Þjóðviljinn - 21.01.1984, Blaðsíða 21

Helgin 21.-22. janúar 1984 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 21
Þá höldum við áfram að birta
ljóð þeirra skálda, sem farið hafa
bil beggja, þeirra sem yrkja í
hefðbundnum stíl og hinna sem
kallaðir eru atómskáld. Fyrsta
ljóðið að þessu sinni er eftir
Markús B. Þorgeirsson í Hafnar-
firði, en það hefur einu sinni áður
birst í Þjóðviljanum. Markús orti
þetta ljóð til heiðurs Boris Spas-
ský, þá er hann hafði lagt Hort að
velli í frægu skákeinvígi hér á
landi og sendi honum í skeyti:
að fá svona að snertana,
en hvort hann mundi vísitera
lœt ég svona alveg vera,
því hann veit ekki hvað er hvað
buxur eða fíkjublað.
Þótt Egill Jónasson sé einhver
mesti snillingur ferskeytlunnar
sem nú er uppi, þá getur hann
líka brugðið sér í „milliflokk"
skálda og það gerði hann og svar-
aði fyrir sig:
Rússlandssómi í skákíþróttinni Boris Spasský er.
Hann í þeirri íþrótt af öðrum samherjum, frá öðrum löndum ber.
Hort er skáksnillingur, sómi sinnar þjóðar á landi hér.
Boris Spasský sannur skákmaður, hvar sem hann kemur og fer.
Lifðu heill svo lengi, Boris Spasský, sómi lands þíns og þjóðar,
hvar sem skákhetjan fer.
Um misheppnaða leit að hest-
.um orti skáld eitt á Norðurlandi:
Jón í Garðsvík fór að leita
að hestum
greyin töltu strax af stað
því þeir óttuðust sinn aftökudag.
Hann hefði ekki þurft þess
hefði han.n haft það lag
að setja þá í poka og geyma það.
Þannig sagði skáld nokkurt frá
mannsláti í sinni sveit:
Dauður maður dauður var,
sendimaður sendur var
uppí séra Valdimar
til að yrkja Ijóðin þar.
Þegar unnið var að gerð kvik-
myndarinnar „Rauða skikkjan“ í
Kelduhverfi f Þingeyjarsýslu,
vildi svo vel eða illa til að tík ein
stór merkileg, sem ein erlenda
kvikmyndastjarnan átti varð
hvolpafull eftir ómerkilegan
sveitahund nyrðra. Þetta var
hneyksli og mikið mál gert úr öllu
saman. Egill Jónasson, skáld á
Húsavík orti gamanbrag um mál-
ið. Öðru skáldi á Húsavík þótti
Egill ekki verja málstað tíkarinn-
ar nógu vel og orti þá til Egils.
Heldur fannst mér Egill vera
áleitinn við tíkina.
Ef hann scei meyju bera
mundi hann ekíci láta vera
Heyrðu dýravinurinn hérna
í Víkinni,
þú virðist reiður hundsins
ástarsýkinni,
eins og þú hafir fundið til
með tíkinni.
Þú stendur fremst í frænda og
vina röðum,
frúarinnar sem varð fyrir
hvolpasköðum,
máski hún sendi þér mynd
af fíkjublöðum.
Steinn Steinarr orti frægt
kvæði um Hallgrímskirkju á sín-
um tíma. En það hafa fleiri gert
og hér kemur afbragðs góð vísa
eftir skáld sem lítið er hrifinn af
kirkjunni:
Lít ég yfir borgina,
turninn ber við himininn.
Veit ég ei hvort Hallgrími
líkar steypukumbaldinn.
Næsta vísa var ort um konu
sem þótti knöpp á kost við hjú
sín:
Mikil þykist Vigdís vera,
von er það að hún sé Ijót.
Alla sveltir hún til dauða,
bryður sundur torf og grjót.
Þessi vísa mun vera til í fleiri en
einni útgáfu:
Geng ég inn um ganginn hér,
bjart er yfir sveitinni.
Ég er eins og jólatré,
ég er í hreppsnefndinni.
Skáld kom að konu sem var að
taka til í eldhúsi sínu og orti:
Eldhúsið er eins og meyja
á grúfu.
Drullutauma dragnast með,
drýldin frú á Þúfu.
Guðrún Ólafsdóttir fæddist 4.
ágúst 1866 að Karlsstöðum á Ber-
ufjarðarströnd. Hún missti móð-
ur sína 7 ára að aldri og var upp
frá því alger einstæðingur. Hún
lenti til vandalausra, en leið ekki
vel í þeirri vist og mun það senni-
lega hafa mótað allt hennar líf.
Húsbóndinn á heimilinu var
heldur hrottafenginn maður og
Guðrún vildi komast þaðan í
burtu. Það varð ekki fyrr en 3
árum síðar, en þá var þarna á ferð
maður að nafni Þorsteinn. (Mað-
ur þessi var lengi verkamaður á
Norðfirði og gekk undir nafninu
stutti Þorsteinn.) Hann tók telp-
una með sér austur í Vaðlavík og
kom henni í fóstur hjá sómahjón-
unum Þórunni Halldórsdóttur og
Ásmundi Jónssyni, sem síðar
bjuggu í Vindheimi. Um þetta
ferðalag sitt austur orti Gunna:
Tíu ára að aldri var
tók ég á mig ferðarnar
yfir fjöll og firnindi
flœktist ég með Þorsteini.
Tregi og sorg í brjósti bjó
barðist ég með hetjumóð
burt frá úlfum, ekki rík,
austur beint í Vaðlavík.
Vel var tekið á móti mér
af Ásmundi og Þórunni.
Þeim skal bestu þakkir tjá
bœði guði og mönnum hjá.
Síðar, eða frá 1913 til dauða-
dags 1949 var Guðrún hjá þeim
hjónum Sólveigu og Guðjóni Ár-
mann, fyrst í Fannardal og síðar á
Skorrastað. Hún vann þeim
hjónum ávallt vel og var börnum
þeirra góð.
Guðrún Ólafsdóttir var ákaf-
lega lagin að skemmta fólki. Hún
var síyrkjandi og fór ævinlega
sínar eigin götur. Hún hirti ekki
um stuðla né höfuðstafi og því
þóttu sumar vísna hennar skrítn-
ar, en þær falla vel að hinni rím-
lausu öld nútímans.
Hún skrifaði aldrei neitt af
skáldskap sínum. Mest af honum
er því glatað nema það sem fólkið
á heimilinu og aðrir lærðu og
kunna enn.
Eftirfarandi vísu orti Gunna
þegar Halldór Laxness var orð-
inn frægur af skáldskap sínum.
Það er stríð í stórborgum
stjórnleysi í heiminum.
Biblían er á bálið sett,
en bókum Laxness upp er flett.
Guðrún er uppi á þeim tíma,
sem guðstrúin og kristindómur-
inn var haldreipi manna, ekki síst
hinna munaðarlausu. Hún orti
ógrynni af trúarlegum vísum t.d.
Þú lœtur grösin gróa
vor Guð og blómgast hjörð
þú sendir björg og blessun
vorri fósturjörð.
Menn mœðast þreyttir, þjáðir
en þola ekkert stríð
sífellt syndum háðir
sína lífs um tíð.
Óðum líður œvin hér
bráðum sjötug að aldri er
svo byrja ég elliárin mín
með gleði og tausti, Guð, til þín
því þú ert besta hjálpin mín.
Víða kemur fram í vísum
Gunnu að henni er illa við
lausung og hvers kyns daður.
Þannig yrkir hún um ball úti á
Nesi:
í lausu lofti þeir leika sér
með líkamsparta sína.
Sálina þeir svœfa í sér
með alls konar látœði.
Vangadansinn dönsum hér
þeir dansa hann úti á Nesi.
Strákarnir þeim klappa þá
bæði aftan og framan á.
Margt hefur breyst til batnaðar
eðlið er eins og samskonar
karlarnir stunda kvennafar
kela þó mest við jómfrúrnar.
- ÓÞJ-BJ-S.dór
notað og nýtt
Leggjum niður kaup
Með því er hœgt að ná verðbólgunni niður
í núll, segir Davíð Davíðsson hagfrœðingur
Reynslasíðustu mánaða
sýnir ótvírætt að það eru
kaupgreiðslursem eru undir-
rót verðbólgunnar. Með því að
lækka kaup um þriðjung hefur
verið hægt að koma verðbólg-
unni úr 100% niður í 30%. Nú
tel ég að við ættum að
hnykkja enn betur á og af-
nema kaupgreiðslur með öllu
og koma verðbólgunni þar
með niðurá núll, sagði Davíð
Davíðsson hagfræðingur,
sérlegur ráðunautur ríkis-
stjórnarinnar, Þjóðhagsstofn-
unar, Seðlabankans og Versl-
unarráðs er Notað og nýtt
hafði samtal við hann í gær.
Við spurðum Davíð hvort
þetta væri nú ekki nokkuð
langtgengið.
- Nei, alls ekki. Þetta er mjög
rökrétt og raunhæf lausn og leysir
mikinn vanda í þjóðarbúinu. Þar
að auki gætum við með þessu
vakið athygli í alþjóðaviðskipta-
heiminum, nánast heimsathygli.
og orðið eins konar módel fyrir
aðrar þjóðir í hinum vestræna
heimi.
Vandi sjávarút-
vegs leystur
- Hvaða vanda leysir þetta?
- Það er nú margrætt mál en ég
get nefnt hér ýmis dæmi. Nú er
t.d. mikill halli á rekstri fiski-
skipaflotans og hefur jafnvel ver-
ið rætt um gengisfellingu til að
rétta hann af ellegar strika út all-
ar skuldir hans með einu penna-
striki. Með því að afnema kaup-
greiðslur væri vandi sjávarút-
vegsins leystur með jafnskjótum
hætti og gott betur og þar að auki
hefur þessi lausn ekki í för með
sér verðbólgumyndandi ferli eins
og t.d. gengisfelling. Launa-
greiðslur eru mjög veigamikill út-
gjaldaliður hjá íslenskum útgerð-
armönnum þó sá kostnaður hafi
að vísu farið minnkandi hlutfalls-
lega síðan núverandi ríkisstjórn
tók við. Þessi lausn er borðliggj-
andi um leið og maður hefur
komið auga á hana.
- Já, það er einmitt það.
- Ég get nefnt fleiri daemi um
jákvæð áhrif slíkra aðgerða.
Samkeppnisstaða útflutningsat-
vinnuveganna, ekki síst iðnaðar,
mundi stórbatna. Ég fullyrði að
íslenskir atvinnuvegir mundu
bókstaflega blómstra ef þeir
þyrftu ekki að borga neitt kaup.
Allur tilkostnaður mundi stór-
minnka og hægt væri að flytja út
ódýrar vörur í stórum stíl. Þetta
er einmitt sú vítamínsprauta sem
íslenskur iðnaður þarf á að halda
og er ég satt að segja hissa að
menn skuli ekki hafa komið auga
á hana fyrr. Þar að auki má benda
á að þetta yrði til þess að opna
augu hinna stóru fjölþjóðafyrir-
tækja fyrir fslandi sem hagstæð-
um stað til þess að fjárfesta í og
við gætum þannig nýtt orkulindir
okkar með því að selja þær til
eriendra stóriðjufyrirtækja.
Afnám
tekjuskatts
- Það er einmitt það.
- Já, það eru svo margar hliðar
á þessu að möguleikarnir verða
nánast óendanlegir. Mikið hefur
verið talað um að spara í ríkis-
geiranum en gengið illa. Með því
Davfð Davíðsson hagfræðingur:
Borðleggjandi lausn.
að afnema launakostnað væri
hægt að leggja niður tekjuskatt
og stórlækka aðra skatta en veita
samt sömu þjónustu. Þar að auki
væri hægt að leggja niður stórar
deildir svo sem launadeild fjár-
málaráðuneytisins. Hið sama á
við um sveitarfélögin sem hafa átt
við mikinn vanda að etja.
- En hvað um...
- Þú átt við launþegasam-
tökin. Þau bákn má leggja niður
og mun engin sakna þeirra.
Breyta mætti ASf í spilaklúbb
eða þjóðdansafélag, það kemur
mér ekki við.
- Ég átti nú við...
- Þetta er borðleggjandi. Það
hefur verið allsherjaróstjórn á
öllum efnahagsmálum í áratugi
þó að um þverbak hafi keyrt árin
áður en þessi ríkisstjórn tók við.
Það verður að taka með festu og
myndugleik á þessum málum
með þjóðarhag allra fyrir augum.
Frjálst
markaðskerfi
- En á hverju á fólk að lifa þeg-
ar búið er að leggja niður kaup-
greiðslur.
- Frjáls samkeppni maður,
frjáls samkeppni. Hver verður að
bjargast eins og best hann getur
og þá kemur í ljós hverjir hafa
döngun og dugnað og hverjir eru
letingjar. Við vinnuveitendur
höfum nógu lengi haldið uppi alls
konar undirmálslýð sem ekkert
nennir að vinna.Frjálst markaðs-
kerfi mun leysa þessi mál öll af
sjálfu sér enda er öll stjórnun að
ofan af hinu verra. Þetta er
spurningin um frelsi og framtak
einstaklingsins.
- En án kaups...
- Við erum nógu lengi búnir að
halda uppi þessu fólki með pen-
ingagjöfum eða því sem næst. í
þjóðfélagi hins frjálsa markað-
skerfis er einfaldlega ekki rúm
fyrir neina samhyggju. Fyrirtæki
munu blómstra, íslenskt þjóðfé-
lag mun blómstra, og svo vil ég
minna á að með þessum aðgerð-
um mun vöruverð stórlækka til
hagsbóta fyrir alla.. Þetta tel ég
vera næsta skref í baráttunni við
verðbólguna sem nógu lengi hef-
ur gert illt verra hér í þessu
þjóðfélagi.
- Takk.
- ójó