Dagblaðið Vísir - DV - 31.07.1998, Side 20

FÖSTUDAGUR 31. JÚLÍ 1998 JjV
Helgarblað DV í íslenska sendiherrabústaðnum á Bygdö í Noregi:
Tvöfalt dýrari en forsetabústaðurinn
DV, Bygf:_________________________
„Glapræði" er svarið sem Eiður
Guðnason sendiherra hefur við
spurningunni um hvort ekki væri
ráð að selja íslenska sendiherrabú-
staðinn á Bygdö í Noregi til að rétta
ofurlítið af hallann á ríkissjóði. Þar
Vcmtar víst fimm milljarða og í hús-
inu á Bygdö liggja sennilega 100 til
120 milljónir króna. Kannski meira.
Það eru nokkur prósent af því
sem Seðlabankinn segir að hann
Geir Haarde vanti.
Enginn veit þó með vissu hve
mikils virði húsið við Lang-
viksveien númer 6 er.
Svona hús eru ekki til sölu á
hverjum degi en kaupendurnir bíða
í röðum.
Það er slagur um hvert hús sem
losnar á Bygdö. Dýrustu hús á þess-
um slóðum kosta allt að 350 milljón-
ir króna.
ekki nógu gamalt til að þar sé að bú-
ast við miklum draugagangi.
Þó geta húsráðendur staðfest að í
búrinu er aldrei hörgull á Kvikk
Lunsj súkkulaðikexi frá norsku sæl-
gætisverksmiðjunni Freiu. Það
bendir til draugagangs - reyndar af
betri gerðinni - og er rakinn til
Húsiö er áberandi reisulegt og glæsilegt. Stíllinn er nýklassískur eins og sést á mörgum timburhús-
um f Noregi. Hér horfa sendiherrahjónin út yfir garöinn. DV-myndfr Gísli Kristjánsson
í garöinum er m.a. stytta og gosbrunnur eftir Guömund frá Miödal.
Góð fjárfesting
Eygló Haraldsdóttir, sendiherra-
frú og píanókennari, hristir bara
höfuðið yfxr söluhugmyndunum
þegar þau hjón fylgja gestinum út á
tröppurnar. Ég fer að halda að til-
lögur mínar í ríkisfjármálum séu
ekki sérstaklega vel heppnaöar.
Það var raunar eftir að hafa skoð-
aö húsið, undir leiðsögn húsráö-
enda, sem tíðindamaður DV fór að
hugsa um að koma því í verð. Sem
er strangt til tekið ekkert annað en
ókurteisi.
En samt. Það er ekki sjálfgefið að
íslenska ríkið eigi rándýra glæsi-
villu í útlöndum. Húsið á Bygdö er
allt að því tvöfalt dýrara en bústað-
ur forseta íslands á Bessastöðum.
Er þörf á því?
Rökin á móti eru að húsið hefur
reynst arðsöm fjárfesting. Húsið var
keypt árið 1952 fyrir 265 þúsund
norskar krónur. Verð hússins er nú
40 til 50 sinnum meira - og hækkar
ört þessi misserin í þenslunni í Nor-
egi. Og það verður að vera hægt að
taka á móti gestum við sæmilegar
aðstæður. Bústaðurinn er líka bara
að litlu leyti íbúðarhús sendiherra-
hjónanna.
Þau Eygló og Eiður eru senn á
fórum frá Ósló og verða ekki I hús-
inu á Bygdö
nema nokkrar vikur i viöbót. Þau
fara heim til íslands í ágúst en þá
vantar mánuð í
áð þau hafi verið
ifimm ár í Ósló.
Þau segjast
munu sakna
hússins, um-
hVerfisins og vin-
anna en samt; nú
Ör kominn tími
fil að flytja og
takast á við ný
Verkefni. En án
söknuðar gerist
það þó ekki.
Alltaf nóg
súkkulaði
; Trén við húsið
feru svo há og víð-
feðm aö það er
Vonlaust að fá
mynd af þeim öll-
úm. Hér standa
húsin dreift með
'ptórum görðum
og voldugum
újám. Stíll húss-
ins verður að
kallast nýklassískur, með súlum
fyrir miðju og rómverskum göflum.
Hér má líka ef grannt er skoðað
finna áhrif frá sveitastílnum sem
var mjög áberandi í Noregi um og
fyrir síöustu aldamót. Það er stíll-
inn sem er á Ráðherrabústaðnum í
Reykjavík.
Húsið er þó byggt eftir að sveita-
stíllinn hafði lifað sitt fegursta. Það
er byggt árið 1919 og nógu gamalt til
að því fylgi góður andi en eiginlega
í bústaönum eru margir notalegir
setkrókar.
fyrsta eiganda hússins, súkkulaði-
konungsins Johans Throne Holst.
Koma til að skríða á
gólfinu
Throne Holst byggði húsið eftir
að hann var orðinn vel efnaður á
súkkulaðigerðinni og þar bjó hann
með fjölskyldu sinni til dauðadags
árið 1946. Eiður hefur komist bæöi
yfir sjálfsævisögu hans og aöra
nýrri ævisögu. Þetta var merkur
verksmiðjueigandi, manna fremstur
í að virða rétt verkafólks og auðvit-
að gerði hann súkkulaðið sitt að
súkkulaði alls Noregs. „Lítið brot af
Noregi" stendur á umbúðunum.
Húsið sjálft er meira en lítið brot
af norskum arkitektúr. Hér var ekk-
ert til sparaö og fyrir kemur að
áhugamenn um gamlar byggingar
liggja flatir á gólfinu hjá íslensku
sendiherrahjónunum og spá í
hvemig parketið er samansett eða
læðast með veggjum að skoða panel-
inn. Veggfóðrið I borðstofunni er
handmálað léreft og vart metið til
fjár.
Vafasamur gestur
Það var ekkja súkkulaðikóngsins
Throne Holst sem seldi íslenska rik-
inu húsið.
Hún á að hafa vijað að það kæm-
ist i eigu einhvers sendiráðs. Síðar
mun fjölskyldan hafa séð eftir söl-
unni. Þá var of seint að iðrast og
enn er húsið í eigu íslenska ríkis-
ins.
Enn furðulegra er að fjölskyldan
lét ýmsa muni standa eftir í húsinu;
forláta hollenska skápa og gerðarleg
húsgögn. Þar á meðal er borðstofu-
borð fyrir 22 gesti. Við þetta
borð sátu gestir Throne Holst
súkkulaðikóngs enda var hann
á sínum tíma áhrifamaður í
norsku þjóðlífi og stjómmál-
um.
Throne Holst stofnaði m.a.
til skammvinnrar vináttu við
Vidkun Quisling og bauð hon-
um heim. Það var áratug áður
en Quisling varð frægasti land-
ráðamaður heimssögunnar og
svo fór eftir stutt kynni að
Throne Holst líkaði ekki þessi
nýi vinur.
„Kauptu það sem
þarf"
Núna sitja gestir sendiherra-
hjónanna við þetta sama borð.
Borðbúnaðurinn er líka af
virðulegri gerðinni og var keyptur
skömmu eftir að húsið var keypt. Þá
var Bjarni Ásgeirsson frá Reykjum
sendiherra og hann spurði Eystein
Jónsson fjármálaráðherra hvað
hann mætti eyða miklu í húsbúnað.
„Kauptu það sem þarf‘ á Ey-
steinn að hafa svarað og það gerði
sendiherrann. Núna, nærri hálfri
öld síðar, er þessi húsbúnaður enn
nær allt sem þarf. Það eru helst
glösin sem em farin að týna töl-
unni. Eiður segir að þegar 22 em til
borðs verði „húsráðendur að sætta
sig við að sitja með glös sem ekki
stæðust strangasta próf!“
Vantar fá í viðhald
Núna er orðin þörf á að mála hús-
ið að utan og gera því til góða á
ýmsan hátt.
Gömul timburhús þurfa mikið
viðhald og sendiherrahjónin segja
að nú verði ríkið aö kosta nokkm
til við viðhald villunnar á Bygdö ef
ekki eigi illa að fara. Fjárfesting í
gömlum húsum verður fljótt lítils
virði ef viðhaldi er ekki sinnt.
Garðurinn er stór og þar eru
verkefnin óþrjótandi. í garðinum er
m.a. gosbmnnur með styttu eftir
Guðmund frá Miðdal, laufskáli með
vínviði og hlaðin steinbeö og við
innkeyrsluna standa tveir upplýst-
ir, íslenskir sveitabæir úr eir i róm-
antískum Hriflu-stíl. Allt þetta þarf
viðhald og þá verður að biðja Geir
Haarde um meiri peninga.
Gísli Kristjánsson