Þjóðviljinn - 06.11.1982, Blaðsíða 12

Þjóðviljinn - 06.11.1982, Blaðsíða 12
12 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Helgin 6. - 7. nóvember 1982 Skipting þjóðar- kökunnar - Ríkir og fátœkir Tekjuskipting meðal íbúanna hefur því lítið breyst. Samkvæmt Fátækt Sennilega mundu flestir, sem á annað borð hafa heyrt Ecuadors getið giska á, að hérværiumenneitt bananalýðveldið að ræða. Auk þess að vera heldur óvirðulegt uppnefni, er þeesi lýsing alls ekki rétt. Aðeins um 10% útflutningsinseru bananar, en aðaltekjulindin hins vegar olía, eða um 50%. Árið 1972 fundust miklar olíu- lindir í austurhluta landsins, El Or- iente, og gerbylti sú uppgötvun efnahag landsmanna. - Norður- amerískt olíufélag hafði fundið lindirnar þegar árið 1929, en hélt því leyndu, til þess að ekki yrði offramboð á heimsmarkaðnum, enn eitt dæmið um efnahagslegt of- ríki erlendra aðila í þriðja heimin- um. Olían varð sífellt stærri hluti af útflutningnum og var komin yfir helming heildarverðmætisins árið 1980. En í stað þess að hinar auknu tekjur væru notaðar til þess að leiðrétta félagslegt misrétti, urðu þær miklu fremur átylla til að fresta eða seinka nauðsynlegri endur- skipulagningu landbúnaðarins, sem er að töluverðu leyti í höndum fárra manna. Árið 1973 reyndi þá- verandi herforingjastjórn að fram- kvæma vissar umbætur í landbún- aðarmálum, en sú tilraun fór út um þúfur. Seinni grein Einars Hjörleifs- sonar frá Ecuador opinberum tölum er tekjuskipting- in eftirfarandi: 20% íbúanna skipta 3% þjóðartekna 55% — 39,5% --- 15% — 23,3% — 5% — 10,7% --- 5% — 23,5% --- 0,5% — 4,9% Taflan er frá árinu 1975) Fátækustu íbúarnir, sem eru um 20% þjóðarinnar, verða þannig að láta sér nægja aðeins 3% þjóðar- tekna, meðan þeir ríkustu, sem eru 10,5% bruðla með 38,6% tekn- anna. Staða millihópsins hefur batnað um 6,5%, hlutur hinna rík- ustu rýrnað að sama skapi, en hag- ur hinna fátækustu heldur farið versnandi á 8 ára tímabili (1968- 1975). Efnahagsleg uppbygging þjóðfélagsins hefur því litlu sem engu breytt fyrir hina verst settu. Verðlœkkun á hráefnum Eins og í öðrum þróunarlönd- um, er útflutningurinn mestmegnis hráefni. Auk olíunnar er flutt út kaffi, kakó og bananar, eða alls um 89% heildarútffutnings. Aðeins um 11% eru hálf- eða fullunnar vörur. Þar sem verð á hráefnum fer sílækkandi á heimsmarkaðnum, en iðnaðarvörur hækka í verði, ríkir hér kreppa í efnahagsmálum. Til þess að bjarga útflutningnum, lækkuðu hérlend stjórnvöld nýlega olíutunnuna um nokkra dollara, og hlutu fyrir ákúrur annarra útflutn- ingslanda. Engir skœruliðar Ecuador er eitt af fáum ríkjum álfunnar, sem ekki hefur af skæru- liðahreyfingum að segja. Árin 1962-70 gerði verulegur félagslegur órói vart við sig. Verkamenn, bændur og stúdentar kröfðust fé- lagslegra umbóta og efndu til víð- tækra mótmæla og verkfallsað- gerða. Á meðan vann bandaríska leyniþjónustan CIA að því á bak Þvottasnúrur fátækrar konu í hlíðum Brauðfjalls biðja fólk um að troða ekki á gras- inu. Nú situr hann sjálfsagt heima yfir heilsteiktu marsvíni (guinea pig),og klappar syni sínum á koll- inn, feginn að losna við flautuna. Skammt frá forsetahöllinni sitja tveir menn og berja með hamri og meitli í gangstéttarhellurnar. Flög- urnar fljúga um loftin blá og eins gott að koma ekki of nærri. Ég kíki rétt inn um gluggann á bankanum. Tími til kominn, dollarinn aftur farinn að hækka í verði, enda hefur hann hríðfallið að undanförnu. Mér verður þá aðeins meira úr pen- ingunum. Og þótt erlendar skuldir Ecuador hækki, verður samt auð- veldara að losna við útflutnings- vörurnar. Sumsé beggja hagur. Á torgi Santo Domingo er líf og fjör. Stætisvagnarnir aka fram og aftur, nokkrir götukokkar bjóða uppá kjöt og banana, steikta á spjóti yfir glóandi viðarkolum. Kirkjan trónar yfir torginu í í- smeygilegri, gulgrænni lýsingu fljóðljósanna. Þegar ég geng fram- hjá kirkjutröppunum, rekur mig í rogastáns. Einn, tveir, þrír... ekki færri en átta manns hafa þar fundið sér náttstað. Suma sést varla í fyrir blaðaströnglum og pokadruslum, sem þeir hafa vafið um líkamann til þess að halda á sér hita. Rétt í svip sakna ég myndavélarinnar; en eftir á að hyggja hefði ég vart haft geð í mér til þess að smella blossa á sof- andi fólkið. Myndin er auk þess greypt í huga mér og mun sterkari en á ljósmyndapappírnum. Hugsi trítla ég heim á hótelher- bergið, og ekki er laust við, að ég skammist mín fyrir að vera ríkur Evrópubúi á meðal fátæklinga. ríkidænú við tjöldin að ófrægja vinstrihreyf- inguna með alls kyns fölsunum og jafnvel óbeint með sprengjutil- ræðum. I framhjáhlaupi má geta þess, að þetta starf CIA var í beinu samhengi við aðalverkefni stofn- unarinnar á þessum árum, sem fólst í því að knýja fram sam- bandsslit sem flestra ríkja álfunnar við kúbönsku byltingarstjórnina. Undirróður CIA, ásamt pólitísk- um og efnahagslegum þrýstingi Bandaríkjastjórnar, bar ríkan ávöxt og aðeins eitt ríki rómönsku Ameríku, Mexíkó, hélt áfram sam- bandi við Castro og hans fólk. Undirróðursstarf CIA á þessum ár- um stuðlaði m.a. að falli forseta Ecuadors, Velasco Ibarra, sem harðneitaði að rjúfa sambandið við Kúbu. Hálfu öðru ári seinna var CIA búið að undirbúa jarðveginn fyrir valdatöku herforingjastjórn- ar, sem sat í þrjú ár, eða til ársins 1966.1) Tilraunir til myndunar skæruliðasveita voru kæfðar í fæðingu. Þrátt fyrir útbrcidda fátækt, er Ecuador því eití af friðsamlegri löndum álfunnar. Hér hefur ríkt borgaraleg stjórn frá því árið 1979, að síðasta herforingjastjórnin var rekin frá völdum. Umbótasinninn Jaime Roldós, sem við það tækifæri skaust upp í forsetastólinn, fórst í leyndardómsfullu flugslysi ári seinna (skyldi CIA hafa þar átt hluta að máli?) og hinn íhaldssami Osvaldo Hurtado tók við emb- ættinu. 1) Sj á bókina Inside the company. CIA Diary. Penguin Books 1975. Höfundur: Philip Agee, starfs- Imaður CIA í 12 ár, m.a. í Quito. Gönguferð um Quito að kvöldlagi Ég geng út úr Granada bíóinu, eftir að hafa fylgst með James Bond bjarga sér og fallegu stúlk- unni úr hverjum háskanum öðrum verri. Dyravörðurinn, maður um sextugt, situr við dyrnar og horfir tómlega fram fyrir sig. Fyrir utan, á torginu, situr blaðasali og kallar í sífellu: „Ultimas Noticias“, síðustu fréttir. Með myrkrinu hefur færst ró yfir bæinn. Fólk er ekki lengur að flýta sér, en stendur í litlum hóp- um á götuhornum og gangstéttum í notalegum samræðum. Ég held niður á við í áttina að Plaza de Inde- pendencia. Leið mín liggurframhjá hverjum matstaðnum á fætur öðr- um. Að vitunum leggur ilm af steiktum fiski, kjúkling, kartöflu- súpu, í bland við óm frá einstaka sjónvarpstæki eða glymskratta. Skyldi vera óhætt að rjúfa föstuna og fá sér eitthvað almennilegt að éta? Nei, það er líklega best að geyma það til morguns, annars á ég á hættu að sitja uppi með maga- kveisuna enn um sinn, þennan kvilla, sem kallaður er Inca Quick- step og plagar alla ferðamenn án undantekningar. Samt er bót í máli að vera orðinn svona grannur og spengilegur eftir stefnumótið við Inkann. Lögregluþjónar standa enn á sumum gatnamótum miðbæjarins og veifa ýmist upp og niður eða út og suður. Aumingja mennirnir hljóta að vera komnir með lungna- krabba um fertugt, að dæma eftir eitruðum útblæstrinum, sem sífellt umlykur þá. Ég virði fyrir mér einn þeirra. Hann virðist vera í sólskins- skapi og kallast á við mann hinum megin götunnar. Fyrir utan forsetahöllina stendur vélbyssuklæddur soldáti og hallar sér upp að dyrastafnum. Ekki kem- ur hann nú hermannlega fyrir. Þar sem hann stendur í glæsilegum, upphækkuðum bogagöngum, má sjá Independencia- torgið í allri sinni dýrð. Stórt og voldugt minnis- merki stendur á því miðju, í minn- ingu sjálfstæðishetjanna frá 1809. Út frá torginu liggja gangstígar í stjörnuformi og þar á milli eru litlar grænar spildur, gosbrunnar og ann- argróður.Sérstaklegasetja pálma- trén svip sinn á torgið. Skóburstararnir hafa yfirgefið bækistöðvar sínar, fast við dóm- kirkjutröppurnar. Torgið er smekklega upplýst, rétt eins og tígulegar byggingarnar umhverfis það, og ævintýrablær er yfir um- hverfinu. Á daginn gengur hér um maður, sem virðist hafa það eitt hlutverk að blása í flautu, hvellt og hátt. í fyrstu hélt ég, að honum þætti svona gaman að því, en fann seinna skýringuna, hann var að

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.