þess,
svona I lokin, að Fjalakötturinn
hefur eignast nýja sýningarvél,
sem sýnir bæði 16mm og 35mm
myndir, og á veggspjaldi
klúbbsins er heitið „fullum
myndgæðum” i vetur. Sýning-
arstaðurinn er óbreyttur:
gamla, góöa Tjarnarbió. Og þá
er ekki annað eftir en að óska
Fjalakettinum góðs vetrar.