Dagblaðið Vísir - DV - 30.09.1998, Blaðsíða 11

MIÐVIKUDAGUR 30. SEPTEMBER 1998
11
I
>
»
I
>
>
I
»
I
>
>
I
>
>
>
>
>
►
Fréttir
Bruðlað meðan
aðrir borga
- heilbrigðiskerfið er kerfi þversagna, sumt er ókeypis meðan annað er borgað dýrum dómum - fyrir hreina tilviljun
Spamaður I heilbrigðiskerflnu er
umdeildur. Guðmundur G. Þórarins-
son verkfræðingur, formaður stjórn-
arnefndar Ríkisspítalanna, viður-
kennir að um of sé þrengt að heil-
brigðiskerfinu. Sumt kunni þó að
orka tvímælis sem gert er. Aðalatrið-
ið segir Guðmundur sé að heilbrigð-
iskerfið fari vel með þá miklu íjár-
muni sem til þess er veitt. Hann vill
ekki taka sér í munn orðið bruðl, en
segir að margt sem íslenska heil-
brigðiskerfið sé að gera sé til muna
rausnarlegra en samanburöarþjóðir
okkar leyfa sér. Sumar fokdýrar að-
gerðir i kerfinu orki vissulega tví-
mælis og það megi spyrja hvort ís-
lenskir læknar geri stundum „of
mikið“.
„Það sem stjómvöld era að pina
spítalakerfið tU að gera er að leita
meiri hagræðingar. Spamað, ef kalla
má það því nafni, má fá fram með
tvennu móti, annars vegar með hag-
ræðingu, öðravísi vinnuferlum og
meiri sjálfvæðingu - og hins vegar
með því að skera niður. Það að skera
niður orkar oft mjög tvímælis svo
ekki sé meira sagt,“ sagði Guðmund-
ur. Niðurskurður hefur ekki tekist,
eins og lesa má síðast um í DV í gær.
Læknar hafa framið sín læknisverk
þrátt fyrir allar fyrirskipanir um
niðurskurð aðgerða. Sjúklingur í
neyð fær alltaf fyrirgreiðslu.
Þrjú segulómtæki
þar sem eitt dugir
Guðmundur nefnir sem dæmi um
mikil flottheit í heilbrigðiskerfinu
okkar innkaup á segulómtækjum. Yf-
irleitt sé litið þannig á að eitt tæki
dugi vel fyrir milljón íbúa. Við eram
270 þúsund og verðum að hafa eitt
slíkt tæki, sem kostar tugi milljóna í
innkaupi. En nú era tækin orðin tvö
og það þriðja býður eftir að verða
flutt inn. Og það er biðlisti í þau öll!
Guðmimdur spyr hvort það geti ver-
ið rétt að þörf íslendinga fyrir slík
tæki sé meiri en annarra þjóða.
„Við gerum hjartaþræðingar og
kransæðavíkkanir tvisvar til þrisvar
sinnum meira en Danir og Svíar. Þó
við hefðum skorið þær aðgerðir nið-
ur um 10% höfum við engu að síður
gert 60% meira en Norðmenn sem
koma næstir okkur í þessum aðgerð-
um á Norðurlöndunum," sagði Guð-
mundm- G. Þórarinsson.
Guðmundur segir að svo virðist
sem ísland sé með lægstu dánartíöni
allra þjóða af völdum hjartasjúk-
dóma og það sýni afköst íslenska
heilbrigðiskerfisins. Guðmundur
Segulómsjá er firna dýrt tæki. Nágrannaþjóðir telja að eitt slíkt nægi fyrir milljón manns. Hér á landi verða senn þrjú
slík tæki - og samt biðlistar eftir að komast í þau.
Pétur Jónsson: Tilviljun fyrir hvaða
læknisverk er borgað og hvað ekki.
segir að í ritstjórnargrein í virtu
læknatímariti sé greint frá því að
Bandaríkjamenn geri tvöfalt fleiri
aðgerðir af þessu tagi en nágrannar
þeirra í Kanada. Hins vegar finnist
enginn munur á dánartíðni milli
landanna. Guðmundur segir að
þama vakni spumingar um hvort
við gerum kannski ekki of mikið í
rannsóknaraðgerð eins og hjarta-
þræðingu. „Eru læknamir okkar
kannski alltaf að tryggja sig með að-
Ijos
____
Jón Birgir Pátursson
-------
-■
;v' ;
gerðum af þessu tagi,“ spurði Guð-
mundur.
2 milljóna króna
tilraunalyfjagjöf
Annað dæmi tekur Guðmundur
sem hann telur að geti verið nokkur
ofrausn í heilbrigðiskerfi sem á við
fjárhagsvandamál að stríða. Þegar
nýja MS-lyfið kom, tilraunalyf, sem
menn vissu ekki hvort skila mundi
árangri, þá ákváðu Danir til dæmis
að velja 17 sjúklinga í tilraunahóp -
en íslendingar völdu strax 80 sjúk-
linga. Eftir svolítinn tíma ákvað rík-
Guðmundur G. Þórarinsson: 2 millj-
óna króna tilraunalyf til allra sjúk-
iinga.
isstjómin að gefa allt frjálst. Nú
spyrja menn hvort eitthvert gagn
hafi verið af lyfinu. Skammturinn á
hvem sjúkling kostaöi 2 milljónir
króna.
Ferliverk kosta
sjúklinga stórfé
Fjölmargir sjúklingar sem leita til
Ríkisspítalanna verða að taka upp
budduna og borga fyrir ýmis þau
verk, sem á sjúkrahúsum hafa kall-
ast ferliverk allt fram undir þetta, en
það era verk sem unnin eru fyrir ról-
fært fólk. Ýmis smáviðvik kosta pen-
inga. Yfirleitt er um litlar upphæðir
að ræða, en verkin geta kostað 15 til
30 þúsund krónur. Þá kemur til
„þak“ við 12.000 krónur, sjúklingur-
inn fær afsláttarkort hjá Trygginga-
stofnun og borgar einungis 1/3 af því
sem eftir stendur af greiðslunni.
Læknar við sjúkrahúsin hafa tjáð
DV að fyrir komi að fólk sem minnst
fé hefur handa á milli hætti við
læknisverk vegna kostnaðar.
Ferliverk lækna á Ríkisspítölunum
heyra ekki undir stjómamefhdina,
heldur forstjóra Ríkisspítalanna og
heilbrigðisráðuneytið. Það fúrðulega
við þessi læknisverk er að það er al-
gjör tilviljim fyrir hvaða verk er
borgað og hver ekki. Það á kannski
vel við i happdrættisþjóðfélagi.
Meðal ferliverka má nefna maga-
speglun sem mun kosta 15 þúsund,
meðan nýmasteinbrot kostar ekki
eina krónu! Maður sem þarf að láta
fjarlægja valbrá þarf að taka upp
budduna og þannig má lengur telja.
Verk unnin á kvennadeOd era dýr-
ust, en enn fremur á augndeUd.
Pétur Jónsson, fjármálastjóri Rik-
isspítalanna, er eindreginn talsmað-
ur almannatryggingakerfisins og
þess spítalakerfis sem hér er við lýði
og hefur þótt duga vel. Hann segir að
það sé þó aUtaf matsatriði hvort og
hvað mikið sjúklingur eigi að borga
fyrir að njóta þjónustu sjúkrahúss.
Sjúkrahúsmenn hafa reyndar haldið
því fram að hætt sé við „ofnotkun" á
sjúkrahúsum. Pétur segist ekki geta
staðfest slikt.
Ferliverk ýmiss konar era unnin
af læknum að loknum vinnudegi fyr-
ir spítalann. Þeir hafa leyfi til að
vinna slík verk á vissum tíma dags-
ins. Spítalinn fær hluta af greiðsl-
unni, en læknirinn sitt, mismikið
eftir þvi hvert verkið er og hversu
mikið tæki og búnaður sjúkra-
hússinns hefur verið nýttur.
„Við höfúm dregið lappirnar í að
taka upp gjald á spítölunum fýrir
svipuð verk og unnin era hjá lækn-
imi úti í bæ. Einkum á þetta við
kvennadeUd. Við höfum unnið þessi
verk en verið sein tU,“ sagði Pétur.
-JBP
Eskifjörður:
Gert við flottrollið
á aðalgötunni
FlottroU sem notuð eru tU
kolmunnaveiða eru aUt að 1.800 metr-
ar á lengd og þarf mikið pláss tU að
hægt sé að gera við þau því ekkert má
klikka þegar á miðin er komið.
Nótastöðin hjá Hraðfrystihúsi Eski-
fjarðar hefur nú verið starfandi í um
18 mánuði og verið mjög mikið að
gera allan þann tíma. Þar starfa 9-12
netamenn, auk þess sem netaverk-
stæði fyrirtækisins er enn starfandi.
Þegar gert er við flottroU þarf að
breiða vel úr því og hafa menn verið
komnir með þau upp á aðalgötu bæj-
arins.
Stefán Ingvarsson, verkstjóri í
nótastöðinni, segir ágætt að vinna við
þetta úti á meðan veður leyfi. Mjög
mikið mál er að flytja troUin í hús þó
að það verði auðvitað gert ef með þarf.
Nótastöðin er 1100 fermetrar að flat-
armáli og því nóg plássið. Ekki er
vinnandi vegur að gera við trollin um
borð í skipunum og ekki eru til auka-
veiðarfæri þannig að aUtaf eru ein-
hverjar tafir á því að skipin haldi til
veiða á ný ef gera þarf við trollið.
-ÞH
Unnið við flottrollið. DV-mynd ÞH