Dagblaðið Vísir - DV - 29.11.1995, Síða 15

MIÐVIKUDAGUR 29. NÓVEMBER 1995
15
Vinnum saman
aö kjarabótum
Kjarabaráttan á íslandi hefur
tekið á sig undarlega mynd. Fyrir
nokkru reis mikil reiðialda í land-
inu þegar kjaradómur ákvarðaði
stórfelldar launahækkanir til
æðstu embættismanna ríkisins og
alþingismenn bættu gráu ofan á
svart með verulegum skattfrjáls-
um kjarabótum sér til handa. Þar
voru engar hundrað eða þúsund
krónur skammtaðar úr hnefa held-
ur var um að ræða hækkun á mán-
aðarlaunum sem námu tugum þús-
unda króna.
Ekki að undra að láglaunafólki
hitnaði i hamsi. Nú hafði sannast
að til voru peningar til skiptanna
og var reist sú krafa að kjarabæt-
ur yrðu látnar ganga til þeirra sem
lægst hefðu launin. í nokkrar vik-
ur varð eins konar þjóðarvakning.
Fólk úr samtökum launafólks,
fréttamenn og margir stjórnmála-
menn vildu beina kastljósum að
því hróplega kjaramisrétti sem er í
þjóðfélaginu og hefja umræðu um
leiðir til að færa það til betri veg-
ar.
Misréttið gleymt
En hvað gerist? Skyndilega er
þetta misrétti í þjóðfélaginu grafið
og gleymt og farið að skoða ofan i
launaumslögin hjá póstmönnum,
símamönnum, skrifstofufólki og
fleiri hópum. Gæti það verið að
þessum eða einhverjum öðrum
stéttum innan BSRB hefði tekist
að þoka þeim lágu töxtum sem þær
búa við einhverju prósentubroti
ofar en samið hafði verið um við
samningaborð ASÍ og VSl?
Þetta tók síðan á sig alvarlegri
mynd þegar í ljós kom að kröfur
ASÍ virtust ekki lengur hafa neitt
með kjaramisréttið í þjóðfélaginu
að gera heldur voru þær reistar á
því að flnna einhvern mismun sem
kynni að vera á samningum lág-
launafólksins og skilyrða síðan
eigin kröfur því að ekkért félli í
skaut viðsemjendum ríkis og sveit-
arfélaga, enda væri þá mismunun
væntanlega enn við lýði.
ASÍ á hálum ís
Við þessu er þetta að segja: í
fyrsta lagi er fráieitt að alhæfa um
samninga í einkageiranum annars
vegar og opinbera geiranum hins
vegar. Um var að ræða marga
samninga með ólíku sniði og
áherslum þótt allir væru þeir í
svipuðum farvegi innan þess
Umræðan um nýtt álver hefur
verið á vörum manna að undanf-
örnu. Iðnaðarráðherra, Finnur
Ingólfsson, hefur verið í forystu-
hlutverki við þetta vandasama
verkefni. Hann hefur ekki flanað
að neinu og hefur hlotið traust
landsmanna. Þessi ungi ráðherra
er mjög starfsamur og fylginn sér
og kemur þessi árangur hans þeim
sem þekkja hann ekki á óvart.
Álverið í Straumsvík
Stækkun Álversins í Straums-
vík verður mikil lyftistöng fyrir
atvinnulífið á Suðvesturhorninu
og er ekki síst kærkomið tækifæri
fyrir iðnaðarmenn og verkamenn í
byggingariðnaði þar sem verkefni
hafa verið mjög takmörkuð að
undanförnu.
Það sýnir umfang þessa verkefn-
is að á meðan byggingafram-
kvæmdir standa yfír skapast um
700 ný störf en tæplega eitt hund-
rað við álframleiðsluna þegar
stækkun er lokið.
Fleiri álver
Iðnaðarráðherra hefur ekki lát-
ið við svo búið standa og hefur að
undanfornu verið með Kínverja í
Kjallarinn
Ögmundur Jónasson
formaður BSRB og alþingismaður
ramma sem VSÍ hafði skammtað.
Þess vegna er rangt að greina á
milli opinberra starfsmanna og
starfsmanna á almennum vinnu-
markaði.
í öðru lagi er rétt að spyrja
hvort menn séu ekki komnir eitt-
hvað út af sporinu í prósentu-
reikningi þegar einblínt er á pró-
sentuna en ekki skoðaðar þær upp-
hæðir sem prósentan er reiknuð
Kjallarinn
Unnur Stefánsdóttir
leikskólastjóri og annar vara-
þingmaður framsóknarmanna
á Reykjanesi
heimsókn þar sem rætt hefur ver-
ið við þá um möguleika á að þeir
byggi álver á íslandi.
Viðskipti okkar við Kínverja
hafa til þessa ekki verið mikil en
með heimsóknum forseta íslands,
utanríkisráðherra og nú síðast
borgarstjóra Reykjavíkur til Kína
sem hlutfall af. Þegar launa-
umslögin eru skoðuð kemur nefni-
lega í ljós að sérfræðingar, sem
gerðir hafa verið út af ASÍ og VSÍ,
eru að leita í tómum vösum lág-
launafólks.
Ábyrgð fjármálaráðherra
Aðildarfélög BSRB hafa sett
fram kröfur um. kjarabætur á
hendur viðsemjendum sínum,
minnug þess að þegar gengið var
til samninga fyrr á árinu náðu
kröfur um verulegar kjarabætur
ekki fram að ganga. Fjármálará-
herra kvað ástæðuna vera þá að
Vinnuveitendasambandið hefði
sett rammann. Einmitt þess vegna
stendur nú sú krafa upp á fjár-
málaráðherra og aðra viðsemjend-
á þessu ári hefur gott samband
náðst við þarlend yfirvöld. Hvort
sem samkomulag um byggingu ál-
vers næst eða ekki eru þessar
heimsóknir Kinverja mikilvægar
og líklegar til þess að skapa aukin ,
viðskipti við þessa fjölmennustu
þjóð heimsins.
Álver í ferðaþjónustu
Við íslendingar erum alltaf vel
með á nótunum þegar rætt er um
stóriðju, fjölgun starfa og marg-
feldniáhrif sem slíkum fram-
kvæmdum fylgja. Minna fer fyrir
skilningi okkar á mikilvægi ferða-
þjónustunnar og þeirri fjölgun
starfa og margfeldisáhrifum sem
vexti hennar fylgja. Þessi atvinnu-
grein hefur að eigin frumkvæði
vaxið ótrúlega á undanförnum
ur BSRB að þeir verði sjálfum sér
samkvæmir og gangi til samninga
við aðildarfélög BSRB um launa-
hækkanir eins og VSÍ hefur gefið
til kynna að vilji sé til að semja
um.
Samtök launafólks eiga að beina
sjónum sínum að því stórfellda
kjaramisrétti sem er við lýði í
landinu, bæði innan opinbera
geirans og ekki síður í fyrirtækj-
um á einkamarkaði og það ætti að
vera ASf og BSRB sameiginlegt
keppikefli að bæta kjör hinna
lægstlaunuðu og vinna í samein-
ingu og af krafti að því markmiði.
Vonandi er þess skammt að biða
að okkur auðnist þetta.
Ögmundur Jónasson
árum og er orðin næststærsta at-
vinnugrein þjóðarinnar, enda þótt
Alþingi hafi ekki enn séð ástæðu
til þess að marka stefnu í málefn-
um hennar.
Samkvæmt spám mun þessi at-
vinnugrein tvöfaldast á næstu
fimmtán árum sem þýðir hvorki
meira né minna en um 3000 ný
störf. Þetta eru stórkostlegar frétt-
ir og gefa ástæðu til aukinnar
bjartsýni. Okkur ber að móta opin-
bera stefnu í þessum málum og
fagna ég því að loksins skuli sam-
gönguráðherra hefjast handa við
það verk. Tvö hundruð ný störf í
ferðaþjónustu á ári næstu fimmt-
án árin er sannarlega ígildi
margra álvera.
Unnur Stefánsdóttir
Með og
á móti
Breytingar á búvöru-
samningi
Truin a
frelsið
„Á árunum
1987 til 1996 hafa
greiðslur ríkis-
sjóðs til land-
búnaðarins í
heild numið 80
milljörðum
króna. Þrátt fyr-
ir þessar gríðar-
legu háu greiðsl-
ur er landbúnað-
urinn á heljar-
þröm og gjald-
þrot blasir við
fjölda bænda. Útflutningur kinda-
kjöts, sem hefur verið reyndur í
áratugi, er þannig staddur í dag að
á helsta markaðinum fást einung-
is um 100 kr. í skilaverð pr. kg
þegar lægsta verð þarf að vera 250
kr.
Því blasir við að sú forsjár-
hyggja sem ríkt hefur hjá ráða-
mönnum bændasamtakanna hefur
dregið allan þrótt úr stórum hluta
bændastéttarinnar og fjötrað þá í
andlegri fátæktarkreppu. Ég tel
því algjöra stefnubreytingu út úr
styrkjakerfmu einu leiðina. Sjáv-
arútvegur íslendinga stendur und-
ir velferð þessa lands og nýtur
engra styrkja á meðan að sjávar-
útvegur Evrópulanda er styrktur
svipað og landbúnaður. Sænskur
sjávarútvegur fær 11 milljarða kr.
í styrk frá sænska ríkinu og ESB í
ár.
Mismunur á afkomunni í þess-
um tveim stjómunaraðferðum er
ótrúlega skýr hér á landi og segir
mönnum allt um núverandi stefnu
í landbúnaðarmálum. Söguper-
sóna Kiljans í Sjálfstæðu fólki,
bóndinn Bjartur í Sumarhúsum,
tapaði aldrei sjónar á frelsinu og
framtíðinni þrátt fyrir erfiðleika,
en hann sagði: „þegar maðm- á
lífsblóm þá byggir maður hús.“
Framtíð bænda byggist á trúnni á
frelsið sem þeirra lifsblóm."
Ekki skynsam-
legt að rjúfa
sáttina
„Fulltrúar
bændasamtak-
anna hafa náð
samkomulagi
við ríkisvaldið
um búvöru-
samning sem að
mati þessara að-
ila mun svo sem
kostur er
tryggja framtíð
sauðfjárræktar-
innar og hag
þeirra sem
hana stunda,
eða eru háðir henni á einn aða
annan hátt með atvinnu og af-
komu.
Einnig er tekið mið af því að
þeir fjármunir sem ríkissjóður
leggur fram tryggi lágt verð á
kindakjöti til íslenskra neytenda
og stuðli að áframhaldandi byggð
á lifvænlegum stöðum á landinu.
Við samningsgerðina var glímt
við erfiðan vanda sem er tekjus-
amdráttur sauðfjárframleiðenda
og fyrirsjáanlegt hrun margra
byggða ef ekkert yrði að gert.
Samningurinn sem nú liggur
fyrir er samræming margi'a ólíkra
sjónarmiða og því málamiðlun
sem náðst hefur nokkur sátt um.
Ekki virðist skynsamlegt að rjúfa
þá sátt nú með þeirri óvissu sem
því fylgdi fyrir bændur og aðra þá
sem atvinnu hafa af framleiðslu,
vinnslu og sölu landbúnaðaraf-
urða. Því er brýnt að nauðsynleg-
ar lagabreytingar á búvörulögum
verði gerðar sem fyrst.“
Skyndilega er misréttiö grafið og gleymt og farið að skoða ofan í launaumslög hjá póstmönnum, símamönn-
um, skrifstofufólki og fleirum, segir Ögmundur m.a. í greininni.
Mörg álver
„í öðru lagi er rétt að spyrja hvort menn
séu ekki komnir eitthvað út af sporinu í
prósentureikningi þegar einblínt er á pró-
sentuna en ekki skoðaðar þær upphæðir
sem prósentan er reiknuð sem hlutfall
af.“
„Það sýnir umfang þessa verkefnis að á
meðan byggingaframkvæmdir standa yfir
skapast um 700 ný störf en tæplega eitt
hundrað við álframleiðsluna þegar stækk-
un er lokið.“
Kristján Pálsson,
þlngmaður Sjálf-
stæðlsflokksins.