Þjóðviljinn - 11.08.1989, Blaðsíða 22

7 z 3 w— 5 7 (s> 7 8 )0 II T f
)Z S? 13 7 l£T 7 8 II 7 2 b )7 2.
S- 18 20 V )b 8 II Zl 22 7 21 23 W~ 2
‘L 23 7- V W 2s" )b 7 T )3 7 2±- V 2 27
T )s 17 7 V /6 é 7 T 7 ;/ 20 18
27 T 26 2 26 2 V )<L 22 /7 22 V ÍT~ 2 20
H IS~ 8 W~~ T 13 V 20 17 ID 7 2
23 V Ý 13 22 22 V 20 Y 7 7 18
Vn 7 22 Jf /6 7 S2 ) 20 22 zo 2
Z 3o )sr 23 /6' ? )l 7- 10 17 2 7 13
7 II iz ZD h? 26 2 3 n 2JD 22 V 31 10 18
I 8 s? w ? 23 2 4 22 2 o 8 íé )b 2/ 2 7
T ?z zo ? y "K ■L 4 /£T '22 1 J? 7 V
AÁBDÐEÉFGHIÍJKLMNOÓPRSTUÚVXYÝÞÆÖ
Verðlaunakrossgáta
Nr. 56
Setjiö réttastafi í reitina hérfyrir neöan. Þeirmyndaþá karlmannsnafn.
Sendiö þetta nafn sem lausn á krossgátunni til Þjóðviljans, Síöumúla
6, Reykjavík, merkt: „Krossgáta nr. 56". Skilafrestur er þrjár vikur.
Verölaunin verða send til vinningshafa.
2 20 2% 3! 7 22

HAU<3RO»
Verðlaun fyrir krossgátu nr. 56 er
Lausnarorðið fyrir krossgátu nr. 54 var BREIÐAVÍK. Dregið var úr Ijóðasafn Gyrðis Elíassonar,
réttum lausnum og upp kom nafn Þóru Helgadóttur, Fornhaga 13, Haugrof. Mál og menning gaf út.
Reykjavík. Hún fær sent fjórða bindi Vesalinganna eftir Victor Hugo.
FJÖLSKYLDAN
SIGTRYGGUR
JÓNSSON
Bömin og
skilnaðurinn
Þegar foreldrar barna skilja
eru börnin alltaf leiksoppur. Þau
eru aldrei gerendur í slíkum mál-
um, heldur alltaf þolendur og er
það undir foreldrum komið, að
létta þeim það eins mikið og hægt
er. Það fer vissulega eftir aldri
barnanna hversu sterkt þau upp-
lifa skilnaðinn eða eru meðvituð
um hann, en burtséð frá aldri við
skilnað, verða þau fyrr eða síðar
að ganga í gegnum einhvers kon-
ar uppgjör við þá staðreynd að
mamma og pabbi búa ekki saman
og munu aldrei gera það (aftur).
Þar sem skilnaður foreldra er
yfirleitt mjög erfiður fyrir þá,
verða þeir meir eða minna upp-
teknir af honum og afleiðingum
hans. Börnin eru ekki þátttak-
endur í honum, en verða samt að
þola afleiðingarnar. Þetta leiðir
til þess að í langflestum tilvikum
sitja þau ein með hugsanir sínar,
en oft á tíðum lenda þau í því að
verða bitbein foreldra. Þau finna
vanlíðan beggja foreldranna, ör-
yggi þeirra og skjól er frá þeim
tekið og þau verða að bregðast á
einhvern hátt við öryggisleysinu.
Langalgengast er að börn í slík-
um aðstæðum loki sig af, hætti að
treysta á fullorðna fólkið (a.m.k.
í bili) og telji sig aðeins geta treyst
á sjálf sig. Þau leita því ekki
lengur ti! mömmu eða pabba meö
vanlíðanina, heldur lokast sjálf í
eigin hugarheimi og leita leiða út
úr vanlíðaninni. Stundum brýst
það út í algerri tilfinningalegri
lokun, þar sem útá við er sýndur
styrkur eða jafnvel harka, en
einnig getur það brotist út í
„óþekkt“. Þau leita allra leiða til
að ná athygli, eða til að leiða hug
annarra frá átökum skilnaðarins,
þó það kosti að þau sjálf verði
fyrir stöðugum skömmum. For-
eldrarnir eru þá ekki að rífast inn-
byrðis á meðan.
Það er erfitt að gefa einhlít svör
um hvernig börnin bregðast við
skilnaði foreldra, því þau bregð-
ast eins misjafnlega við og þau
eru mörg. En eftirfarandi saga
gefur örlitla hugmynd um það,
sem hendir sum börn. Hjónin
höfðu verið gift í nokkur ár og
áttu sjö ára gamla dóttur er þau
ákváðu að skilja. Hjónabandið
hafði verið tiltölulega gott lengi
framan af, en sl. 2 ár hafði það
einkennst meir og meir af tog-
streitu milli hjónanna, sem
braust út í stoðugu rifrildi þeirra á
milli. Rifrildin voru orðin það
mikil og algeng, að andrúmsloft-
ið á heimilinu var alltaf spennt og
þurfti orðið lítið til að uppúr syði.
Stúlkan hafði verið afskaplega
viðráðanleg og indæl sem lítið
barn. Hún dundaði sér mikið og
gerði ekki miklar kröfur um at-
hygli frá foreldrunum, sem kann-
ski var eins gott, þar sem hún
þurfti mikið að vera í pössun. Það
virtist hún sætta sig ágætlega við.
Þetta hafði þýtt það að henni var
mikið hampað og mikið var rætt
um það í fjölskyldunni hversu
indæl og þæg hún væri. Þetta
hafði hins vegar farið að breytast
fyrir einu til einu og hálfu ári.
Hún hafði þá aftur byrjað að væta
rúm öðru hvoru, sýndi aukna
þverúð gagnvart foreldrunum og
varð rellin. Eftir að hún hóf
MATUR

GUÐRÚN
GÍSLADÓTTIR
Frönsk
ostbaka
Það eru margar góðar minn-
ingar tengdar þeim árum sem ég
bjó á stúdentagörðum í Lundi.
Sérstaklega var gaman að fá tæki-
færi til að kynnast fólki frá öðrum
löndum, hvort sem viðkomandi
var frá Kenya, Hollandi, Zambíu
eða Nýja Sjálandi. Ég bauð þess-
um vinum mínum upp á hangi-
kjöt, lambasteik, góðan fisk og
aðra sígilda rétti Islendinga og
síðan var boðið til baka upp á
þjóðarrétti viðkomandi lands og
kenndi þar margra spennandi
grasa, sérstaklega frá Afríku og
Austurlöndum fjær. Það virðist
oft erfitt að fá sumt af því kryddi
sem þarf til að framreiða mat frá
þessum löndum og langar mig í
staðinn til að gefa ykkur upp-
skrift að böku sem finnsk vin-
kona mín lét mig hafa. Uppskrift-
ina hafði hún aftur á móti fengið í
Frakklandi.
3 dl af hveiti er hnoðað saman
við 150 gr af smjöri. (Smjörið á
ekki að bræða). Bætið síðan við 1
msk af rjóma og 1 msk af vatni.
Látið þetta síðan í vel srnurt eld-
fast form.
Ofan á þetta má svo láta
skinku, sveppi, túnfisk, afganga
af kjúking, steikt hakk eða af-
gang af sunnudagshryggnum svo
dæmi séu tekin.
Blandið að síðustu saman 3
eggjum, 3 dl af mjólk 2 dl af rifn-
um osti og salti og hvítum pipar
eftir smekk. Þessu er hellt ofan á.
Þetta má gjarnan vera í kæli í */2
klukkustund áður en það er látið í
ofn og bakað við 225°C í u.þ.b.
30-40 mínútur, eða þangað til
bakan er orðin fallega gulbrún að
lit.
Ekki get ég á mér setið að gefa
ykkur uppskrift að ótrúlega góð-
um ís:
f skál nr. 1 eru þeyttar 4 eggja-
hvítur.
í skál nr. 2 eru þeyttar 6 eggja-
rauður og 2-2’/2 dl flórsykri.
í skál nr. 3 eru þeyttir 6 dl af
rjóma og saman við einhverju
bragðefni: vanillu, berjum,
berjasósu eða t.d. rifnu súkkul-
aði.
Blandið síðan öllu þessu fljótt
og vel saman og frystið í formi.
Stráið gjarna brauðmynslu í
formið áður en ísinn er látinn í
það. Ef hægt er að stilla frystinn á
hraðfrystingu næst oft betri ár-
angur. ísinn er dálítið dýr enda
áætlaður fyrir 8 manns. Notið
helming af því sem upp er talið og
þá er þetta mátulegt á eftir ost-
bökunni.
Ég mæli ekki með að bjór sé
notaður í ofangreindar uppskrift-
ir.
skólagöngu í 6 ára bekk fór einnig
að bera á því að henni linnti ekki
við önnur börn. Hún var frek og
þau höfðu hana út undan. Hún
hékk því enn meir í „pilsfaldi“
móðurinnar og kvartaði undan
því að hafa ekkert að gera. Móðir
hennar varð stöðugt að sinna
henni. Allt leiddi þetta til þess að
hún var meir og meir skömmuð
og sjaldnar heyrðist hrósyrði eða
að henni væri hampað. Hinsveg-
ar vitnuðu foreldrar hennar mjög
til þess hvernig hún hefði verið.
Þeir töluðu mikið um hvað hún
hefði verið þæg og góð. Af hverju
hún gæti ekki dundað sér eins og
hún hefði kunnað og hvort hún
myndi ekki hvað það var þægilegt
þegar aldrei þurfti að skamma
hana?
Án þess að fara út í hvað sé
orsök og hvað sé afleiðing í þess-
ari sögu, er augljóst að á sama
tíma og barnið þarf mikla athygli
foreldra til þess að þeir geti tekist
á við þennan vanda og í samein-
ingu hjálpað henni yfir þetta erf-
iða tímabil, er togstreitan á milli
þeirra orðin það mikil að þeir eru
á engan hátt færir um.það. Þeirra
vandamál eru orðin það stór, að
þeir sjá ekki vanlíðan stúlkunnar,
heidur aðeins að hún sé „vanda-
mál“ fyrir þau. Þannig verður
vanlíðan hennar aðeins enn eitt
vandamálið þeirra á milli. Við-
brögð þeirra felast því í því að ýta
stúlkunni frá sér, segja henni að
breyta sér. Á sama hátt og þau
eru farin að segja hvort öðru að
breytast.
Þegar til skilnaðar kom gjör-
breyttist þessi stúlka aftur. Hún
lokaðist alveg, hætti að rella eða
gera kröfur á foreldrana, hætti að
sækjast í leikfélaga og lokaði sig
meir eða minna af í sínum eigin
hugarheimi, hvort heldur var í
skólanum eða heima hjá sér. Að
vísu vætti hún rúm áfram. For-
eldrarnir hættu að skamma hana,
þeir þurftu þess ekki lengur. Eftir
skilnaðinn sáu þau að vísu að
hugsanleg afleiðing hans fyrir
stúlkuna væri einhvers konar
innri spenna fyrst hún hætti ekki
að væta rúm. Nú gátu þau sam-
einast um það vandamál og leitað
hjálpar.
Það sem hins vegar kom í ljós
var að stúlkan upplifði sig sem
vandamálið og orsökina að skiln-
aði foreldranna. Hún hélt að ef
hún yrði aftur þæg og góð, myndi
allt lagast aftur. Hún gat hins veg-
ar ekki leitað til foreldranna og
traustið til þeirra var ekki lengur
til staðar þannig að hún lokaði sig
af í eigin hugarheimi og sjálfsá-
sökunum. Hegðun foreldranna
breyttist og hún styrktist í þeirri
trú að allt væri henni að kenna.
Skaðinn var hins vegar skeður.
Foreldrarnir voru skildir að
skiptum. Hvað átti hún að gera?
Það tók Iangan tíma að hjálpa
henni út úr sjálfsásökununum.
22 SÍÐA - NÝTT HELGARBLAÐ Föstudagur 11. ágúst 1989