Dagblaðið Vísir - DV - 09.03.1998, Blaðsíða 15

MANUDAGUR 9. MARS 1998
15
A5 gleðja gamlingjana
„Já, það þarf oft
lítið til að gleðja
gamla,“ sagði þulan
í Dagsljósi sjón-
varpsins þegar hún
var að kynna þá
hugmynd að setja
gamalt einmana fólk
í hlutverk afa eða
ömmu. Hugmyndin
er harla góð svo
langt sem hún nær
en gæti þó haft smá-
vandamál í for með
sér.
Hver á að velja
afann og ömmuna?
Er hugsanlegt að
einhverjum þeirra
sem ekki næðu kjöri
sem afar eða ömmur
fyndist þeir verða útundan og
fengju af því minnimáttarkennd að
vera ekki nógu góðir í hlutverkin?
Hvað segja öldrunarsálfræðingar?
Hörö kenning
En þetta var þó ekki það sem fór
fyrir brjóstiö á kjallarahöfundi,
heldur vesældartónninn sem virð-
ist ríkjandi í op-
inberri umræðu
þegar talað er
um kynslóðina
sem gerði ís-
lensku þjóðina
gjaldgenga með-
al þjóða heims-
ins. Er ástæða
til að setja upp
skeifu í hvert
sinn sem mál-
efni aldraðra
ber á góma á
opinberum vett-
vangi?
Sem betur fer
hafa flestir sem
komnir eru á
efri ár lifað
sæmilega góðu
lífi. Lifi sem hef-
ur skilað þeim
afkomendum og
minningum og
allmargir eiga jafnvel
eitthvað í handraðan-
um sem þeir geta miðl-
að af.
Aldraðir borgarar á ís-
landi eru almennt ekki
aumkunarverðari en
þeir sem teljast til ann-
arra aldurshópa. Hins
vegar ólust þeir upp
við þá hörðu kenningu
að sjálfsvorkunn væri
veikleiki sem ekki
bæri að viðra á torgum
og gatnamótum, því er
þeim ekki tamt að biðja
um vorkunnsemi, en
þeir vilja gjama njóta
réttinda og réttlætis
eins og aðrir borgarar.
Einsemdin
Líklega er einsemd eitt mesta
mein nútímaþjóðfélags og það
mein er ekki sérstaklega tengt
þeim hópi sem náð hefúr eftir-
laimaaldri. Þjóðfélagsgerðin nærir
einsemdina því þeir sem eru virk-
ir eru oftar en ekki svo virkir, að
þeir hafa ekki tíma til aö sinna
hinum minna virku meðbræðrum
sínum, jafnvel þótt ættar- eða fjöl-
skyldutengsl séu milli. Fórn-
arlömb tímaskortsins eru fyrst og
fremst börn og svo þeir sem þjást
af langvarandi sjúkdómum og þá
sérstaklega geðrænum sjúkdóm-
FuUyrða má að þessir hópar hafi
brýnni þörf fyrir félagsleg sam-
skipti en þeir sem komnir eru á
efri ár. Vissulega er sár einsemd
til meðal aldraðra, en hún er öðru-
vísi en einsemdin sem hrjáir van-
rækt böm eða sjúklinga sem að-
standendur hafa gefist upp á að
sinna.
Einstaklingur sem hefur lifað
langa ævi á i hugarfórum sínum
minningar sem hann getur yljað
sér og jafnvel öðrum með í ellinni.
Sem betur fer eru minningarnar
um hið neikvæða oftast það sem
elliþokan breiðist fyrst yfir. Þegar
þokan hefur svo að lokum þurrkað
út öll kennileiti heilans þarf sá ein-
staklingur fyrst og
fremst aðhlynningu
til að sinna líkam-
legum þörfum, en
sú aðhlynning verð-
ur „að sjálfsögðu"
að fela í sér fulla
virðingu fyrir
manninum.
Stuöningshópar
En nú kemur loks
að því sem kjallarahöfundur vildi
sagt hafa, en það er að snúa við
hugmyndinni um afa- og eða
ömmuval. Hvernig væri að stofna
innan félaga eldri borgara, sem
ýmsir telja að byggi starfsemi sína
fyrst og fremst á því að meðlimim-
ir séu stöðugt að skemmta hverjir
öðrum, stuðningshópa fyrir ein-
mana einstaklinga á öllum aldri?
Hugsanlegt væri að
halda námskeið i fé-
lagslegum sam-
skiptum á vegum
félaga aldraðra fyr-
ir þá sem vildu
miðla af lifsreynslu
sinni og nýta hæfi-
leika sína til að
gera einsemd sam-
borgara sinna,
yngri sem eldri,
bærilegri. Mögu-
leikarnir eru ótæm-
andi, en fyrir aldr-
aða er gildi hug-
myndarinnar fyrst
og fremst í því fólg-
ið að gefa þeim
tækifæri til að
breyta ímyndinni
um þá sem bón-
bjargarmenn í þjóð-
félaginu.
Ámi Bjömsson
Sem betur fer hafa flestir sem komnir eru á efri ár lifað sæmilega góðu lífi, segir m.a. í grein Árna. - Aldr-
aðir spila vist.
Kjallarinn
Árni Björnsson
læknir
um.
„Þjóöfélagsgerðin nærir ein-
semdina því þeir sem eru virkir
eru oftar en ekki svo virkir að
þeir hafa ekki tíma til að sinna
hinum minna virku meðbræðrum
sínum..."
Hvar er handbókin
yfir hitakerfið?
Sigurður er sestur fyrir framan
sjónvarpið og vill láta líða úr sér
eftir erfiði dagsins.
Jónína mín, hækkaðu hitann á
ofninum. Hvar á ég að hækka hit-
ann, elskan min? Þú ert í splunku-
nýju húsi sem á að vera með full-
komnu hitakerfi, það hljóta að
vera til upplýsingar um hitakerfið.
Hvar er handbókin sem fylgdi hita-
keríinu? Hvaða handbók? Jónína
mín. Manstu héma um daginn þeg-
ar hrærivélin bilaði og ég keypti
rjómaþeytarann, honum fylgdi
handbók upp á sex blaðsíður,
manstu, hvar er hún? Hún er
hérna í skúffunni hjá mér. Já, þá
hlýtur handbókin yfir hitakerfið
að vera þar líka. Ég hef aldrei séð
neina handbók. Hvað segirðu,
kona, hefur pípulagningameistar-
inn ekki afhent okkur handbókina
sem á að fylgja hitakerfinu? Ég hef
ekki orðið vör við neitt upplýsandi
frá þeim mönnum. Heyrðu, Jónína
mín, eigum við ekki bara að
skreppa undir sæng og fá okkur
hita í kroppinn?
Daginn eftir
Jónína mín, hefur pípulagninga-
meistarinn virkilega ekki kennt
þér á hitakerfið? Hann talar ekkert
við mig nema þegar hann kemur
með reikninga, svei mér þá, ég
held að aukareikningamir séu að
verða eins háir og upphaflega til-
boðið. Hvað ertu að segja, kona,
hvers konar fú-
skari er þessi
hönnuður sem
var að vinna fyr-
ir okkur? - Ég
hringi bara í
hann Jón sem
hannaði lagna-
kerfið fyrir okk-
ur.
Jón, sæll og
blessaður, þetta
er Sigurður
héma í Fúlavogi
28, við hjónin
kunnum bara
ekkert á hitakerfið. Nú, em ekki
hitastillar á ofnunum? Jú, en hvar
er handbókin þar sem við eigum
að geta lesið okkur til um hvemig
við eigum að stjóma hitanum í
húsinu? Handbók? Ég veit ekkert
um hvað þú ert að tala, Sigurður.
Jón, ég meina handbókina sem á
að fylgja hitakerfinu.
Ég veit ekkert hvaða
handbók þú ert að
tala um, Sigurður.
Hringdu bara í pípu-
lagningameistarann,
hann bjargar þessu.
Hringt í píparann
Páll, sæll vertu,
þetta er Sigurður
héma í Fúlavogi 28.
Já, sæll. Páll, varstu
ekki búinn að af-
henda okkur hand-
bókina sem á að
fylgja hitakerfinu í
húsinu? Handbók? Ég
veit ekkert hvað þú
ert að tala um, Sig-
urður. Nú, ertu ekki
búinn að ganga frá
kerfunum í húsinu?
Jú. Já, en ætlarðu þá ekki að skila
okkur handbókinni? Ég hef aldrei
heyrt talað um neina handbók.
Páll, ætlarðu ekki að kenna okkur
á hitakerfið? Sigurður minn, tal-
aðu bara um þetta við hönnuðinn.
Hugsaðu þér, Jónína, rjómaþeyt-
aranum sem ég keypti og kostaði
800 krónur fylgdi sex blaðsíðna
bæklingur um hvemig ætti að
nota hann. En lagnakerflð í húsinu
okkar kostaði eina milljón og samt
fylgir því ekki stafur á blaði um
hvemig eigi að nota það. Þessu er
bara fleygt í mann eins og hús-
dýraáburði á tún. - Finnst þér
þetta hægt, kona? Nei,
það verður að láta
þessa menn bera
ábyrgð á verkum sín-
um. Við hljótum að
eiga heimtingu á því
að geta notað það sem
við vorum að kaupa.
Ég man eftir útvarps-
viðtali við mann frá
Lagnafélagi íslands.
Þar var rætt um frá-
gang á handbók sem á
að fylgja hitakerfum í
húsum.
Hringdu þá í Lagna-
félagið Góðan dag, ég
heiti Sigurður. Við
hjónin erum í vand-
ræðum með hitakerf-
ið i húsinu okkar. Sig-
urður minn, emð þið
búin að lesa handbók-
ina sem fylgir kerfinu? Það hefur
engin handbók komið og pípulagn-
ingameistarinn og hönnuður hita-
kerfisins vísa bara hvor á annan.
Sigurður minn, handbók á samt að
vera til staðar fyrir öll hitakerfi í
öllum húsum. Húseigendum og
notendum kerfanna á að kenna að
nota bókina til að ná tökum á dag-
legum rekstri og stillingum hita-
stilla. Þið erað annars velkomin
hingað til Lagnafélags íslands og
við eram tilbúnir að sýna ykkur
hvemig handbók í venjulegu ein-
býlishúsi á að líta út.
Kristján Ottósson
„Hugsaðu þér, Jónína, rjómaþeyt-
aranum sem ég keypti og kostaði
800 krónur fylgdi sex blaðsíðna
bæklingur um hvernig ætti að
nota hann. En lagnakerfið í hús-
inu okkar kostaði eina milljón og
samt fylgir því ekki stafur á blaði
um hvernig eigi að nota það.“
Kjallarinn
Kristján Ottósson
vélstjóri, framkvstj.
Hita- og loftræstiþjón-
ustunnar pg Lagnafé-
lags Islands
Með og
á móti
Er íslensk knattspyrna á
niðurleiö miðað við stöð-
una á FIFA-listanum?
Þorstelnn Gunnars-
son, framkvæmda-
stjóri ÍBV.
Búrkína Fasó
fyrir ofan okkur
„Er hægt að draga aðra álykt-
un þegar íslenska landsliðið hef-
ur fallið á styrkleikalista alþjóða
knattspyrnusambandsins svo
nemur þrjátíu
til fjörutíu sæt-
um á nokkram
misseram?
Við eram
orðnir svo aft-
arlega á mer-
inni að vanþró-
aðasta ríki í
heimi, Búr-
kína Fasó, er
komið fram
fyrir okkur á
listanum frá FIFA. Því fátækari,
því betri í fótbolta!
Landsliösþjálfari vor er reynd-
ar ekki öfundsverður af hlyt-
skipti sínu og starfar við erfiðar
aðstæður. Hagstæðast væri að
hafa hann staðsettann miösvæð-
is í Evrópu yfir vetrartímann til
að geta fylgst betur rneö atvinnu-
mönnunum okkar sem landsliöið
hlýtur að byggjast á. En við þurf-
um að byrja frá granni, hlúa bet-
ur aö börnunum okkar og skapa
betri aðstæöur til knattspymu-
iðkunar með því að fá yfirbyggða
knattspymuvelli sem víöast um
landið. Að mínu mati ættum við
að leita í smiðju Norðmanna til
að byggja upp knattspymuna hér
á landi í næstu framtíð. Þrátt fyr-
ir að Norðmenn spili ekki áferð-
arfallegasta fótbolta í heimi er
hemn svo sannarlega
árangimsríkur. Skiptir það ekki
mestu máli?“
Knattspyrnan
á réttri braut
„Ég tel að íslensk knattspyma
sé á réttri braut. Nú um stundir
eru mun fleiri íslenskir knatt-
spyrnumenn að leika erlendis en
áður hefur
þekkst. Þetta
tel ég vera
mikla viður-
kenningu fyrir
íslenska knatt-
spyrnu og fyr-
ir það mikla
starf sem okk-
ar þjálfarar
hafa innt af
hendi.
Segja má hins vegar að lands-
liðið sé í öldudal um þessar
mundir. Ég er hins vegar viss
um aö það á eftir að rétta fljót-
lega úr kútnum. Þróunin í Evr-
ópu undanfarin ár hefur veriö sú
aö liðunum hefur verið að fjölga
mjög mikið. Ég tel að gæði knatt-
spyrnunnar séu á uppleið hjá öll-
um þjóðum. Verkefni okkar, að
standa okkur betur, verður því
stöðugt stærra og meira. Um leið
verðum við að gera raunhæfar
kröfur til okkar knattspyrnu-
manna í keppni við erlendar
þjóðir og á erlendum vettvangi
yfirleitt.
Nokkur breyting er fyrirsjáan-
leg hér á landi í sumar. Mjög
margir snjallir knattspyrnu-
menn hafa farið erlendis og það
verður gaman að sjá hvenig nýj-
ir og efnilegir menn í liðunum
hér heima koma til með að
standa sig í sumar.
Gelr Þorstelnsson,
framkvæmdastjóri
KSÍ.
Kjallarahöfundar
Athygli kjallarahöfunda er
vakin á því að ekki er tekið við
greinum í blaðið nema þær ber-
ist á stafrænu formi, þ.e. á tölvu-
diski eða á Netinu.
Netfang ritstjórnar er:
dvritst@centrum.is