Dagblaðið Vísir - DV - 28.10.1995, Page 4

,★ *
4 m-éttir_____________________________________________________________ LAUGARDAGUR 28. OKTÓBER 1995 T>V
** *
Fjölskyldan aö Hjallavegi 4 og ellefu ára ættingi björguðust úr snjóflóðinu á Flateyri:
Hén þetta æaaði
aldrei að taka enda
Opel, vinsælasti bíll Evrópu
Opel mest seldi bíll Evrópu 5 ár í röb
- segir Brynjólfur Garðarsson sem leitaði nágranna sinna og félaga í rústunum
„Ég vaknaði við smell um leið og
flóöið lenti á húsinu, Snjórinn kom
inn í herbergið og síðan varð allt í
einu hara þögn. Um leið áttaði maður
sig á því hvað hafði gerst," segir
Brynjólfur J. Garðarsson, 36 ára
skipstjóri á Flateyri, í viðtali við DV
í gær en hann var í hópi þeirra Flat-
eyringa sem komu til Reykjavíkur
með Ægi í gærmorgun. Brynjólfur
kom ásamt fjölskyldu sinni; eigin-
konunni Herdisi Egilsdóttur og
tveimur ungum dætrum, en á ótrú-
legan hátt björguðust þau öll úr
snjóðflóðinu á Flateyri aðfaranótt
-fimmtudagsins. Þau bjuggu að
Hjallavegi 4, sem er raðhús, og er
heimilið rústir einar eftir flóðið. Ell-
efu ára bróðursonur Brynjólfs gisti
hjá þeim um nóttina og tókst Brynj-
ólfi og fleirum að moka hann lifandi
upp úr rústunum á klukkutíma.
Þau misstu ekki ættingja í flóðinu
en nágranna og kunningja til fjölda
ára úr kauptúninu er vitanlega sárt
saknað. Þegar viðtalið fór fram á
heimili ættingja þeirra hjóna í
Reykjavík í gær voru þau rétt að ná
áttum eftir hörmungamar og langa
sjóferð með Ægi frá Flateyri. Fram
undan var að hitta þá Flateyringa
sem komu suður í gær og ættingja
þeirra. Þau voru þó reiðubúin til að
segja reynslu sína frá fimmtudags-
nóttinni. Saga þeirra er ljós í því
myrkri sem ríkt hefur á Flateyri síð-
ustu daga.
Rúmið fært til daginn áður
Nóttina örlagaríku svaf yngri dótt-
irin, Rakel María, 1 árs, í rúmi við
fótagafl hjónarúmsins. Daginn áður
hafði rúmið hennar staðið undir
glugganum sem snjórinn kom inn
um. Brynjólfur segir að Rakel hefði
veriö færð frá glugganum þar sem
þau hjónin óttuðust að hún væri að
fá kvef. Ef rúmið heföi ekki verið
fært er óvíst hvort Rakel væri á
meðal okkar nú. Hún hefði a.m.k.
fengið glerdrífu yfir sig og mikinn
spjó.
Herdís segist hafa verið vöknuð og
staðin upp frá rúminu þegar flóðið
skall á húsinu.
„Ég vaknaði upp augnabliki áður.
Ég fann fyrir miklum drunum og
vissi strax hvað var að gerast. En ég
komst ekki langt frá rúminu því
ósköpin dundu strax yfir. Snjórinn
kom ekki svo mikið yfir okkur en
nóg samt,“ segir Herdís.
Þegar flóðiö var gengið yfir og þau
Brynjólfur og Herdís búin aö ganga
úr skugga um að allt væri í lagi með
þau þrjú í hjónaherberginu fóru þau
að hrópa og kalla út í kolsvart
myrkrið.
Fengum engin svör
„Við fengum engin svör. Þaö ríkti
algjör dauðaþögn. Bróöursonur
minn, Anton Smári, svaf í næsta
herbergi við okkur en eldri dóttir
okkar, Tara Ósk, var í hinum enda
hússins. Ég kom mér í peysu, buxur
og sokka og tókst að klóra mig upp
snjófargið og út um rifu á herbergis-
loftinu. Þegar ég kom út úr herberg-
Herdís Egilsdóttir hélt á barni kunningja sinna á Flateyri þegar hún yfirgaf
Ægi í gærmorgun. DV-myndir
björgun og var kannski ekki svo
mikið að spá í hvað margir hefðu
farist. Þetta varð æ erfiðara eftir því
sem á leið. Hver fregnin um látinn
kunningja kom 'á fætur annarri. Ég
hélt þetta ætlaði aldrei að taka enda.“
Brynjólfur er fæddur og uppalinn
á Flateyri en Herdís er aðflutt, ættuð
úr Búðardal. Hún hefur dvalið á Flat-
eyri síöan 1988 og árið 1991 fluttu þau
inn í nýtt raöhúsið við Hjallaveg 4.
Húsið er ekkí á yfirlýstu snjóflóða-
hættusvæði, líkt og mörg önnur sem
undir flóðinu lentu. Eftir Súðavikur-
slysið fóru þau að ókyrrast og eitt
sinn gerðist það síðasta vetur að þau
yfirgáfu hús sitt, að eigin frum-
kvæöi, vegna hættu á snjóflóði. Þau
segjast ekki geta álasaö þeim sem
gert hafa hættumat í gegnum tíðina
því auðvelt væri að vera vitur eftir
á. En Brynjólfur viðurkennir að hon-
um hetði alltaf fundist það skrýtið
aö flóð gæti stöðvast við garðvegginn
hjá sér.
„Þegar nýja hættumatið kom var
ég í sjálfu sér hissa á að sjá aö línan
hafði ekki öfl verið færð neðar. Fyrir
ofan raðhúsin kemur nefnilega geil.
Annars botna ég ekkert í því hvernig
þetta flóð rann niður. Þegar það er
komið fram hjá okkur fer það lengra
í vestur og rústar þar hús. Þetta skilj-
um við ekki enn þá,“ segir Brynjólf-
ur.
Fyrirboöi kvöldið áður?
Þegar þvílíkar hörmungar dynja
yflr líkt og gerðist á Flateyri kemur
oft upp í húga fólks eftir á að þaö
hafi fundið fyrir einhverju slæmu
fram undan. Aðspurð viöurkennir
Herdís að hafa fengið þessa tilfmn-
ingu á miðvikudagskvöldið, nokkr-
um tímum fyrir flóðið. Hún hafði þá
verið að horfa á viðtalsþátt Eiríks á
Stöö 2 þar sem viömælandi hans
sagði að hörmungamar á Vestfjörð-
um væra ekki búnar. „Ég hugsaði
mikið um þetta um kvöldið," segir
Herdís.
Eins og kom fram áður er Brynjólf-
ur skipstjóri en Herdís hefur starfað
í banka og við bókhald, auk húsmóð-
urhlutverksins. Þau segjast óákveðin
með framtíöina, hann ætli sér þó
vestur á Flateyri sem fyrst til björg-
unar- og uppbyggingarstarfa. Herdís
segir slikt hið sama, þau ætli sér að
bjarga persónulegum munum og
öðru heillegu innbúi úr húsinu.
Framhaldið segja þau óráðið, þau
ætli að koma sér fyrir í Reykjavík í
vetur, en telja óliklegt að þau eigi
eftir að byggja upp á nýtt á Flateyri.
„Það er ljóst aö hættusvæöiö verö-
ur stækkað eftir þetta og það þreng-
ist því um byggðina. Það er ekkert
annað land tU að byggja á en á Eyr-
inni. Það má kannski byggja eitthvað
upp af því sem eyðilagðist en ólíklegt
að um nýbyggingar verði að ræða.
Annars er fólk af skiljanlegum
ástæðum litið farið aö spá í framtíð-
ina en okkur líst ekki á blikuna,"
segir Brynjólfur.
Þau vildu að lokum koma á fram-
færi innilegu þakklæti til björgunar-
manna sem gerðu meira á Flateyri
en í mannlegu valdi stendur. Vel
hefði verið haldið á björgunarstarf-
inu og starfsmenn Landhelgisgæsl-
unnar og Rauða krossins ættu heiður
skilið, ekki síst fyrir móttökurnar við
komuna til Reykjavíkur í gær.
-bjb
Brynjólfur Garðarsson gengur níður landganginn á Ægi í gærmorgun ásamt
dætrum sínum, Rakel Maríu í fanginu og Töru Ósk fyrir framan.
inu horfi ég beint upp í himininn því
þakiö var nánast horfið af húsinu.
Ég kallaði þá eftir Töru og til allrar
hamingju svaraði hún þá strax. Hún
var þá búin að klóra sig upp en snjór-
inn náði alveg upp imdir ris í hennar
herbergi. Ég náði henni undan risinu
og fór með hana til Herdísar og Ra-
kelar, sem höfðu hreiðrað um sig í
holu í herberginu, og sagði þeim að
vefja sængur utan um sig,“ segir
Brynjólfur.
Því næst fór hann að huga að Ant-
oni Smára en leist ekki á blikuna þar
sem ekkert sást í herbergið hans.
„Það var allt brotið og bramlað og
ég sá aö ég gat lítið gert einn. Svo er
mér litið austur eftir yfir raöhúsin
við hliöina á okkur og þar blasti bara
við auðn. Þaö var eins og sprengja
hefði fallið á kauptúnið."
Á því augnabliki áttaði Brynjólfur
sig á að eitthvað ægilegt hefði gerst.
Hann fór að næsta húsi sem hann
sá heillegt og ræsti einn nágranna
sinn. Því næst fór hann aftur að húsi
sínu og náði í Herdísi og dætumar
og kom þeim í öruggt húsaskjól. Þá
var Brynjólfur enn á sokkaleistun-
um, orðinn blautur og kaldur, en
fékk gafla hjá vinafólki þeirra. Næsta
verk var að fara að finna Anton
Smára.
„Þaö gekk rosalega ifla að moka
og við heyrðum ekkert í honum. Við
vorum þrír á fullu að moka niður á
tveimur stööum. Útveggurinn hafði
gengið inn í flóðinu og þetta leit mjög
illa út. Það var alls staðar fyrirstaöa.
Eftir svona klukkutíma heyrðum við
loks í honum. Þaö var þvílíkur léttir
að ég get varla lýst því,“ segir Brynj-
ólfur um björgunina á Antoni Smára.
Tréveggur hafði fallið ofan á Anton
og lá hann í grúfu á þykkri dýnu á
gólfinu. Hann gat ekkert hreyft sig
fyrir snjó og glerbrot höfðu stungist
í læri hans. Til að komast að honum
uröu Brynólfur og félagar að notast
við hjólsög og saga í sundur spýtu.
Átti erfitt með að anda
„Þaö var töluvert mikið magn af
blóði sem hann hafði misst. Hann
sagöist eiga erfitt með að anda og bað
okkur að flýta sér. Við sögðum alltaf
aö þetta væri alveg að koma, alveg
að koma, og hann stóð sig eins og
hetja, missti aldrei meðvitund. Áður
en við fórum að hreyfa við honum
gat ég ekki annað en tekið stærstu
glerbrotin úr lærinu á honum. Þá var
hann farinn að kvarta mikiö undan
kulda,“ segir Brynjólfur en Antoni
var komið við fyrsta tækifæri á
sjúkrahús á ísafirði þar sem hann
er nú óðum að ná sér.
Þegar búiö var að bjarga Antoni fór
Brypjólfur að aðstoða við björgun.
Þá var klukkan um hálfátta um
morguninn. Næstu klukkutímana
var hann á fullu við mokstur, eða
þar til hjálp barst frá ísafiröi. Éftir
það aðstoðaði hann einkum við að
leiöbeina björgunarmönnum um
rústimar til að þeir áttuðu sig betur
á staðháttum. Hann lenti í því aö
þurfa að finna nágranna sinn úr
næsta raðhúsi látinn og þá segist
hann hafa verið við það að gefast
upp.
„Það var ægilegt að ganga um
svæðið. Flest húsin færðust hundruð
metra úr stað, bílar enn lengra og
bókstaflega allt úti um aflt. Maöur
var náttúrlega önnun kafinn við