Dagblaðið Vísir - DV - 05.11.1996, Blaðsíða 13

Dagblaðið Vísir - DV - 05.11.1996, Blaðsíða 13
ÞRIÐJUDAGUR 5. NÓVEMBER 1996 13 A5 halda vöku sinni Efnahagslif þjóð- arinnar er að rétta úr kútnum. I málmiðnaði er mikið að gera og skortur á vinnu- afli. Sömu sögu er að segja viðar. Vert er að hafa uppi nokkur vam- aðarorð á þessum tímamótum. Mikil hætta er á að menn verði of fljótir að leiða hugann frá samdrætti undan- farinna ára og sofni því á verðin- um. Að áhuginn á eflingu atvinnulífs dvíni um leið og uppsveiflan tekur við. Þetta gerðist á sínum tíma í kjölfar samdráttarár- anna eftir 1967. Þá voru meðal annars stofnaðar atvinnumála- nefndir viða um land til að tryggja viðbúnað gegn atvinnuleysi. Svo virðist sem fljótt hafi dofn- að mjög yfir starfsemi margra þessara nefnda þegar betur fór að ára. Allténd var það kerfi sem þannig var komið upp á sínum tíma ekki tilbúið með nægjanleg úrræði þegar í harðhakkann sló nú nýlega. Efling atvinnulífs er viðvar- andi verkefni Þetta undirstrikar það að efling atvinnulífs er viðvarandi verkefni. Engu skiptir hve vel gengur á hverjum tíma, hvert einasta fyrir- tæki og hver einasti starfsmaður þarf að halda vöku sinni án afláts í þessum málum. Ávallt þurfa að vera tiltæk ný verkefni þegar sam- dráttur verður í því hefðbundna. Engin afsökun er fyrir því að sofa á verðinum þegar vel árar. Einmitt þá er helst ástæða til þess að vinna að þróun nýrra úrræða því þá er auð- veldara að fjármagna slíka vinnu en endranær. Lítill viðbúnaður Samdrátturinn sem hófst fyrir nokkrum árum kom flatt upp á ís- lendinga. Mjög langan tíma hefur tekið að bregðast við og þróa eða taka upp ný úrræði. Þetta verk virðist nú komið í nokkum gang. Eitt dæmið er hið ágæta átak sem Reykjavíkur- borg kynnti nýlega hvað viðvikur atvinnu- klúbbum. Hér er á ferðinni að- ferðafræði sem þekkt hefur verið mjög lengi og reynst hefur mjög vel erlendis. Búast má við þvi sama hér á landi. Óskastaðan í þessu efni er á hinn bóginn sú að nánast öll til- tæk þekking af þessu tagi berist umsvifalítið hingað til lands og að húið sé að vega og meta hana löngu áður en til samdráttar kemur. Næg úr- ræði væru því ávallt tiltæk og ekki þyrfti að líða langur tími meðan beðið væri eftir því að menn næðu átt- um. Það eina sem gera þyrfti væri að fram- kvæma fyrir- framgerðar áætlanir. Almannavarnir í atvinnu- málum Þannig starfa Almannavamir ríkisins. Hjá þeim er unnið lofs- vert starf í kyrrþey og án afláts allan ársins hring. Um leið og hörmungar steðja að þá er gripið til viðeigandi áætlana og úmæða. Enginn tími tapast í bið eftir úr- ræðum. Það sem íslendingar þurfa að gera er að þróa eins konar al- mannavarnakerfi í atvinnumál- um. Slíkt kerfi þarf ekki og á ekki að vera miðstýrt með sama hætti og Almannavamir ríkisins. Það á ekki að taka fmmkvæði frá ein- staklingum og fyrirtækjum eða stofnunum. Það á á hinn bóginn að tryggja að frumkvæði þessara aðila sé sívirkt, að enginn sofni á verðinum. í þessu efhi getur ríkisvaldið gegnt mikilsverðu hlutverki, sem er mun víðtækara en það hefur gert hingað til. Þetta aukna hlut- verk þarf ekki að fela í sér sértæk eða mikil afskipti. Ríkið getur stuðlað að eflingu atvinnulífs án þess að vera með fingurna í ein- stökum málum. Hræðsla við það að aukið hlutverk leiði sjálfkrafa til sértækra og óæskilegra afskipta er ástæðulaus. Sama skoðun kemur fram í Grænbók Evrópusambandsins um nýsköpun sem nýlega var til um- fjöllunar hér á landi. Þar er árétt- að að hið opinbera hafi mikilverðu hlutverki að gegna til að hvetja og örva fólk til dáða í atvinnulífi. Samkvæmt þessu er það eitt að skapa atvinnulífi góð almenn efna- hagsleg skilyrði ekki nóg. Meira þarf til. Jón Erlendsson Kjallarinn Jón Erlendsson yfirverkfræðingur Upp- lýsingaþjónustu Háskól- ans „Ríkið getur stuðlað að eflingu atvinnulífs án þess að vera með fmgurna í einstökum málum. Hræðsla við það að aukið hlut- verk leiði sjálfkrafa til sértækra og óæskilegra afskipta er ástæðulaus. “ Nútíma þrælahald Þegar bankastjórar hafa með óá- byrgum hætti lánað hundruð milljóna, og þau reynast töpuð, þá segja þeir ekki, við erum með svo há laun vegna þess að við vinnrnn mikil ábyrgðarstörf, við tökum a.m.k. hluta af tapinu á okkur og vegna þessara mistaka okkar segj- um við upp svo unnt verði að ráða skynsama fjármálamenn á lægri launum í störf okkar. Þetta segja hinir ábyrgu og ábúðarmiklu bankastjórar ekki. Þeir segja: það verður að segja upp ræstingarfólk- inu og endurráða hluta þess aftur. Við verðum líka að hækka vextina. - Þannig náum við af almenningi því fé sem þarf til að leiðrétta flónsku- verk okkar. Þetta segja þeir auð- vitað ekki upphátt. Svipuhaldararnir Aðferöin við að koma á þræla- haldi fer vissulega fram með finni aðferðum en þessari. Núna er t.d. R-listinn áð framkvæma þetta á sundstöðum borgarinnar. Ræst- ingafólki er sagt upp vegna þess sem svo vinsælt er að kalla „end- urskipulagning". Sú breyting er gjaman gerð að ræsting tiltekins húss eða stofnunar er boðin út. Slíkt hefur færst mjög i vöxt er.da upp komin fyrirtæki sem gera út á það að þéna á vinnu ræstinga- fólks' Breytingin felst í því að með út- boðinu fæst t.d. ræsting í tilteknu borgarhúsnæði fyrir 400 þús. kr. á mán í stað 500 þús. kr. sem það kostaði áður. Verktakafyrirtækið framkvæmir dæmið þannig að það notar ódýr og vond efni sem jafn- vel skemma dúka og málningu en setur starfsfólki jafnframt fyrir mun stærri stykki en áður. Þessi störf eru nú, vegna út- boðastefnu ríkis, borgar og sveit- arfélaga, nánast orðin dæmi um nútíma þrælahald. Þar við bætist að miklar líkur henda til þess að fólk sem áður komst af með ræstingarstörfúm í fjárhagsbasli við að eignast íbúð hafi misst þau störf og þurfi að leita sér aðstoðar. Hinir sem enn komast af ertu í vinnuþrælkun hjá ræstingaverktökum. Stuðningfólk R-list- ans er tæplega að finna í þeim hópi sem hefur geð í sér til að þræla út ræstingafólki. Það er vissulega aiikaatriði í þessari sorgarsögu máttvana verkalýðsfé- laga því þetta gerist hjá flestum sveitarfélögum og ríkisfyr- irtækjum. Endurskipulagning er töfraorðið, það er sú svipa nútíma þrælahalds sem miskunnarlaust smellur á almennu verkafólki. Svipuhaldararnir eru hálaunað- ir fræðingar sem sveitast við að sanna tilverurétt sinn með því að reka og endurráða alls konar þjón- ustufólk ríkis og sveitarfélaga. Verkafólk þorir ekki lengur að standa á rétti sínum, óttinn við endurskipulagningarböðlana held- ur því i greipum þrælahaldsins. Þýðingarmikið bar- áttumál Spenna eykst í þjóð- félaginu. Fjöldi fólks útkeyrt af of miklu vinnuálagi en aðrir standa uppi atvinnulausir í þeirri sálarangist sem því fylgir. Nokkrir verktakar græða, en einnig er hluti þeirra á helj- arþröm vegna ör- væntingarfullra niðurboða. I öllu þessu skipu- lega þrælahaldi al- mennings verður þess ekki vart að þeir sem betur megá taki nokkra byrði. Ekki verður þess vart að yfírmönnum fækki. „Jeppaliðið" gætir sinna hags- muna. Það verður að fækka ræst- ingafólkinu. Hafa vinstri öflin al- gerlega gefist upp fyrir markaðs- öflunum? Eru ekki lengur til verkalýðsfélög sem gæta félags- manna sinna? Barátta gegn útboðum ætti að vera þýðingarmikið baráttumál í komandi átökum á vinnumarkaði. Kristinn Snæland „Hafa vinstri öflin algjörlega gef- ist upp fyrir markaðsöfíunum? Eru ekki lengur til verkalýðsfélög sem gæta félagsmanna sinna? Barátta gegn útboðum ætti að verða þýð- ingarmikið baráttumál í komandi átökum á vinnumarkaði.u Kjallarinn Kristinn Snæland leigubifreiöastjóri Með og á móti Á fiskveiðiárið að fylgja al- manaksárinu? Aukið hagræði „Meðal kosta við að láta kvóta- árið byrja 1. september í stað þess að láta það fylgja almanaks- árinu eru að kvótaáramótin eru ekki á sama tíma og reiknings- skil fyrirtækja fara fram, en þau fylgja oftast almanaksár- inu. Þetta þýð- ir að álagið sem venjulega fylgir áramót- unum dreifist. Þá fylgir kvóta- árið, eins og það er nú, bet- Ur tímabilum í útgeröarstjóri á veiðiskapnum, Dal" en í honum eru mi :W mun ákveðnari skil á haustin heldur en um áramót. Ef ætti að breyta því þyrfti að taka upp sér- stakt fjögurra mánaða aukatíma- bil frá 1. sept. til 31. des. sem hefði i fór með sér mikil vand- kvæði. Áður en kvótaárið var fært til núverandi horfs var gef- inn út átta mánaða kvóti og var mismunandi hvemig hlutdeildin í átta mánaða kvótanum jafnað- ist niður á milli skipategunda fyrir fjögurra mánaða tímabilið og ef ætti að taka það upp á ný, þá held ég að vandræðin yrðu meiri en hagræðið. Ég sé ekki að það sé neitt vandamál að hafa þetta eins og það nú er, auk þess sem menn hafa nú tvenn áramót og tvöfalt tilefni til að skjóta upp flugeldum og gera sér glaðan dag. Það voru vandkvæði á að breyta fiskveiðiárinu til núver- andi horfs og ef ætti aftur að breyta, þá væri bara verið að endurtaka þau auk þess að búa til ný.“ Emil Thoraren&en, útgeröarstjóri á Eskifiröi. Óhagræði og rugl „Reynslan hefur sýnt að engin hagræðing eða kostur er fólginn í því að vera með fiskveiðiárið á skjön við almanaksárið. Hins vegar eru talsverð óþægindi, óhagræði og mgl samfara því að vera með fisk- veiðiárið á þeim tíma sem nú er. Kvótaár- ið getur valdið því að saman- burður á rekstri skipa milli tveggja almanaksára er óraunhæf- ur. Þá má _____ benda á að fyr- irtæki sem hafa viljað hámarka hagnað sinn um áramót hafa ver- ið að kaupa kvóta í lok alman- aksársins og á þann hátt spennt upp kvótaverð bæði í leigu og sölu. Þegar rætt er um hvað hafi fiskast á árinu verða menn að byrja að stemma sig meö hvort þeir em að tala um almanaksár- ið eða fiskveiðiárið. Þetta er ein- tóm hringavitleysa. Útgerðar- menn eru að dandalast með að minnsta kosti þrenn áramót á hverju ári: hið almenna fisk- veiðiár, fiskveiðiár loðnuskipa og svo almanaksárið. Enda þótt því hafi verið haldið á lofti aö heppilegast sé að mæta kvóta- leysi á sumri, má færa sterkari rök fyrir því að skynsamlegra sé að mæta kvótaleysinu i svartasta skammdeginu að vetri til þegar veður eru verri og dýrara er að gera út og sækja fiskinn. Þetta var algert Delerium búbónis á sínum tíma að færa kvótaárið á skjön við almanaksárið. Þetta sjá allir núna og eins gott að þeir þori að viðurkenna það í verki.“ -SÁ

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.