Dagblaðið Vísir - DV - 09.03.1998, Blaðsíða 14

14
MÁNUDAGUR 9. MARS 1998
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON OG ÖSSUR SKARPHÉÐINSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiösla, áskrift: ÞVERHOLTI11,105 RVÍK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÓLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerö: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1800 kr. m. vsk. Lausasöluverð 160 kr. m. vsk., Helgarblað 220 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Jákvæð stefnumótun
Löngum gumuðu íslendingar af því að vera
menntaðasta þjóð í heimi. Ellu heilli virðist nú lítil inn-
stæða fyrir slíkri sjálfumgleði. Kannanir sýna þá
dapurlegu staðreynd að á síðustu tveimur áratugum
hefur menntakerfi íslendinga skroppið af spori.
íslensk böm eru í dag eftirbátar flestra erlendra
jafnaldra sinna í menntunarefnum. Afkomendur þjóðar
sem skrifaði bókmenntir evrópskrar gullaldar kunna
ekki aðeins minna fyrir sér í raungreinum heldur eiga
bágara með lestur og kunna síður að draga til stafs.
Það stappar nærri að skólakerfið hafi hin síðustu ár
verið fórnarlamb djúprar kreppu. Bág laun hafa kallað
fram endurtekin verkföll kennara. Áhrif þeirra á
námsferil fjölmargra nemenda em efalítið stórlega
vanmetin enda tabú hvarvetna í kerfinu.
Kreppa skólakerfisins birtist í óánægju foreldra með
þjónustu grunnskólans. Stuttur og slitinn skóladagur,
stutt skólaár og slitnar kennsluvikur eru foreldrum
sífellt og eðlilegt áhyggjuefhi. Þeim áhyggjum hefur fram
til þessa ekki verið svarað nægilega vel.
Framhaldsskólinn er kapítuli út af fyrir sig. Hin
skelfUega niðurstaða síðustu TIMMS-skýrslu speglaðist í
þeirri staðreynd að næstum helmingur nemanna lýkur
ekki námi. Þessi óhugnanlega staðreynd kom flestum
vægast sagt óþyrmilega á óvart.
Hvað verður um framhaldskólanemana sem flosna
upp?Á hvaða fjörur skolar þeim í þjóðfélagi sem
einkennist af vaxandi agaleysi? Verða þau fikniefnum og
iðjuleysi að bráð? Það eru kaldir og ástlitlir foreldrar
sem kvíða ekki framtíð bams síns andspænis nöturlegri
stöðu framhaldsskólans.
Menntakerfið er fjöregg framtíðarinnar. í því er
fólginn lykill sem lýkur ekki aðeins upp dyrum
velsældar samfélagsins heldur hamingju og velferð
einstaklinga - bamanna okkar. Það kemur okkur því
öllum við. Við erum ábyrg fyrir bæði göllum þess og
óhjákvæmilegum endurbótum.
Þess vegna ber að fagna vinnubrögðum Bjöms
Bjarnasonar menntamálaráðherra við mótun nýrrar
skólastefnu fyrir grunn- og framhaldsskólann. Stefnan,
sem birtist í nýjum, samfelldum aðalnámskrám fyrir bæði
skólastigin, var unnin á opinn og lýðræðislegan hátt.
Allt skólasamfélagið tók þátt í vinnunni með einum
eða öðrum hætti. Allir stjórnmálaflokkamir áttu fulltrúa
sem komu að henni með ýmsu móti. Þess vegna er hún
hvorki stefna eins tiltekins ráðherra eða stjórnmála-
flokks. Hún er í raun skólstefna alls þjóðfélagsins.
Þessi vinnubrögð em til fyrirmyndar. Aðrir ráðherrar
sem kjósa fremur að kúldrast með stefnumótun sína bak
við luktar dyr ættu að taka hana til eftirdæmis. Enda
spegla viðtökumar vinnubrögðin. Hin nýja stefna hefur
hlotið góðar viðtökur hjá bæði foreldrum og kennurum.
Enn er stefnan þó aðeins vegvísir. í besta falli má kalla
hana leiðarhnoða inn í umhverfi framtíðarskólans. Sjálft
ferðalagið er eftir og krefst drjúgs farareyris. Breyting-
arnar, sem hin nýja skólastefna kallar á, koma nefnilega
hvorki sjálfkrafa né ókeypis.
Ein af forsendum hennar er umfangsmikil endur-
menntun kennara. Önnur felst í endurmati og -bótum á
námsgögnum. Hin þriðja í breytingum á kennara-
náminu. Nýja skólastefnan kallar því í raun á endur-
skipulagningu skólakerfisins.
Fjármagn til þessa verks verður tæpast tryggt nema
með samstöðu allra þeirra sem að stefnumótuninni
komu. Össur Skarphéðinsson
nm m r * jM
rw '
Viö aö fyigjast meö frjálslegri framkomu unga fólksins, t.d. í spurningakeppni framhaldsskólanna, fær maöur á
tilfinninguna aö ekkert sé aö....
Hve glöð er
vor æska
um því að jafnt foreldr-
ar, skóli, kirkja, sem og
aðrir ráðamenn, skyldu
vaka og verjast.
Fátt skortir eins mikið
hér á landi og öfluga
fjölskyldustefnu og nýja
tísku í lifnaðarháttum
kynslóðanna. Hér hefur
þróunin verið sú að t.d.
skemmtanalíf er allt í
hólfum eftir aldri, aldr-
aðir skulu vera sér,
unglingar sér og foreldr-
ar sér. Þessi hólfaskipt-
ing er óþekkt með mörg-
um þjóðum. Hér skapar
hún ákveðið agaleysi,
ekkert síður hjá pabba
„Hér hefur þróunin veriö sú að
td. skemmtanalíf er allt I hólfum
eftir alúti, aldraöir skulu vera
sér, unglingar sér og foreldrar
sér. Þessi hólfaskipting er
óþekkt með mörgum þjóðum. “
Kjallarinn
Guðni Ágústsson
alþingismaöur
Vá samtímans
eru eiturlyf,
langalvarlegasta
og stærsta verk-
efni í lok aldarinn-
ar. Fíkniefnavand-
inn er ekki bara
bundinn ungu
fólki, hann hrjáir
allar kynslóðir,
fólk á öllum aldri.
Hitt leynir sér
ekki að stærst
skörð heggur hann
í raðir ungs fólks.
Þar er ekki spurt
um stétt eða stöðu
og margur sem býr
við ást og um-
hyggju foreldra og
systkina verður
flkninni að bráð.
Engin orð geta lýst
þjáningu þeirra
sem sjá á eftir ást-
vini sínum þessa
heljarslóð. Svo
hörmulegur er fer-
ill þess sjúka oft að
dauðinn er lausn.
Hátt í tvö hund-
ruð ungmenni eru
í dag svo langt leidd hér á landi að
brugðið getur til beggja vona.
Þessi staðreynd er neyðarkall til
samtímans: í fyrsta lagi um aö
byrgja brunninn, í öðru lagi að
gera allt til að bjarga ungu fólki
sem statt er á landamærum lífs og
dauða.
Að byrgja brunninn
Margt getur maðurinn lært úr
dýrarikinu og af viðbrögðum dýr-
anna á hættustund. Þau taka af-
kvæmi sín undir vemdarvæng
sinn þegar hætta vofir yfir.
Hér er nú hafin mikil vakning í
mörgum byggðarlögum. Frægast
var hvemig íbúar í Reykjanesbæ
tókust hönd í hönd, á annað þús-
und manns, og hétu bömum sín-
og mömmu heldur en unglingun-
um.
Hvenær verður barn
fulloröið?
Já, hvenær verður barn fullorð-
iö og hvað veldur því að sífellt
yngri hópar neyta áfengis eða
sækjast eftir vímu? Mér finnst
ungt fólk i dag bæði fallegt og
frjálslegt og hafa margt fram yfír
mína kynslóð, 68-kynslóðina. Unga
fólkið er opið og jákvætt. Það veit
hvað það vill og hugsar rökrétt.
Við að fylgjast með frjálslegri
framkomu unga fólksins og lífs-
gleði, t.d. í sjónvarpinu, í spum-
ingakeppni framhaldsskólanna,
fær maður á tilflnninguna að ekk-
ert sé að. Spyr síðan hvers vegna
svona ófeimið og frjálslegt fólk
sækist eftir áfengi eða einhverjum
þaðan af verri vímuefnum þegar
það skemmtir sér. Hver og einn
verður að líta í eigin barm. Ræður
tíska fullorðna fólksins einhverju
um þetta?
Að ferma síöar
Því yngra sem bamið er þegar
það byrjar að drekka því meiri er
áhættan að illa fari. Hinu megum
við ekki gleyma að sjúkir dópsalar
líta á börnin sem markað og mikil-
væga nýliðun fyrir sig. Því verður
að koma til miklu nánara samstarf
heimila og skóla en tíðkast hefur.
Ég vil líka velta því upp hér
hvort fermingin ætti að eiga sér
stað t.d. tveimur árum síðar. Margt
bendir til þess að barnið líti svo á
að fermingin sé tákn þess að það sé
komið í tölu þeirra fullorðnu. Ég
tel að skoða beri og ræða allar leið-
ir sem stuðla að því að barnið sé
barn örlítið lengur en tíðkast í dag.
Ný tíska og öflug fjölskyldustefna
gætu stutt okkur í þessu efni.
Jafningjafræðslan
í síðasta helgarblaði DV var at-
hyglisvert viðtal við unga stúlku,
Hildi Sverrisdóttur hjá Jafningja-
fræðslunni. Hún er nýkomin frá ráð-
stefhu á vegum UNESCO i París,
sem ber yfirskriftina „21st Centiuy
free of drugs". Ráðstefnuna sátu full-
trúar nokkurra rikja SÞ, 21 talsins.
Hildur segir orðrétt: „Við bjugg-
um þarna til skýrslu eða nokkurs
konar sáttmála þar sem við, full-
trúar unga fóiksins í heiminum,
setjum fram þá kröfu að ráðamenn
rikja heims taki öll mál er varða
eiturlyfjanotkun unglinga til ræki-
legrar endurskoðunar.“ Undir
þessa skoðun skal tekið. Enginn á
betra með að tala frá hjarta til
hjarta en unglingurinn sjálfur. Því
er mikilvægt að virkja unglingana
sjálfa í baráttunni.
Guðni Ágústsson
Skoðanir annarra
Vextir og fjármagnsmarkaður
„Vissulega eru vextirnar að lækka, raunar að
hríðlækka. Ávöxtunarkrafa húsbréfa - sem var
5,30% um áramót - byrjaði í 5,03% í morgun og var
komin alveg niður undir 5% síðast þegar ég vissi...
Fjármagnsmarkaðurinn milli landa er nú orðinn
það opinn að vaxtamunurinn milli íslands og ann-
arra landa, sem hefur verið mjög mikill, er að
minnka. Þetta er þróun sem ekki verður snúið við.
Ef eitthvað þá færumst við bara nær og nær erlend-
um markaði."
Sigurður B. Stefánsson í Degi 6. mars
Viöskipti með aflaheimildir
„Sú tillaga nefndarinnar, sjávarútvegsráðherra og
ríkisstjómar, að sett verði á stofn kvótaþing, þar
sem fram fari viðskipti með aflaheimildir með
ákveðnum takmörkunum þó, er sjálfsögð. Það er
grundvallarmisskilningur hjá stjóm LÍÚ, að þar sé
um að ræða bann viö frjálsum viðskiptum með afla-
heimildir og þess í stað komi „lögboðið miðstýrt
uppboðskerfi". Með kvótaþingi er verið að tryggja,
að viðskipti með aflaheimildir fari eftir ákveðnum
leikreglum alveg með sama hætti og viðskipti með
hlutabréf og önnur verðbréf fara eftir ákveðnum
leikreglum ...“
Úr forystugreinum Mbl. 6. mars
Greifadæmi fiskimiðanna
„Sú var tíðin að Evrópa skiptist i ótal lítil greifa-
dæmi... Á sama tíma og landgreifar dragast saman
á fastalandi álfunnar blása sægreifar út í sjónum
umhverfis nyrstu eyjar. Tvöhundruð mílna land-
helgi íslendinga er í dag eina greifadæmi Vestur-
landa með hin fornu gildi lénsskipulagsins um her-
fang. Stjómvöld hafa ættleitt valinn hóp einkavina
og afhent þeim íslensku fiskimiðin að erfðaléni með
búsetu í landi eins og danskir Hörmangarar."
Ásgeir Hannes i Degi 6. mars