Dagblaðið Vísir - DV - 22.01.1998, Blaðsíða 4

4
FIMMTUDAGUR 22. JANÚAR 1998
Fréttir
Málverkafalsanir ábata-
samur atvinnuvegur
„Þessar myndir á að heita að séu
allar eftir Svavar Guðnason. Sumar
þeirra eru hins vegar hreinlega svo
barnalegar að erfitt er að trúa því.
Sumar eru eins og þær séu búnar til
á hálftíma með krít, ein er máluð á
pappaspjald og það sér það hver
maður að pappaspjaldið er spán-
nýtt. Væri það frá 1942 þá væri það
nú farið að gulna æði mikið,“ sagði
Tryggvi Ólafsson, listmálari í Kaup-
mannahöfn, í samtali við DV í gær.
Tryggvi hefur skoðað yfir fjórða
tug mynda sem fjallað var um í frétt
Extrabladet í Kaupmannahöfn á
mánudag. Grunur leikur á að mynd-
irnar séu margar, jafnvel flestar
falsaðar. Þær voru hins vegar seldar
dönskum listaverkasafnara sem
væru þær ekta. Safnarinn keypti
þær í galleríi Leifs Jensen í Valby-
hverfi Kaupmannahafnar. Leif
Jensen segist hafa fengið þær flestar
frá Pétri Þór Gunnarssyni, eiganda
Gallerís Borgar i Reykjavík.
Leif Jensen er fyrrverandi blaða-
maður en rekur nú gallerí. Hann
hefur sérhæft sig í málverkum
svonefnds Cobra-hóps listmálara
sem í voru margir þekktir norrænir
listamenn, svo sem Asger Jorn og
Svavar Guðnason. Hann hefur einn-
ig haldið nokkrar sérsýningar á
verkum Svavars. í samtali við
Extrabladet sagðist hann sannfærð-
ur um að hafa ekki selt falsanir á
verkum hans og að myndimar hafi
verið ekta.
„Það er rétt að ég hef keypt
nokkrar myndir af Pétri Þór
Gunnarssyni í Gallerí Borg sem er
menntaður listmálari frá Fjóns-
akademíunni í Óðinsvéum. Ég kom
sjálfur ásamt honum inn á heimili
ekkju Svavars Guðnasonar og ég sá
ekki betur en að hún tæki honum
eins og fjölskyldumeðlimi svo að ég
hef, þar til annað kemur í ljós, enga
trú á að málið sé á rökum reist,“
sagði Leif Jensen.
Aðspurður um hvort hann hafi
sjálfuj- athugað hvort pappír og litir
sem notaðir hafa verið við gerð
myndanna hafi verið til á þeim tíma
sem myndirnar eiga að hafa verið
málaðar segist Leif Jensen ekki hafa
kafað svo djúpt í hlutina. „Ég hef
trúað því sem seljandinn sagði og
geri það áfram þar til annað sannast.
Ég leitast við að reka heiðarlega
listmunaverslun," sagði Jensen.
Nú er verið að rannsaka hátt á
þriðja tug mynda bæði á íslandi og
í Danmörku sem grunur leikur á að
séu falsaðar. Búast má við að aðrar
jafnmargar verði rannsakaðar á
næstunni út frá sömu forsendum og
er þar um að ræða myndir sem
sagðar eru eftir þekkta látna
íslenska málara, svo sem Jóhannes
S. Kjarval, Jón Stefánsson, Þorvald
Skúlason, Gunnlaug Blöndal og
Júlíönu Sveinsdóttur.
Af þessu má ráða að svo virðist
sem einhver eða einhverjir hafi haft
það að atvinnu að falsa bæði með
eigin hendi og með því að setja nöfn
látinna þekktra, íslenskra lista-
manna á myndir óþekktra málara.
Slík mál hafa nokkrum sinnum
komið upp undanfarna áratugi en
sé nú, eins og heimildamenn DV
fullyrða, að um sé að ræða kerfis-
bundnar falsanir á hátt í hundrað
myndum, er nú verið að rannsaka
eitt stærsta svikamál af þessu tagi á
íslandi nokkru sinni. Maður sem
nátengdur er íslenska myndlistar-
heiminum frá því í upphafi fimmta
áratugarins segir að það framboð
sem verið hefur undanfarin fá ár á
hingað til óþekktum myndum eftir
helstu látna málara þessarar aldar
sé ekki einleikið. DV bar þetta
undir Tryggva Ólafsson í sambandi
við á fjórða tug mynda eftir Svavar
Guðnason sem skyndilega hafa
birst: „Það hefðu talist stórtíðindi ef
fúndist hefðu þrjár til fjórar myndir
Svavars frá stríðsárunum, en að
þær séu 30 hlýtur að teljast eitthvað
skrýtið," svarar Tryggvi.
Samkvæmt upplýsingum DV eru
tveir íslenskir menn grunaðir um
að hafa stundað umfangsmikil
viðskipti með fólsuð málverk í nafni
íslenskra málara. Viðtal við annan
þeirra, Pétur Þór Gunnarsson, er
hér á síðunni. Hinn, Jónas Freydal
Thorsteinsson, hefur samkvæmt
upplýsingum DV verið yfirheyrður
af lögreglu í Kaupmannahöfn þar
sem hann er búsettur. DV tókst ekki
að hafa tal af honum í gær.
Jónas Freydal hefur verið mjög
duglegur undanfarin ár við aö hafa
upp á myndum eftir íslenska
málara í Danmörku og á Norður-
löndum og hefur keypt þau bæði á
uppboðum og af einstaklingum. Þá
hefur hann samkvæmt upplýs-
ingum sem DV hefur aflað sér átt
mikil viðskipti við uppboðsfyrir-
tækið Bruun & Rasmussen. Svo
virðist sem rannsókn dönsku lög-
reglunnar beinist m.a. að því
hversu mikil þessi viðskipti hafi
verið og hvort málverk hafi verið
boðin upp hjá fyrirtækinu undir
fólsku flaggi. Ekki náðist í talsmann
Bruun & Rasmussen í gær til að
bera þetta undir hann. -SÁ
Pétur Þór Gunnarsson í Gallerí Borg:
Vísa ásökunum algerlega á bug
„Ég hef aldrei komið nálægt því
að falsa myndlistarverk eða selja
vísvitandi folsuð verk. Ég vísa
þessum ásökunum algerlega á bug.
Mér fmnst ótrúlegt ef þessar mynd-
ir Svavars Guðnasonar, sem
danski listaverkasalinn Leif Jens-
son keypti af mér, séu falsaðar.
Þær koma frá þannig búum og hafa
eigendasögur á bak við sig. Ég hef
selt Leif nokkuð margar myndir og
mjög margar þeirra koma frá Ro-
bert Dahlman Olsen, sem var
einkavinur Svavars og átti eftir
hann fleiri hundruð verk,“ segir
Pétur Þór Gunnarsson, listaverka-
sali og eigandi Gallerís Borgar.
Pétur liggur sem kunnugt er undir
sterkum grun í rannsókn ríkislög-
reglunnar á meintri folsun 26 lista-
verka.
- Af hverju hafa þessar meintu
falsanir sem lög-
reglan rannsakar
allar komið frá
Gallerí Borg?
„Maður gæti
fengið það á til-
finninguna að að-
eins sé verið að
leita uppi myndir
sem seldar hafa
verið í Gallerí
Borg. Sögur sem
ég hef heyrt rök-
styðja þann grun.
Mér finnst farið
offari í þessu máli
þar sem ég er að
fá hingað inn
myndir sem Ólaf-
ur Ingi Jónsson
hefur dæmt fals-
aðar en reynast
Pétur Þór Gunnarsson, listaverka-
sali og eigandi Gallerís Borgar.
Hann er sterklega grunaður um
faisanir og sölu á fölsuðum verk-
um í rannsókn ríkislögreglunnar á
meintum fölsunum 26 listaverka.
svo koma úr dán-
arbúum eða beint
frá ekkjum lista-
manna og geta á
engan hátt verið
falsaðar. Mér
finnst þessi rann-
sókn á margan
hátt skrítin. Ég
veit ekki til þess
að lögreglan hafi
sannað að nokkur
mynd sé folsuð en
samt eru tveir
menn sterklega
grunaöir um fals-
anir. Ég vil að
þessar myndir
verði rannsak-
aðar af faglegum
aðilum og mér
finnst að það ætti
að rannsaka þær erlendis," segir
Pétur.
Viðskiptafélagar
Jónas Freydal Thorsteinsson, ís-
lendingur búsettur í Kaupmanna-
höfh, hefur ásamt Pétri réttarstöðu
grunaðs manns í málinu. Aðspurð-
ur um tengslin við Jónas Freydal
segir Pétur að þeir séu viðskiptafé-
lagar og hafi einnig verið keppi-
nautar um íslensk myndlistarverk
í Danmörku.
„Ég hef átt viðskipti við Jónas
Freydal en það hefur ekkert grun-
samlegt mér af vitandi verið á ferli
í þeim viðskiptum. Við höfúm líka
verið keppinautar þar sem við aug-
lýstum báðir eftir íslenskum mynd-
um í Danmörku," segir Pétur.
Ekki náðist í Jónas Freydal í
gær. -RR
Dagfari
Vettlingatök stjórnarinnar
Aðgát skal höfð í nærveru sálar.
Því skyldi enginn gleyma. Öllum
getur sárnað. Þetta kom berlega
fram hjá sjálfum fjármálaráðherr-
anum, Friðriki Sophussyni. Frið-
rik, líkt og aðrir broddar í Sjálf-
stæðisflokknum, mærðu Davíð
Oddsson, flokksformann og forsæt-
isráðherra, fimmtugan í Perlu-
veislunni sælu á laugardaginn. Sá
var þó munur á ræðu Friðriks, ráð-
herra og varaformanns Sjálfstæðis-
flokksins, að í orðum hans var
broddur.
Fjármálaráðherra sagðist nefni-
lega í ræðu sinni ætla að gefa
nokkrum samráðherra sinna belg-
vettlinga. Ekki þýddi að gefa þeim
fingravettlinga þar sem svo oft
hefði verið slegið á puttana á þeim.
Þeir væru því þrútnir mjög. í ræðu
sinni nefndi Friðrik sjálfan sig sér-
staklega sem og samgönguráðherr-
ann, Halldór Blöndal.
Það vita allir sem vilja vita að sá
sem slegið hefur á putta ráðherr-
anna er enginn annar en yfirráð-
herrann, Davíð Oddsson. Afmælis-
barnið fékk þvi fleiri sneiðar en af
afmælistertunni. Þótt aðrir ráð-
herrar hafi ekki flíkað tilfinning-
um sinum í veislunni, líkt og fjár-
málaráðherrann, má
gera ráð fyrir að Frið-
rik hafi þar mælt fyrir
munn Halldórs Ás-
grímssonar og Þor-
steins Pálssonar auk
Blöndals.
Allir eru þessir
landsfeður með svartar
og marðar neglur ekki
síður en þeir sem hafa
smíðar að atvinnu. Þótt
það hafi ekki verið
kannað sérstaklega er
líklegt að ráðherrar
hafi vegna þessa haft
hendur í vösum í veislu
Davíðs. Það er tilbreyt-
ing því venjulega eru
þeir með hendur í vös-
um skattborgaranna.
Flestir töldu að Frið-
riki nægði að nefna
þessa harma sína í
veisluræðunni. Svo
mun þó ekki vera.
Hann fylgir máli sínu fast eftir og
hefur sent þjáningarbræðrum sín-
um í ríkisstjórninni belgvettlinga í
pósti. Fram til þessa hefur þótt
betra að taka mál föstum tökum,
engum vettlingatökum. Svo verður
þó ekki í sjálfri landsstjórninni.
Þar verða mál tekin vettlingatök-
um.
Davíð forsætisráðherra getur
sjálfum sér um kennt. Ráðherrarn-
ir eru orðnir svo handsárir að þeir
geta vart beitt sér. Þetta kann að
skýra yfirlýsingu Davíðs í sjón-
varpinu í desember. Þá sagði hann
að út yrði skipt ráðherrum innan
tíðar. Forsætisráðherra vildi ekki
greina nánar frá hugrenningum
sínum svo menn verða að
geta í eyðumar.
Ýmsir þykjast þó sjá
fýrir hverjir fari út úr rík-
isstjóminni. Davíð ræður
samt ekki nema sín meg-
in. Halldór Ásgrímsson
fer með húsbóndavaldið í
framsókn. Líklegast er að
Davíð láti þá víkja sem
sárastir eru á fingrum.
Það er þvi rétt að fylgjast
vel með ríkisstjórnarfund-
um á næstunni. Verða
menn þar með bundnar
hendur?
Forsætisráðherra vill
væntanlega að ríkisstjóm-
in skili árangri. Þar geng-
ur því ekki að ráðherrar
taki mál sín vettlingatök-
um. Það má því gera því
skóna að heldur styttist í
vistinni hjá þeim mörðu.
Það er því ólíklegt að
samráðherrar Friðriks
Sophussonar fjármálaráðherra
flíki þeim nýju flíkum sem hann
póstlagði til 'þeirra á dögunum.
Belgvettlingarnir gætu nefnilega
verið hefndargjöf.
Dagfari