Þjóðviljinn - 15.06.1990, Page 8

Útgefandi: Útgáfufélag Þjóöviijans
Framkvæmdastjóri: Hallur Páll Jónsson
Ritstjórar. Ámi Bergmann, Ólafur H. Torfason
Umsjónarmaður Helgarblaðs: Ragnar Kartsson
Fréttastjóri: Siguröur Á. Friöþjófsson
Útlit: Þröslur Haraldsson
Afgreiösla: * 68 13 33
Auglýsingadeild:« 681310 - 68 13 31
Símfax: 68 19 35
Verð: 150 krónur í lausasölu
Setning og umbrot Prenlsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Oddl hf.
Aðsetur: Slðumúla 37,108 Reykjavlk
Málgagn sósíalisma, verkalýðshreyfíngar og þjóðfrelsis
Fyrirtækjalæknar
Þjóðviljinn benti á það í aðalfrétt sinni í gær,
að hagsmunir launamanna kunna í síauknum
mæli að vera fyrir borð bomir hvað varðar heilsu-
vemd í fyrirtækjum. Guðmundur Helgi Þórðarson
heilsugæslulæknir í Hafnarfirði opnaði þessa
umræðu með grein sinni „Heiisuvemd eða hags-
munagæsla” á viðhorfasíðu blaðsins sl. þriðju-
dag. Þar lætur hann í Ijós áhyggjur sínar vegna
þeirrar þróunar að einkafyrirtæki skuli í trássi við
lög ráða sér lækna, sem starfsmenn eiga að
snúa sér til vegna veikinda.
Skýrt ertekið fram í lögum að læknar þeir sem
slíkt annast skuli vera opinberir starfsmenn og
hugsunin á bak við lagasetninguna er vitaskuld
sú að þeir séu óháðir báðum aðilum, atvinnurek-
andanum og launamanninum.
Nú er það hins vegar að breiðast út, að lækn-
irinn sé launaður starfsmaður fyrirtækisins. Eng-
ar brigður eru bomar á hæfni læknanna eða
heiðarieika og ekki að heldur efast um jákvæðan
árangur af starfi þeirra við þessi skilyrði. Hitt þykj-
ast margir sjá, að þetta fyrirkomulag sé andstætt
þeim fyrirmælum sem Alþingi hefur sett og bjóða
heim tortryggni og trúnaðarbresti.
Samkvæmt lögum um atvinnusjúkdómavam-
ir nr. 46/1980 eiga læknar sem fylgjast með
heilsufari starfsfólks á vinnustöðum að vera opin-
berir starfsmenn. Hvert fyrirtæki á að gera skrif-
legan samning við stjóm þeirrar heilsugæslu-
stöðvar eða sjúkrahúss sem auðveldast er að ná
til og Vinnueftiriit ríkisins að sjá um að slíkir samn-
ingar séu gerðir.
Guðmundur Helgi Þórðarson sagði í grein
sinni í Þjóðviljanum: „Héreiga launþegar, einkum
láglaunafólk, mikið undir að vel sé staðið að mál-
um. Það er oft ójafn leikur milli láglaunamannsins
og stórs fyrirtækis og sá fyrmefndi þarf stuðning
við bakið.” Hann bendir á þá hættu sem felst í
því, ef fagleg ráðgjöf læknis verður á einhvem
hátt hagsmunagæsla fyrir fyrirtækið.
Og þetta eru því miður ekki vangaveltumar
einar. Guðmundur Helgi bendir á, að þrjár grein-
ar í dreifibréfi til starfsmanna ákveðins fyrirtækis,
sem hefur ráðið sér lækni með þessum hætti,
stangist á við heilsuvemdarsjónarmið. Hann á-
lyktar því á þennan hátt: „Hér er ekki um að ræða
þjónustu við starfsmanninn, heldur hagsmuna-
gæslu fyrir fyrirtækið.”
Hér er svo skýrt að orði kveðið, að menn
hljóta að biðja um skýringar og svör. Svör við-
mælenda Þjóðviljans í gær af hálfu verkalýðs-
samtaka leiða í Ijós að lögin frá 1980 hafa aðeins
að óverulegu leyti komið til framkvæmda, en að
starfsmönnum sé hins vegar á óyggjandi hátt
tryggður sá réttur að sniðganga trúnaðarlækni
fyrirtækis og fá milligöngu heimilislæknis síns.
Það er brýnt að launamenn geri sér Ijósan þenn-
an rétt sinn og standi fast á honum, ef þurfa þyk-
ir.
Vinnuslys og atvinnusjúkdómar eru reyndar í
brennidepli í Reykjavík þessa dagana á ráð-
stefnu Vinnueftiriits ríkisins og NIVA, Norrænu
stofnunarinnar um framhaldsmenntun á sviði
vinnuvemdarmála. Sækja má þar mikinn fróðleik
í faglega umfjöllun þátttakenda frá mörgum þjóð-
löndum. Og sem beturfer er mælanlegur árang-
ur af forvömum og upplýsingastarfsemi Vinnueft-
irlitsins. Þessi umljöllun skiptir verkalýðshreyfing-
una miklu máli. Hugtök eins og atvinnusjúkdóm-
ar hafa breytt að nokkm um merkingu, og Vil-
hjálmur Rafnsson, yfirlæknir Vinnueftirlitsins,
benti á það í viðtali við Þjóðviljann, að nú töluðu
menn fremur um atvinnutengda sjúkdóma.
Þannig hafa menn gert sér grein fyrir því, að eðli
og orsakir vanlíðunar manna eru af flóknum toga
og fleira þarf að meta en bein líkamleg einkenni.
Hér er verið að ræða um bein hagsmunamál
launamanna og þessum nýju viðhorfum ætti því
líka að fylgja meiri nákvæmni og öryggi í mati á
vinnuslysum og atvinnutengdum sjúkdómum, ef
rétt væri að staðið. Því miður er margt sem bend-
ir til þess að alvarlegir misbrestir séu á þessum
málum. Vinnueftiriitið sjálft hefur takmarkað bol-
magn til að sinna öllum þeim þáttum sem vert
væri. Verkalýðshreyfingin getur stutt það og ef til
vill hafa orð Guðmundar Helga Þórðarsonar hér í
Þjóðviljanum ýtt af stað þeirri þróun. ÓHT
f f
8 SÍÐA — NÝTT HELGARBLAÐ Föstudagur 15. júní 1990