Dagblaðið Vísir - DV - 13.11.1998, Blaðsíða 16

Nýjasta kynslóð rithöfunda er fólk fætt um og eftir 1970. Sumir hafa gefið út áður, aðrir eru að gefa út sín fýrstu verk.
Öll fimm eiga það þó sameiginlegt að vera með bók núna fyrir jólin. Skyldi þetta fólk vera sér meðvitandi um hlutverk sitt?
Hefur þetta fólk eitthvað að segja um tímann og þjóðfélagið sem það lifir í? Er þetta fólk með attifjúd? Vilja þau sjást
í bókaauglýsingunni niðrí fjöru að leita sér að innblæstri náttúmnnar eða vilja þau skapa sér aggressífari ímynd?
Fókus lagði tíu spurningar fyrir rithöfunda „hippabamakynslóðarinnar“:
l.Hvaðerþað
••m aðgrtlnlr
vericyngri
hðfunda i dag
frá varkutn
fyrri kynslóða?
,Eg trúi því að bókmenntirnar
þróist eins og hver önnur vísindi,
þ.a.I. að rjóminn af hverri kynslóð
höfunda nái örlítið betra valdi á
íþróttinni en kynslóðirnar þar á
undan.“
2. Hv©rt ©r
hlutv©rk
í gimféltglnu?
„Hlutverk höfundar er að snerta
við fólki bæði vitsmunalega og til-
finningalega, þannig að lesandinn
bæti einhverju við persónu sína við
hverja bók sem hann les. Veruleik-
inn er hráefnið sem bækur eru
byggðar úr og þess vegna endur-
spegla þær hann, en það finnst
mér ekki nóg. Ég hef ekki gaman
af bók sem bætir engu við það
sem ég sé sjálf á hverjum degi.
Hugmyndin um höfundinn sem
lækni samfélagsins held ég að eigi
tæpast við á vorum tímum.“
ndl
3. Irtu
virkjunum
á hálondlnuf
ufylgjal
andvíg(ur)
„Virkjun á hálendinu er stórkost-
legur yfirgangur við a) landið
sjálft, b) íslensku þjóðina, c) kom-
andi kynslóðir og d) mannlega
skynsemi. Heimurinn mun hlæja
að okkur ef við í einhverri græðgi
breytum eyjunni okkar í stóriðju-
helvíti."
-
4. Hv©r ©r
. biiti
bók íilandt-
iöaunntr?
„Eg er nú hálffeimin við að svara
þessu.“
5. Hmt w
„Allar þessar ævisögur."
bók Itlanda-
•ögunnwf
6. Til hvsn
lilða ityrkir
ríkiiini til
litamanna?
„Ég hefði nú ekkert á móti því að
fá styrk."
fíP
7. Plnnat þár
þú •krtfli
í skugga
UntnoMf
„Nei, ekki frekar en í skugga
Kundera eða Auster. Þeir eru
menn en ekki háhýsi. Ég myndi
frekar segja að ég lifði í Ijóma
þeirra því mér finnst svo gaman
að lesa góðar bækur.“
8. Hvtn @©tur
íilsnikur
höfunbur óakað
iér m©lr ©n
bókmtnnta--
vsrðlauna Nerð--
uriandaráði?
„Mér þætti enn skemmtilegra ef
einhver gæfi mér íbúð og svo
auðvitað að fólk raunverulega
læsi bækurnar mínar og kynni að
meta þær.“
9
Frá hverju
mhr
faitnakunnl
helst hættaf
„Annars vegar fólk sem fer offari í
að setja henni skorður, hins vegar
óskýrmælgin."

10
•aknarðu halat
út Manakum
bókmenntum?
„Margir íslenskir höfundar mættu
setja aðeins meira innihald í kald-
hæðni sína. Annars er ég svo
upptekin við að skrifa bækur eins
og ég vil hafa þær að ég má ekki
vera að því að syrgja það sem
skortir í öðrum bókum.“
Sjjgfld.
„Aðallega afstaðan, býst ég við, og hvernig og hvaðan
við horfum. Hver maður er náttúrlega barn síns tíma sem
þýðir að ungir höfundar eru sprottnir úr öðrum jarðvegi
en þeir eldri, hafa t.d. horft á lífið í gegnum glugga tölvu
og sjónvarps og þekkja ekki aðra glugga. Það að við
kjósum að skrifa sýnir þó að við höfum líkt og eldri höf-
undar sameiginlega trú á orðið.“

„Það er orðið allt of sjaldgæft að
ungir höfundar láti sögupersónur
sínar fara með vísur ortar undir
fornyrðislagi áður en þeir láta þær |
deyja.“
„Rithöfundar eiga að vera þeir sem flengja samfélagið,
þeir sem hrækja framan í það, sem græta það, æsa upp í
því lostann, fá það til að hlæja, örva hugsun þess, hræða
úr því líftóruna, þeir sem kyssa á báttið. Hver höfundur
kýs sér mismunandi hlutverk í samræmi við þetta og eig-
ið eðli; sumir eru trúðar, sumir böðlar, aðrir barnapíur.
Ekki síst á höfundurinn að spyrja sífelldra spurninga án
þess að þykjast geta svarað þeim. Það eina sem hann
má ekki gera er að vera svo leiðinlegur að fólk fælist
bækur.“
„Að skrifa
bækur og vera
í góðu stuði.“
æ : í*i s dl
„Að forðast allt hið illa
svo ei þeim nái að spilla."
:■> ■
■ '

„Það er eitt einkenni ríkra þjóða að þeim er umhugað um
landslagið, því menn þurfa að hafa efni á því að dást að
fegurð. Það er spurning hvort fegurðin sé of dýr fyrir ís-
lendinga. Ég held við eigum að reyna að sætta þá þver-
sögn að virkja sem mest og skemma sem minnst.“
j
„Hún er vonandi óskrifuð."
J
„Þær bækur sem helst hafa verið settar á stall eru ís-
lendingasögurnar og bækur Halldórs Laxness. Þær bæk
ur jafnt og aðrar eiga betra skilið en að vera á stalli því
það er óþægilegt að liggja á stöllum."
:
„Allir hlutir hneigjast til kyrrstöðu nema til komi einhver
kraftur sem hreyfir þá. Það má segja að styrkir hreyfi við
listamönnum, stytti leiðina á næsta áningarstað, en þeir
eru þó ekki töframeðal í þeim skilningi að höfundar búi til
skárri verk eða eigi greiðari aðgang að almenningi. Styrk-
ir eru ekki endilega gæðavottorð og persónulega hefur
mér oft fundist að nefndirnar séu of uppteknar við að
verðlauna velgengni heldur en að veðja á þá sem eru í
sjónum án björgunarhrings."
„Það er búið að tala lengi um Laxness eins og hann sé
Mjallhvít konungborin og algóð sem gnæfir yfir dvergun-
um sjö sem hún kenndi að þrífa sig og taka til og var
þeim fremri í söng og dansi. Við skulum ekki gleyma því
að dvergarnir stunduðu sönglist og ábótasaman námu-
gröft áður en Mjallhvít kom inn í ævintýrið og héldu
áfram að grafa upp eðalsteina löngu eftir að hún var sett
í glerkistuna."
-
„Ég er of íhaldssöm til að vera
fylgjandi jafn drastískum breyting-
um. Virkjanirnar hafa þó orðið til
þess að Ijóðaupplestrum undir ber-
um himni hefur fjölgað í bænum.
Kona sem stillir sér upp við Alþing-
ishúsið og þrumar Ijóð yfir lýðnum
gerir ekkert af sér á meðan.“

„Njála. Hún hefur allt sem góð
bók þarf; gott plott, grátandi
töffara og sterkar konur.“
„Islandsklukkan. Kona sem segir:
„Berðu mig ekki meira, Magnús
minn. Þú grætur því meira þegar
þú vaknar,“ á við alvarlegt vanda-
mál að stríða.“
„Fleiri skópara. Eg bendi sérstak-
lega á nýju sendinguna sem var
að koma í 38 þrep. Heita þetta
annars ekki listamannalaun en
ekki styrkir?"
„Ó, nei. Hins vegar skrifa ég
stundum í skugganum af gaflinum
á 100 ára gamla sænska járn-
grindarrúminu sem ég fann hjá
Fríðu frænku. Það stendur inni í
stofunni minni, skreytt bleikum
loðhandjárnum.“
„Persónulegan þroska, sjálfsvirðingu og hamingju.“
J
„Annars vegar dauðhreinsun, svo mikilli vernd að tungu-
málið verði að gerilsneyddu og líflausu fyrirbæri sem
inniheldur engan sköpunarmátt. Hins vegar flatneskju-
legri einhæfni, þ.e.a.s. þeirri tilhneigingu margra, ekki síst
fjölmiðla, að japla á sömu máttlausu tuggunum og hirða
ekki um hversu ríkt tungumálið er.“
„Það vantar sterka menn á borð við Guðberg, þá sem
kikna ekki undir mótsögnum sínum, þá sem eru með tví-
ræða glampann í augunum, þá sem nema nútímann með
hugsun sinni og gagnrýna hann um leið. Það vantar lika
aukinn samanburð við það besta sem er að gerast ann-
ars staðar í heiminum, því ef menningarþroski þjóðar
skerpist ekki við samanburð er þjóðinni hvorki viðbjarg-
andi né verðug þess að reyna að vera bjargað. Og svo
vantar betri spurningar.”
„Nóbelsins."
J
„Quarashi. Og þó, hún hefur
staðið allt af sér hingað til.“
J
„Bogastrengja, húmors og
kvenna sem slá til baka, fastar og
aðeins lengur.“
)
f Ó k U S 13. nóvember 1998
16