Dagblaðið Vísir - DV - 23.11.1995, Blaðsíða 13

FIMMTUDAGUR 23. NÓVEMBER 1995
13
Brennið þið, diskar
Guösbörn í Vestmannaeyjum
með Betelsklerkinn í fylkingar-
brjósti tóku forskot á sæluna og
héldu áramótabrennuna óvenju-
snemma aö þessu sinni. Það sem
kom mér þó mest á óvart var ekki
dagsetningin heldur ártalið. 1995.
Ótrúlegt. Hélt að listaverka- og
bókabrennur væru löngu liðin tið
í þolanlega upplýstum nútímaþjóð-
félögum - aö slíkur öfuguggahátt-
ur tilheyrði undangengnum öld-
um, að frátöldum nasismanum,
tvíburabróður bókstafstrúarinnar.
Undarlegt að Mein Kampf
Hitlers skyldi vera skellt á þetta
bál, því maður hefði haldið að hug-
myndin að brennunni væri
einmitt sótt þangað. Allavega er
þessi verknaður mjög í anda For-
ingjans. Sáluspillandi spíritista- og
nýaldarbókum ásamt stórhættu-
legum geisladiskum uppfullum af
„siðleysi og kynvillu og bísexúa-
líteti eins og hjá Madonnu", eins
og klerkurinn orðaði það, var
einnig grýtt á fordómabálið að
hætti siðaðra trúmanna.
„Brennunjálssaga"
trúarofstækismanna
Eldhuginn í Betel er greinilega
með brennandi áhuga á siðbót og
vill með þessari íkveikju sinni
„frelsa oss frá illu“, en það hélt ég
að væri í verkahring guðs og heil-
agra stjórnmálamanna með for-
sjárhyggjukomplexa. Hann virðist
af einhverjum ástæðum vera log-
andi hræddur við skoðanir önd-
verðar sínum eigin, svo og freist-
ingar þessa heims og má það und-
arlegt heita af svo rækilega
frelsuðum manni. Ég bjóst við að
svoleiðis gæjar væru nokkuð
„save“ og þyrftu ekki að kveikja í
öllum hlutum sem reyndu á há-
kristileg þolrifin í þeim.
Þróunarkenning Darwins, þessi
Að undanförnu hefur mikið ver-
ið rætt um slys af ýmsu tagi og
hvernig helst sé hægt að koma í
veg fyrir þau. Eitt af því sem fund-
ið hefur verið upp á er að setja á
fót nefnd til að rannsaka slys. Slík
nefnd skilaði nýlega skýrslu að
lokinni rannsókn á hópslysi í
Hrútafirði. Niðurstaða nefndar-
innar var sú að nokkrir samverk-
andi þættir hefðu átt þátt í slys-
inu.
Það í sjálfu sér þarf ekki að
koma neinum á óvart. Hitt er
skrýtnara að talað er um hraða og
hjólbarða bifreiðarinnar sem þætti
að málinu. Þetta er skrýtið vegna
þess að bifreiðin var með löglegan
dekkjabúnað og hvergi hefur kom-
ið fram að hún hafi verið á ólög-
legum hraða. Menn sem aka leiðir
sem þá sem þama var um að ræða
og hafa gert svo áratugum skiptir
hafa reynslu af öOum hugsanleg-
um aðstæöum og veðurfari.
Það mat sem þeir leggja á að-
stæður í ljósi reynslu sinnar og
þekkingar er áreiðanlega það
traustasta sem um getur verið að
ræða. Þetta varðar bæði hraða og
búnað þeirra ökutækja sem ekið
er.
Hvað er hraðakstur?
Við skulum hugsa okkur að við
séum að aka niður Botnastaða-
brekkuna á 60 km hraöa við bestu
aðstæður. Við skulum líka hugsa
okkur að öUum beri saman um að
Kjallarinn
Sverrir Stormsker
tónlistarmaður og rithöfundur
sívinsæla „brennunjálssaga" trúa-
rofstækismanna, lenti að sjálf-
sögðu á griUinu svo að sköpunar-
saga biblíunnar („orð guðs“) mætti
Kjallarinn
Guðmundur Agnar
Axelsson
skólameistari Hótel- og veitinga-
skóla íslands
þetta sé eðlilegur hraði við þessar
aðstæður.
Ef hins vegar hveUspringur hjá
okkur að framan, við missum vald
á bifreiðinni og lendum út af á
gagnstæðum vegarhelmingi,
mundi þá rannsóknarnefnd ekki
segja: „Ýmsar samverkandi ástæð-
ur oUu slysiriu, ein þeirra var
hraði ökutækisins"? Ef ekkert
bjátar á er hraðinn sem sagt eðli-
legur en komi eitthvað fyrir verð-
ur hann skyndilega óeðlilegur. Ef
við nú hugsum okkur að það hveU-
halda veUi um ókomna framtíð,
mannkyninu tU hugarléttis og for-
myrkvunar. Það er sem ég hef
sagt: Trúin og fáfræðin eru tvær
hliðar á sama peningi. Trúmenn
og rök eru eins og hundur og kött-
ur - eiga ekki skap saman.
Ætli trúarofstækismenn séu
ekki sterkasta sönnunin fyrir því
að maðurinn og apinn eigi sameig-
inlegan forfóður, svo það er ekkert
skrítið að þeir skuli vera svona
sólgnir í að kveikja í ritinu sem
fjallar um þessi viðkvæmu fjöl-
skyldumál.
2000 ára gömul
draugasaga
Biblían getur seint talist gáfu-
legasti samsetningur í heimi. í
sjálfri fjallræðunni er m.a. að
finna þessa ríkisstjórnarspeki:
„Segið ekki áhyggjufullir: Hvað
eigum vér að eta? eða: Hvað eigum
vér að drekka? eða: Hverju eigum
vér að klæðast? Þvi að eftir öllu
þessu sækjast heiðingjarnir.“
Áfram talar Ésú til breyskra
mannanna: „Hver sem reiðist
bróður sínum, verður sekur fyrir
dóminum: en hver sem segir: þú
heimskingi! á skilið að fara i
eldsvítið." Af hverju minnist eng-
inn klerkur á eftirfarandi „sann-
leik“ Ésú: „Hver sem skilur við
konu sína, nema fyrir hórsök,
verður þess valdandi að hún drýg-
springi hjá okkur á 40 km hraða á
sama stað og í ljós kemur að hægt
er að halda valdi á bifreiðinni á
þeim hraða þýðir þetta þá að við
eigum alltaf að aka þarna á 40 af
því að hugsanlega gæti hvell-
sprungið hjá okkur og skiptir þá ef
til vill ekki máli hversu hverfandi
litlar líkur eru til að hvellspringi
yfirleitt. Eigum við alltaf að gera
ráð fyrir því versta, þótt allt í um-
hverfinu bendi til þess að ekki sé
ástæða til þess, og haga akstri í
samræmi við það?
Ég er ansi hræddur um að far-
þegar hópferðabifreiða yrðu al-
mennt allt annað en ánægðir með
það aksturslag sem sá hugsunar-
háttur leiddi af sér. Ég þekki það
af eigin raun að tuttugu mínútna
seinkun miðað við þokkalega
rúma áætlun, sem verður af aug-
ljósum og eðlilegum sökum, getur
komið einstaka farþega ótrúlega
mikið úr jafnvægi. Ef til vill er það
umhugsunarefni fyrir þá sem aka
svona bifreiðum hvort raunin
verði ekki alltaf sú, þegar óhöpp
ir hór: og hver sem gengur að eiga
fráskilda konu, drýgir hór.“
Kristindómurinn var skapaður
fyrir manninn, en maðurinn er
ekki skapaður fyrir kristindóm-
inn. Einfalt mál. Innan spjalda
biblíunnar er að finna þvílíka leið-
’inda víðáttuvitleysu að maður er
forviða að þessi „heilaga ritning"
skuli ekki fyrir löngu vera búin að
afkristna gjörvalla heimsbyggðina.
Sýnir best á hvaða vitsmunastigi
maðurinn er, enda skapaður í guðs
mynd.
Þótt ég meti flestar bækur meira
en þessa rotþró dragúldinna
kennisetninga þá dettur mér ekki í
hug að safna í kringum mig börn-
um og óhörðnuðum unglingum og
halda hressilega biblíubrennu.
Ef skólarnir aflegðu með öllu
einhliða kristinfræðiítroðslu, en
kenndu þess í stað almenna sið-
fræði og trúarbragðafræði og inn-
prentuðu krökkunum á uppbyggj-
andi hátt góðvilja og umburðar-
lyndi gagnvart áhugamálum
(þungarokki t.d.), kynhvötum og
skoðunum fólks - þá væru minni
líkur á því að þeir flykktust í
kringum holdi klædda þröngsýn-
ina sem er með biblíu í hægri
hendi en eldspýtustokk í þeirri
vinstri - segjandi hallelúja með
hægra munnvikinu en Sieg Heil
með því vinstra.
Sverrir Stormsker
eiga sér stað, að hraða verði að
hluta kennt um nema bifreiðin sé
kyrrstæð.
Rannsóknir
Ég er sannfærður um að þeir
sem stóðu að rannsókn þeirri sem
ég vísa til eru hinir mætustu
menn og hafa unnið erfitt verk eft-
ir bestu samvisku, enda er ég ekki
að áfellast þá. Mér finnst hins veg-
ar að ekki hefði verið úr vegi að
hafa í slíkri rannsóknarnefnd
mann eða menn með mikla öku-
reynslu á hópferðabifreið sem
hefðu þar með forsendur til að
meta til dæmis hvort hraði hefði
verið eðlilegur ferðahraði á slíkri
leið við svipaðar aðstæður.
Þótt ég viti ekki um ferðahrað-
ann í þessu tilviki er ég sannfærð-
ur um að hann hefði verið svipað-
ur hver sem ökumaðurinn hefði
verið sem aftur segir mér að hver
svo sem hraðinn var var hann
eðlilegur miðað við sýnilegar og
þekktar forsendur.
Guðmundur Agnar Axelsson
1 Með og á móti
Sala á hlutabréfum í Krossanesverksmiðjunni
Heppileg
leið
„Krossanes-
verksmiðjan hef-
ur verið i erfið-
leikum. I fyrra
var kannaður
áhugi SR- mjöls
á fyrirtækinu en
hann var ekki
fyrir hendi og
þar ekki talin
hagnaðarvon.
Bæjarábyrgðir á
fyrirtækinu eru
miklar og því
var þetta unnið þannig að ígildi
auglýsingar fór út þegar ég lýsti
því yfir í fjölmiölum að fyrirtækið
væri til sölu. Með því mátti ætla
að þeir sem hefðu einhvern áhuga
á fyrirtækinu myndu gefa sig
fram. Mitt mat var þaö að eðlilegt
væri að kanna málið, sérstaklega
með tilliti til bæjarábyrgðanna, og
hvort þær verðhugmyndir sem
menn hefðu væru þess eðlis að við
gætum fallist á þær. Við settum
þrjú skilyrði fyrir sölunni. Að
verðið væri ásættanlegt, að starf-
semi fyrirtækisins yrði áfram í
bænum og að bæjarábyrgðum yrði
aflétt. Okkur fannst málið einfald-
lega þanriig vaxið að eölilegt væri
að fara þessa leið. Það hefur kom-
ið upp að menn telja vafa á að
þessi aðferð standist stjórnsýslu-
lög. Við létum auðvitað kanna
hvort eitthvað mælti gegn þessari
aðferð við sölu á hlutabréfum bæj-
arins. Lagalega séð er ekki svo,
hana var hægt að fara og hún var
talin heppileg vegna þess hvers
eðlis málið var.“
Leikreglur
brotnar
„Það hvernig
bæjarstjóri hef-
ur staðið að
hlutunum viö
söluna á þessum
bréfum er skóla-
bókardæmi um
það hvernig ekki
á að vinna.
Flestar leikreg-
ur hafa verið
brotnar af hans
hálfu og við sem
stóðum að mínu tilboði munum
láta kanna hvort þessi gjörningur
standist stjórnsýslulög. Það er
kristaltært og kom fram í máli
tveggja bæjarfulltrúa að auðvitað
átti að auglýsa bréfin til sölu, hafa
eðlilegan tilboösfrest og opna til-
boðin á ákveðnum tíma að tilboðs-
gjöfum viðstöddum. Það er bara
eðlilegur gangur í máli sem þessu,
ég tala ekki um þegar sveitar-
stjórn á í hlut. Sveitarstjórnar-
mönnum ber að tryggja rétt þegn-
anna þannig að þeir sitji allir við
sama borð, en í þessu máli voru
himinn og haf þar á milli. Ég velti
ýmsu fyrir mér og það er ljóst að
bæjarfulltrúi Alþýðuflokksins,
sem er sjötta hjólið undir meiri-
hlutavagninum, viktaði þungt í
þessu máli og ef vagninn tapar
sjötta hjólinu þá er meirihlutinn
farinn og bæjarstjórinn missir
vinnuna sína. Það er mikill kunn-
ingsskapur milli hæjarfulltrúa Al-
þýðuflokksins og eins þeirra sem
stóðu að því tilboði sem var tekið,
og ég held að það hafi haft sitt að
segja. En ég og mínir menn höfum
tapað orrustu, það á hins vegar
eftir að reyna á þaö hvort við höf-
um tapað stríði."
„Það er sem ég hef sagt: Trúin og fáfræð-
in eru tvær hliðar á sama peningi. Trú-
menn og rök eru eins og hundur og kött-
ur - eiga ekki skap saman.“
„Hélt að listaverka- og bókabrennur væru löngu liðin tíð í þolanlega upplýstum nútímaþjóðfélögum," segir
Sverrir í greininni.
Afstæði hraða og aðstæður
„Eigum við alltaf að gera ráð fyrir því
versta, þótt allt í umhverfinu bendi til
þess að ekki sé ástæða til þess, og haga
akstri í samræmi við það?“
Jakob Björnsson,
bæjarstjóri á Akur-
eyrl
Sverrir Leósson,
útgerðarmaður á
Akureyri