Þjóðviljinn - 12.06.1982, Qupperneq 26

Þjóðviljinn - 12.06.1982, Qupperneq 26
30 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Helgin 12.-13. júni 1982 í h ' ! I f f i v skák Svarið við 1. e2 - e4 er vandfundið Hvað skal nú til varnar verða? Maðurinn leikur einfaldlega kóngspeði sinu um tvo reiti og vinnur! Taimanov, Larsen. Þeir fundu ekkert svar. Hvað með Pet- rosjan? Finnur hann vörn gegn þessum ógurlega leik? Tja, hann gæti aitént gripiö til byrjunar fá- tæka mannsins, Caro-Kann. Caro-Kann? Hvað> manst’ ekki hvernig fór fyrir honum I fyrra þegar hann steinlá fyrir Fischer i keppninni Sovétrlkin — Heimur- inn. Nú, Petroffs vörn. Gæti fengið jafntefli. Petroffs-vörn? Hefurðu ekki séð skákina Fis- cher — Gheorghiu i Buenos Aires i fyrra? Rúllaði Rúmenanum upp. Hvað með franska vörn? Frönsk vörn. Hefurðu ekki séð 1. einvigisskák Fischers og Larsens I Denver I sumar? Larsen var rúllað upp! Siðsumars 1971 þegar einvigi sem geysilegur fjöldi manns bæði hér á landi sem og út i hinum stóra heimi beið eftir var i upp- siglingu var ekki örgrannt um að þeir allra hörðustu i manntafls- fræðum legðu fyrir kollega sína spurningar áþekkar þeim hér að ofan. Þeir sem enn höföu trú á Armenlumanninum reyndu að verja heimsmeistarann fyrrver- andi, en ekki var það auðvelt mál. ArangurFischers áundangengnum mánuðum var slikur og helst voru menn á þvi að þaö þýddi ekki að stilla upp gegn þessu ofurmenni. Þvi veltu margir þvi fyrir sér til hvaða ráöa Petrosjan tæki. Fyndi hann viðunandi varnir við upp- hafsleik Fischers, 1. e2-e4? Vist er að spursmálið var Petrosjan mjög hugleikið, og vikurnar og mánuðirnir sem hann hafði til undirbúnings undir slaginn sem hófst I lok septembermánaðar i Við skulum bregða okkur inn i vinnustofu Petrosjans: Umsjón Helgi Ólafsson Buenos Aires fóru að miklum híuta til i það að finna teflanlegar byrjanir. Undirbdningsvinnan var geysilega viðamikil og I henni tók þátt fjöldi manns. Petrosjan var siðasta hindrunin á leið Fis- chers tii einvigis við Spasski heimsmeistara og þeir voru ófáir sem töldu, að I raun og veru ætti Petrosjan ekki minni möguleika á að halda Fischer I skefjum en Spasskl heimsmeistari. Þaö varð og raunin. Petrosjan hefur siðar gert grein fyrir undirbúnings- vinnu sinni fyrir þetta einvigi i tveim bókum, „Tigran Pet- rosjan”, sem er að einhverju leyti skráð af litt þekktum Sovétmanni V. Vasilev og i annari bók, „How to open a chess game”, en i þá bók rita margir af fremstu stór- meisturum heims ýmsar at- hyglisverðar greinar. Skrif Pet- rosjans i þessar bækur bera þess glöggan vott að hefur fyrir ein- vigið lagt sig i framkróka við að kynnast andstæðingi sinum sem best. Sjálfstraust hans hafði enga hnekki beðið i einvigjunum við Hflbner og Kortsnoj sem báðum lauk á svipaðan hátt. Petrosjan vann eina skák en öðrum lauk meö jafntefli. Hann taldi sig þvi eiga talsverða sigurmöguleiká þegar hann hélt til Argentlnu ásamt frlðu föruneyti. Fischer — Matulovic Mallorca 1970 millisvæðamót „Það yrði erfitt að finna skák með Fischer”, skrifar Petrosjan „þar sem hann á eftir aðeins 11 leiki og er i jafn hroðalegri stöðu eins og hér. Biskupinn á d3 lamar allt athafnafrelsi hvitu mann- anna. Hvernig gat Fischer komist i slíkt og annað eins? Byrjunar- leikirnir féllu þannig: 1. e4-c5 2. Rf3-Rc6 3. Bb5-g6 4. C3-RÍ6 5. De2-Bg7 6. e5-Rd5 7. Dc4- Hvltur ræðst á riddarann og peðiö á c5. Matulovic lék 7. -Rc7! 8. Bxc6-dxc6 9. Dxc5-Dd3 10. De3-Bf5 11. Dxd3-Bxd3 og upp er komin staðan að ofan. Ég tók að glugga I bók Bole- slavski um sikileyjarvörn,en hún var birt 1968. Boleslavski drepur á leið Fischers, 6. e5-Rd5 7. Dc4- og segir að sú leið sé tæplega vænleg fyrir hvitan. A hinn bóg- inn gefur hann aðra leið en þá sem Matulovic fór út i, nefnilega þessa: 7. -Db6 (svartur er ekkert á þeim bux- unum að gefa peðið) 8. d4-d6 9. exd6-exd6 og hér klykkir Boleslavskí út með þeirri fullyrðingu að svartur standi vel að vigi. Að tafli I Buenos Aires 1971. Fischer gegn Petrosjan. Einvlginu lauk með yfirburðasigri þess fyrrnefnda, 6 1/2 — 2 1/2. Úr annálum Tigran Petrosjans Hann gefur siðan eftirfarandi afbrigði. 10. Dxd5-Dxb5 11. Dxd6-cxd4 12. cxd4-Be6 13. Rc3-Dd3 14. Be3-Bf8 15. Dc7-Bb4 16. Hc 1-0-0 og svartur hefur sterka sókn fyrir peðið. Það var og. Ég og Zaitzev einn þjálfari minn athuguðum þetta gaumgæfilega og okkur tókst að lesa huga Fischers. Litum á stöðumyndina að ofan. I staö 10. Dxd5 fundum við annað leik 10. De2+! Merkilegt nokk. Svartur á við mikil vanda- málað striða. Leiki hann 10.-Be6 kemur 11. c4ogs!öan 12. d5og 10. -Rde7 strandar á 11. d5. Hann verður þvi að leika kóngnunv glatar hrókunarréttinum og fær óteflandi stöðu”. Þó aö rannsóknir Petrosjans á þessari skák (Fischer tókst á æv- intýralegan hátt að halda jafntefli eftir að hafa verið með tapað tafl lengst af) hafi ekki borið neinn á- vöxt i einvíginu þá verður ekki sama sagt um næsta dæmi: „Rubinstein”afbrigðið i franskri vörn. Ég tefldi það sjald- an en þegar ég tók að athuga skákir Fischers kom i ljós að sárasjaldan hafði hann þurft að mæta þvi. Aðeins eitt dæmi þess var að finna, frá Olympiumótinu i Havana 1966. Fischer hafði þá hvltt gegn Búlgaranum Minev. Skákin tók eftirfarandi stefnu: 1. e4-e6 2. d4-d5 3. Rc3-Rf6 4. Bg5-dxe4 5. Rxe4-Be7 6. Bxf6-gxf6 7. g3!?-Bd7 8. Rf3-Bc6 9. ,De2-f5 10. Red2-Bc6 11. c3 og staða Fischei var afar vænleg. Hvl var leikurinn 7. g3 svona sjaldséður ef mið er tekið af þess- ari skák? Var þetta nýjung? Smyslov beitti þessum leik með árangri gegn Boleslavskl árið 1941. Svo rakst ég á visdómsorð teóriunnar, skák frá 1930 þar sem Salo Flohr sýndi hvernig með- höndla á svörtu stöðuna. Opocensky — Flohr, (eftir 7. g3) risihcr ilnigar upphíifsleik sinn i I. einvígisskákiiiiii við Pelrosjan. Vndslíeöingurinii gat rannar gengið út frá þvi að e2, - peðið yrði þegar i stað setl á vellvnng. 7. — f5 8. RC3-C6 9. Bg2-b6 10. Rge2-Bb7 11. Rf4-Dd6 12. De2-Rd7 13. 0-0-0 0-0-0 og svartur má vel við una. Staðan er jöfn. Gat það verið að Fischer treysti á að andstæöingur þekkti ekki til taflmennsku Flohrs i þessari skák? Ég þurfti ekki að leita lengi. Fischer hafði' greini- lega fundið sitthvað athugavert við þessa gömlu skák. Lítum á stöðumyndina að ofan. I stað 10. Rge2á hvitur 10. d5!Svartur á þá I vök að verjast. T.d. 10 — cxd5 11. Rxd5! o.s.frv.” Petrosjan hafði nokkur not af þessum rannsóknum. Hann rann- sakaði afbrigðið gaumgæfilega og i 3. einvigisskákinni komst hann jafnvel nálægt sigri: Hvítt: Fischer Svart: Petrosjan 1. e4-e6 2. d4-d5 3. Rc3-Rf6 4. Bg5-dxe4 5. Rxe4-Be7 6. Bxf6-gxf6 7. g3-f5 8. Rc3-Bf6 9. Rge2-Rc6! 10. d5-exd5 11. Rxd5-Bxb2 12. Bg2-0-0 13. 0-0-Bh8 14. Ref4-Re5 15. Dh5-Rg6 16. Hadl-c6 17. Re3-Df6 18. Khl-Bg7, og svartur mátti vel við una. Fischer náði jafntefli, eftir mikl- ar raunir. Frægasta dæmið um góða und- irbúningsvinnu Petrosjans fyrir þetta einvigi er að finna úr 1. ein- vlgisskákinni, en þar kom hann með nýjung I afbrigði sem Fisch- er hafði rakað saman vinningana á. Nýjungin kollvarpaði öllum á- ætlunum hvits og á timabili stóð Petrosjan til vinnings. Hann var hinsvegar svo upptekinn við að reyna að ná jafntefli að smátt og smátt missti hann öll tök á stöð- unni; fyrst tapaði hann stöðunni niður i jafntefli, siðan jafnteflinu niður I tap og Fischer náði foryst- unni I einviginu. Einhverju sinni þegar hann var spurður af hverju hann hefði sett stefnuna á jafn- tefli þá svaraði hann þvi til að sér hefði fundist of snemmt að vinna skák strax i upphafi einvigisins. Tapið i skákinni varð svo til þess að hann setti allt á fullt I næstu skák og þar jafnaði hann metin. Sigurganga Fischers, 20 sigur- skákir gegn stórmeisturum I röð, varð um leið stöövuö. Þá varð Petrosjan ánægður. Hann gætti þess vandlega að vinna ekki i næstu þremur skákum sem allar urðu jafntefli eftir að Petrosjan hafði haft frumkvæðið framan af. Svo kom 6. skák. Petrosjan með hvitt og enn var stefnan sett á jafntefli. Hann hafði hins vegar ekki frétt að Fischer hefði þá læknast af kvefi og var kominn I sitt fyrra form. Langri og strangri baráttuskák lauk með sigri Bandarikjamannsins. Stað- an breyttist á svipstundu úr 2 1/2 : 2 1/2 i 6 1/2 : 2 1/2. Þannig fór um sjóferð þá. Einvigið verður skráð gullnum stöfum I skáksöguna sem eitt stórkostlegasta afrek skáksög- unnar. Engu að siður var á bak við tap Petrosjans geysileg vinna. Sú vinna bar ekki árangur en þó má af henni sitthvað læra.

x

Þjóðviljinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.