Dagblaðið Vísir - DV - 04.09.1998, Blaðsíða 15

FÖSTUDAGUR 4. SEPTEMBER 1998
15
Áhrif almennings
verði aukin
Þótt málefnaskrá
sameiginlegs framboðs
jafnaðar- og félags-
hyggjufólks hafi ekki
enn komið ffam, er mál-
efhavinnan vel á veg
komin. í vetur voru sett-
ir á laggimar málefiia-
hópar sem í sátu fulltrú-
ar þeirra flokka sem að
framboðinu standa. Þeir
skiluðu af sér samhljóða
álitiun í vor sem munu
verða uppistaðan í
stefnu framboðsins.
Þjóðaratkvæðagreiðsla
um umdeild mál, ef
ákveðinn hluti kjósenda
krefst þess, er eitt
þeirra baráttumála sem
samkomulag var um í
málefhavinnunni.
Það er ekki mikil hefð fyrir
þjóðaratkvæðagreiðslum hér á
landi, en því viljum við breyta.
Þjóðaratkvæðagreiðsla
Sameinaðir jafnaðarmenn munu
því beita sér fyrir því að sett verði
ákvæði í lög sem tryggi rétt al-
mennings til að krefjast þjóðarat-
kvæðagreiðslu um mikilvæg mál.
Mál sem ekki var kosið um í al-
þingiskosningum eða sveitar-
stjórncirkosningiun, komu jafnvel
aldrei til umræðu i aðdraganda
kosninga. Stórmál sem skiptar
skoðanir eru um og stjórnvöld
taka ákvarðanir um, en almenn-
ingi gefst ekki kost-
ur á að hafa áhrif á.
Dæmi um þetta
eru mál eins og
skipting hálendis-
ins í sneiðar eins
og gert var með
s veitar stj órnar lög-
unum í vor. Mál
sem var mjög um-
deilt og gagnrýnt
harðlega af stóram
hópi fólks, náttúru-
vemdarsinnum og
fjölmörgum öðrum.
Það má einnig
nefha gerð miðlun-
arlónsins við Há-
göngur yfir ein-
stakt jarðhita-
svæði. Og svo hef-
ur gagnagrunns-
frúmvarpið verið nefnt.
Fulltrúalýðræði og
beint lýðræði
Það er mikilvægt að lýðræðið
þróist og þroskist með tímanum.
Lýðræði hefur þróast víða um
heim en hefur ekki náð yfirhönd-
inni alls staðar. Lýðræðið felst
m.a. í þvi að al-
menningur velur
sér fulltrúa á
nokkurra ára
fresti til að gæta
réttar síns. í
seinni tíð hafa
verið uppi skoð-
anir um að nú sé
tækifæri til að
þróa lýðræðið í þá
átt að gera það
beinna, þannig að
almenningin- geti afturkallað eða
haft áhrif á þær ákvarðanir sem
fulltrúar hans hafa tekið.
í Sviss hefur beint lýðræði ver-
ið viðhaft. Þar er niðurstaða
þingsins ekki endilega endanleg
niðurstaða, þar til kemur að
næstu þingkosningum.
Almenningur getur krafist þjóð-
aratkvæðis um ný lög sem þingið
hefur sett með þvi að 50.000
manns, eða 1% kjósenda, krefjist
þess. Tvöfaldan þann fjölda undir-
skrifta þarf til að hugmynd að nýj-
um lögum verði lögð fyrir þjóðina
í allsherjaratkvæðagreiðslu. Þetta
er eitt form af beinu lýðræði.
Nokkrum sinnum hefur komið
til umræðu og verið lagt til á Al-
þingi að ákvæði í þessa vera færi
inn í íslensk lög. Nú á þessu kjör-
tímabili flutti Jóhanna Sigurðar-
dóttir í þrígang ásamt fleiram
framvarp til breytingar á stjómar-
skránni um að þriðjungur kjós-
enda gæti krafist þjóðaratkvæða-
greiðslu um lagafrumvörp sem Al-
þingi hefur samþykkt. Þetta hlut-
fall mætti vera minna.
Jafnaðarmenn vilja auka beint
lýðræði hér á landi. Þannig gæti
almenningur krafist þjóðarat-
kvæðagreiðslu um umdeild mál.
Áhrifaleysi stórs hluta þjóðcir-
innar í umdeildum málum, sem
ekki hefur verið tekist á um i
kosningum, gengur ekki til lengd-
ar. Sanngjöm þjóðaratkvæða-
greiðsluleið er framtíðin.
Ásta R. Jóhannesdóttir
Kjallarinn
Ásta R.
Jóhannesdóttir
alþingismaöur.
„Áhrifaleysi stórs hluta þjóðar■
innar í umdeildum málum, sem
ekki hefur verið tekist á um í
kosningum, gengur ekki til lengd-
ar. Sanngjörn þjóðaratkvæða-
greiðsluleið er framtíðin.“
Einokunarárátta Sjálf-
stæðisflokksins
Það er athyglisvert að þótt ríkis-
stjórn landsins sé leidd af Sjálf-
stæðisflokknum, sem hingað til
hefur talið sig málsvara einstak-
lingsfrelsis og frjálsrar sam-
keppni, þá eru höft einokunar að
leggjast á sífellt fleiri svið þjóðlífs-
ins. Einokun er orðin regla í fisk-
veiðum, teygir sig líka inn á há-
lendið og nú síðast virðist hún
vera að leggja undir sig rannsókn-
ir á sviði erfðavísinda.
Hafið og hálendið
Undir forystu Sjálfstæðisflokks-
ins, hins gamla málsvara sam-
keppninnar, er ríkisstjórnin önn-
um kafin við það að færa nýtingar-
rétt á sameignum þjóðarinnar
endurgjaldslaust upp í hendurnar
á fáum aðilum. Flokkur ftjálsrar
samkeppni berst hatrammlega
gegn því að tekið verði upp veiði-
leyfagjald sem myndi þó leiða til
aukinnar dreifingar á fjármagni í
landinu, aukinna sóknarfæra fyrir
þá sem komast vilja inn í greinina
og aukinriar hagræðingar í grein-
inni.
Þessi stefna satnsvarar því að
búið sé að gefa
örfáum einstak-
lingum sameign
þjóðarinnar,
fiskimiðin, með
þeim afleiðing-
um að fjármagn
saftiast saman í
greininni og
skapar þenslu
sem kemur
harkalega niður
á öðram grein-
um, s.s. iðnaði og verslun.
Sama er að gerast með hálendið.
Frá örófi alda var það sameign
þjóðarinnar. Það breyttist hins
vegar í vor þegar yfirráð yfir því
voru í raun færð í hendur örlítils
minnihluta þjóðarinnar, sem
byggir nokkra tugi fámennra
sveitarfélaga. Þetta var gert við
hávær mótmæli ýmissa hags-
munasamtaka og þétt-
býlustu sveitarfélaga
landsins á suðvestur-
horninu, sem voru í
raun útilokuð frá því
að hafa áhrif á stjórn
hálendisins.
Meira að segja borg-
arstj ómarflokkur
sjálfstæðismanna
samþykkti mótmæli
gegn þessu. Hið hlá-
lega við það er sú
staðreynd að í 30. sæti
lista þeirra situr mað-
urinn sem ber ábyrgð-
ina á þessu, Davíð
Oddsson forsætisráð-
herra.
Gagnagrunnurinn
Gagnagnmnsfrum-
varpið hefur verið ofarlega á baugi
í sumar. Þar er sama einokunar-
áráttan uppi á teningnum. Það á
bersýnilega að færa einu fyrirtæki
einokun á að nýta upplýsingar um
erfðaefni landsmanna. Eignaréttur
einstaklingsins yfir upplýsingum
um eigin arfbera hlýtur að vera
sjálfgefinn. í þessu finnst mér birt-
ast hvað skýrast mótsögnin milli
orða Sjálfstæðisflokksms um frelsi
og samkeppni og
verka þeirra sem fela
í sér vaxandi einok-
unaráráttu.
Sérhver íslending-
ur hlýtur að eiga sinn
hlut af sameiginleg-
um auðlindum þjóð-
arinnar. Það er því
með fádæmum skrýt-
ið að Sjálfstæðis-
flokkurinn, flokkm-
viðskiptafrelsis og
eignaréttar, skuli
vinna að því hörðum
höndum að svipta
einstaklinginn eigna-
rétt stnum yfir þess-
um auðlindum og
færa hann á hendur
örfárra og tryggja
þeim þannig slíka yf-
irburðastöðu.
Sjálfstæðisflokkurinn er að
breytast í risastórt hagsmuna-
bandalag sem tekur sínar ákvarð-
anir ekki miðað við hina gömlu
stefnu flokksins heldur hefur
hagsmuni örfárra að leiðarljósi.
Við þessar aðstæður verða frelsi
og samkepni lítið annað en fjarlæg
draumsýn.
Kolbeinn Stefánsson
„Undir forystu Sjálfstæðisflokks-
ins, hins gamla málsvara sam-
keppninnar, er ríkisstjórnin önn-
um kafin við það að færa nýtingar-
rétt á sameignum þjóðarinnar
endurgjaldslaust upp í hendurnar
á fáum aðilum. “
Kjallarinn
Kolbeinn
Stefánsson
háskólanemi
Með og
á móti
Landsliðsval og leikaðferð
Guðjóns Þórðarsonar
Kjartan Másson,
þjálfari HK.
Sama og ég
myndi gera
„Ég er mjög hrifinn af því sem
Guðjón er að gera og hann fer
sömu leið og ég myndi fara.
Hann fellur ekki í þá gryfju eins
og margir fyr-
irrennarar
hans að velja
16 bestu ein-
staklingana og
reyna svo að
drita þeim nið-
ur í hinar
ýmsu stöður á
vellinum. Guð-
jón velur
landsliðið eins
og félagslið,
hann velur menn í stöður miðað
við það kerfi sem hann ætlar að
nota.
Ég er líka mjög ánægður með
leikkerfið sjálft hjá Guðjóni, mér
hefur alltaf fundist betra að spila
með þrjá fasta varnarmenn og
tvo kantmenn sem hægt er að
nota ýmist sem varnarmenn eða
sóknarmenn eftii- því sem við á.
Þetta gefur mikið fleiri mögu-
leika en að spila með fasta fjög-
urra manna vöm.
Það er mjög rökrétt að velja
nánast eingöngu leikmenn sem
spila erlendis, þeir bestu hcifa
farið þangað og era í bestu æf-
ingunni. Ég er bara ósáttur við
valið á markvörðunum og skil
ekki hvers vegna eini markvörð-
urinn okkar sem á fast sæti í liði
erlendis er ekki valinn."
Vantar
Eyjamenn
„Ég er að stofni til sáttur við
þá stefnu að byggja liðið í kring-
um þá leikmenn sem spila er-
lendis. Ég styð Guðjón í starfi og
tel að sú leik-
aðferð sem
hann hefur
sett upp henti
ágætlega. Mér
sýnist hann
vera á réttri
leið með liðið
og vona að
þetta gangi vel
gegn Frökkun-
um.
En ég er
verulega ósátt-
ur og svekktur yfir vali hans á
einstökum leikmönnum, eða öllu
heldur á þeim sem hann velur
ekki. Mér finnst með ólíkindum
að ÍBV skuli ekki eiga fuUtrúa í
18 manna landsliðshópi og nefni
þar fyrstan besta leikmann ís-
landsmótsins í sumar, Hlyn Stef-
ánsson, sem er fremsti varnar-
maður landsins í dag og býr yfir
geysUegri reynslu sem myndi
nýtast landsliðinu vel.
Þá er ótrúlegt að Steingrímur
Jóhannesson, maður sem hefur
gert 16 mörk í 14 leikjum, skuli
ekki koma tU greina í hópinn.
Hann er meiddur núna en var
ekki valinn fyrir leikinn við Lett-
land þegar hann var alheUl og
tUbúinn.
Ég er líka undrandi á vali Guð-
jóns á markvörðum og tel orka
mjög tvímælis að velja þar tvo
menn sem era varamenn í liðum
sínum úti og eru ekki í neinni
leikæfingu." -VS
Þorsteinn Gunnars-
son, framkvæmda-
stjóri knattspyrnu-
delldar ÍBV.
Kjallarahöfundar
Athygli kjaUarahöfunda er
vakin á því að ekki er tekið við
greinum í blaðið nema þær ber-
ist á stafrænu formi, þ.e. á tölvu-
diski eða á Netinu.
Netfang ritstjórnar er:
dvritst@centrum.is