Dagblaðið Vísir - DV - 20.03.1999, Blaðsíða 18

18
LAUGARDAGUR 20. MARS 1999
ffcygarðshornið
Söguleg ræða
Það þurfti að ganga dómur í sjálf-
um Hæstarétti landsins um að til-
högun kvótamála stríði gegn lands-
lögum til þess að Davíð Oddsson ját-
aði með semingi á landsfundi að
„ekki væri sátt“ um stefnu ríkis-
stjórnar hans í sjávarútvegsmálum.
Undir sérstökum verndarvæng ríkis-
stjórna Davíðs Oddssonar hefur átt
sér stað mesta eignatilfærsla íslands-
sögunnar, og nú hefur gengið dómur
í Hæstarétti um að það fyrirkomulag
að fyrirtæki og einstaklingar eigi
óveiddan fisk við landið - og geti
rukkað þá sem sjóinn sækja um toll
- stangist á við þá lagagrein að fiski-
miðin við landið séu sameign þjóðar-
innar. Sjálf ríkisstjórn landsins er
staðin að lögleysu í framkvæmd
sinni á mesta hagsmunamáli þjóðar-
innar og þá talar forsætisráðherrann
varfæmislega um að ekki sé „sátt
um málið“. Spurningar um lög og
lögleysu - um réttlæti og ranglæti -
eru orðnar að spumingum um
„sátt“.
Hvenær hefur aðallinn verið sátt-
ur við að vera sviptur forréttindum
sínum? Hvenær hefur ríkt „sátt“ um
réttlætið?
Þegar faOinn er dómur um að sú
lagagrein að íslenska þjóðin eigi
fiskimiðin kringum landið sé ekki
orðagjálfur heldur lagagrein - hvað
gerir leiðtoginn þá? Ver hann kerfið
sem hann styður? Ver hann þá sam-
félagsgerð sem þetta kerfi leiðir til?
Útskýrir hann fyrir okkur efnahags-
lega nauðsyn þess að miklir pening-
ar safnist á fáar hendur, enda séu
peningar ail þeirra hluta sem gera
skal og best komnir í umsýslu mikU-
hæfra einstaklinga sem sjá lengra
fjöldanum og stjórnmálamönnun-
um? Hamrar hann á því að römm
stéttaskipting skapi nauðsynlegt
jafnvægi og festu í þjóðarbúskapn-
um? Bendir hann á að auðstéttir hafi
ævinlega reynst blessun hverju sam-
félagi: lyft menningarstigi þjóðanna
með skilningsríkum stuðningi sín-
um við listir og menningu, haft tU að
bera þokka og glit sem „bregður
svolitlum svip á lítið hverfi" og er
séður og heyrður af almúga tU að
ylja sér við á köldum dögum? Minn-
ir leiðtoginn okkur á að svona sé nú
einu sinni mannlífið, sumir verði
undir en aðrir ofan á, fátækir hafi
aUtaf verið á meðal vor og að því rík-
ari sem þeir ríku verða þeim mun
meiri líkur séu tU að molar hrjóti til
fátæklinganna af gnægtaborði þeirra
sem eiga hinn óveidda fisk í sjónum?
Leiðir leiðtoginn okkur fyrir sjónir
að affarasælast sé bara að nokkrar
Qölskyldur eigi hreinlega fiskimiðin
því einstaklingarnir gæti eigna
sinna aUtaf betur en stjórnmála-
mennirnir?
Talar hann eins og sannfæringin
býður honum? í stuttu máli: ræðir
leiðtoginn um þá hugmyndafræði
sem liggur að baki gjörðum hans?
Nei. Hann viU ekkert mikið ræða
þetta.
******
Ræðan á landsfundinum var
nokkurn veginn svona: við höfum
búið við framúrskarandi kerfi sem
bæði hefur dregið úr ofveiði og eins
skilað miklum verðmætum. En
vondir menn með vélaþras hafa alið
á úlfúð og hatri. Svo markvisst hef-
ur þetta niðurrifsstarf verið að nú er
svo komið að „ekki er sátt um mál-
ið“. Þeir sem hæst hafa látið verða
þá að koma með hugmyndir sem
meiri sátt ríkir um. Sátt hverra? Það
kemur ekki fram. Er það þjóðfélags-
ástand hugsanlegt að aUir séu sáttir
við aUt? Er það æskUegt?
Samt var ræða Davíðs Oddssonar
á landsfundi Sjálfstæðisflokksins nú
á dögunum söguleg, hvað sem líður
hinni vandræðalegu ályktun fundar-
ins um sjávarútvegsmál. Eða
kannski öUu heldur vegna hennar.
Bæði ræða formannsins og ályktun
fundarins sýna hik en ekki sigur-
vissu, vörn en ekki sókn. Hvort
tveggja leiðir afar skýrt í ljós vand-
ræði flokksins í þessu máli, því
þarna takast á hugmyndir aðalsins
um áframhaldandi lénskerfi í sjávar-
útvegi og svo hins vegar hugsjónir
þeirra sem telja þann rétt heilagan
að hver og einn geti stundað sjóinn
upp á sína að vUd. Ef hin hefð-
bundna sjálfstæðisstefna rúmast í
einni setningu þá er það: Hver er
sinnar gæfu smiður. Og á eftir þeirri
trúarjátningu í hjarta sjálfstæðis-
mannsins kemur næsta setning í
beinu framhaldi: Þeir fiska sem róa.
Nú hefur þessi stefna beðið skip-
brot. Óheft sókn reyndist ekki leiða
tU annars en óhjákvæmUegrar nið-
urstöðu: aflabrests. Þeir fiska sem
borga, mætti segja nú til dags.
Spurningin er einungis hvert and-
virðið rennur: tU þjóðarinnar eða tU
aðalsins. Um það getur engin mála-
miðlun orðið. Davíð Oddssyni
mistókst það stóra ætlunarverk sitt
að gera þjóðina sátta við að andvirð-
ið rynni tU aðalsins, og viðurkenndi
þann ósigur sinn í sögulegri ræðu á
landsfundi Sjálfstæðisflokksins nú á
dögunum.
dagur í lífi
W "í , i ..
Frumsýningardagur í lífi Ólafs Hauks Símonarsonar:
Vaknaði kl. 7 að venju. Frum-
sýningardagur á Hatti & Fatti í
Loftkastalanum. Skannaði Mogg-
ann á meðan ég borðaði morgun-
mat með syni mínum, Frey Gunn-
ari, og yngri dótturinni, Unni
Sesselíu. Eldri dóttir mín, Elín
Sigríður, er á spítala og móðir
hennar, Guðlaug María, svaf hjá
henni þar. Freyr Gunnar og sú
stutta, Unnur Sesselía, fóru í
skóla, en ég í sund í Neslaug sem
tekur fram öllum öðrum sundlaug-
um. Synti mína 500 metra og kjaft-
aði dálítið við fastagestina.
Kominn heim kl. 9. Settist við
tölvuna, tékkaði á póstinum, svar-
aði tveimur bréfum og hellti því
næst upp á kaffi. Guðlaug María
eiginkona mín kom heim af spítal-
anum en eftir einn kaiflbolia hélt
hún til vinnu sinnar. Ég settist við
tölvuna til að leggja drög að söng-
dagskrá fyrir vini mína, Sigga Sig-
urjóns, Öm, Pálma og Jóa stóra.
Síminn hringdi hundrað sinnum.
Hádegi. Síminn hringdi aftur
hundrað sinnum. Drakk meira
kaffi. Settist aftur við tölvuna og
pikkaði fram eftir degi. Guðlaug
birtist og við ræddum tilhögun
kvöldsins. Gulla ætlaöi að koma á
frumsýninguna með Unni Sessel-
íu.
Skrapp niður á Laugaveg að
kaupa eitthvað smávegis í frum-
sýningargjöf handa Þórhalli Sig-
urðssyni leikstjóra en þetta var tí-
unda leikrit mitt sem hann leik-
stýrir. Fann loks spýtustrákinn
Gosa með mislöng aukanef sem
hægt er að skrúfa á. Skrapp upp á
spítala að heimsækja Ellu mína en
hraðaði mér svo heim enda klukk-
an orðin fimm. Smellti mér í
skárri fót og þaut vestur á Selja-
veg í Loftkastalann. Þar var góöur
andi, tilhlökkun og stuð. Við höfð-
um þá trú eftir að hafa rennt
tvisvar fyrir fullu húsi af krökk-
um að þetta væri skemmtileg sýn-
ing með vænan boðskap.
Frumsýning fyrir fúllu húsi þar
sem allir skemmtu sér nema Soff-
ía Auður sem líklega hefur verið
með magapínu. Þess vegna ætla ég
að nota tækifærið og biðja hana að
koma aldrei aftur inn á sýningu
sem ég á hlut að með magapínu.
Hún á að vera heima ef henni líð-
ur illa. Eftir frumsýninguna var
dálítil veisla en klukkan tíu fór
Gulla upp á spitala til Ellu en ég
heim að lesa fyrir Unni sem
spurði hvort Hattur & Fattur
væru raunverulega til. Unnur var
sofnuð áður en ég gat svarað. Tal-
aði við mæðgurnar í síma og
óskaði þeim góðrar nætur. Las i
hálftíma í Keltar á Islandi, en sofn-
aði út frá bókinni.
Ólafur Haukur segir frá miðvikudeginum 17. mars. Þá var söngleikur hans um Hatt og Fatt frumsýndur í Loft-
kastalanum. Hér er hann baksviðs með Felix Bergssyni sem leikur Fatt f sýningunni.
DV-mynd Hilmar Þór