Dagblaðið Vísir - DV - 20.03.1999, Blaðsíða 28

LAUGARDAGUR 20. MARS 1999
28 Vlðtdl
--------------------------------------------------------------------
Hjalti Harðarson, verkfræðingur og uppfinningamaður:
Rafknúinn smalahundur í
Það er ekki á hverjum degi sem
uppfinningamaður er í fréttum á Is-
landi. Það er heldur ekki á hverjum
degi sem uppfinningin lítur út eins
og alvöru uppfmning. Hjalti Harðar-
son verkfræðingur komst fyrir
skömmu í fréttir fyrir að hafa fund-
ið upp lítinn kafbát, djúpfar, sem
mælir m.a. seltu, dýpi og hita og get-
ur auk þess tekið vídeómyndir. í
framtíðinni verður hægt að senda
djúpfarið frá skipum til að finna
fisk. Draumur skipstjórans gæti því
verið í þann veginn að rætast.
Með áhuga
á fiskileitartækni
Hvernig bar uppfmninguna að?
„Ég hætti í vinnunni minni
haustið 1996 og fór að velta því fyr-
ir mér hvað mig langaði að gera. Ég
notaði nokkra mánuði til þess að
spá og spekúlera og datt í hug svona
tæki.“
Af hverju einmitt þetta?
„Ég stofnaði fyrirtækið Hugrúnu
með bróður mínum árið 1982. Viö
fengumst við umhverfismælingar í
sjónum og framleiddum mælitæki
fyrir það og seldum út um allan
heim. Síöan hafði ég lengi haft
áhuga á að kanna möguleika í fiski-
leitartækni. Ég nota að hluta til
reynslu frá Hugrúnarárunum.“
Takmarkað sjónsvið
skipstjórans
„Upphaflega hugmyndin var að
nota þetta sem aðstoðartæki við
veiðar; að skipin gætu notað þetta
sem smalahund líkt og leitarmaður
á fjöllum sendir hund til að kanna
svæðið. Skipstjórinn er bundinn við
tækin í brúnni og hefur ákveðið
sjónsvið og sér við loðnu- og sildar-
leit nokkra kílómetra í sjónum.
Hann sér hins vegar lítið niður fyr-
ir sig nema þá beint niður. Með nú-
verandi fiskileitartækni er viss
möguleiki á að greina stærð fiska og
jafnvel tegund með vissum tak-
mörkunum. Það er frekar óáreiðan-
legt og í raun er ekki vitað hvað ger-
ist niðri við botn. Það er fyrst og
fremst byggt á reynslu hvaða fisk-
tegund er á hverjum stað á hverjum
tíma.“
Hversu langdrægt er djúpfarið?
„Eins og það er í dag dregur það
30 kílómetra, 15 út og 15 til baka.
Það mun aukast og í árslok vonast
ég til þess að dragi 100 kílómetra."
ári. Þar er ég í
samstarfi við
Sjávarútvegs-
stofnun Háskól-
ans og Hafró."
íslensk þekk-
ing í norskum
tækjum
Hjalti Harðarson verkfræðingur hefur undanfarin tvö ár starfað við hönnun á litlum kafbáti sem hann nefnir djúpfar og
ef allt gengur eftir, geta auðveldað mönnum fiskveiðar.
Djúpfarið er knúið með rafhlöð-
um líkt og notaðar eru í nýjustu
GSM-símunum.
Hernaðarlegt gildi
Hvemig hafa viðbrögðin við tæk-
inu verið?
„Þau hafa verið mjög góð. Menn
eru mjög spenntir. Ég er þó ekki
einn í heiminum með svona tæki.
Þegar ég byrjaði undirbúnings-
vinnu fyrir verkefnið kom í ljós að
ýmsir eru að vinna með svipaðar
hugleiðingar, þar á meöal háskólar
í Bandaríkjunum, hafrannsókna-
stofnanir og bandaríski sjóherinn.
Herinn ætlar að nota litla mann-
lausa kafbáta til að leita að tundur-
duflum á grunnsævi. Þeir vilja ekki
senda mannaða kafbáta eða skip í
slíkar leitir og senda frekar fremur
ódýrt tæki. Einnig ætla menn að
nota kafbátana við grunnhafrann-
sóknir og í sambandi við olíuiðnað.
I olíuiðnaðinum er horft til þess að
nota tækiö við að leita að oliuleka
við leiðslur.
Þau tæki sem ég komst á snoðir
um eru flest nokkuð stærri en það
sem ég gerði. Það minnsta var tveir
metrar að lengd og það stærsta átta
metrar eða lengra. Djúpfarið hefur
því vissa sérstöðu. Það er lítið og
meðfærilegt og eins manns tak.
Fyrsta gerð djúpfarsins verður not-
að við hafrannsóknir en nú þegar er
byrjað að vinna að því að gera það
nothæft við fiskirannsóknir og fisk-
veiðar. Frumgerð að slíku djúpfari
verður væntanlega tilbúin á næsta
Hefurðu fengið
einhver viðbrögð
frá skipstjórum?
„ Já, ég hef talað
við nokkra skip-
stjóra og þeir eru
mjög áhugasamir.
Þeir taka vel öll-
um nýjungum sem
geta nýst þeim og
sjá ýmsa mögu-
leika í djúpfar-
inu.“
Tengistu hafinu
á einhvem hátt?
„Nei. Þetta
vaknaði sem
áhugamál hjá
mér. Ég undrast
það að það er mjög
lítill eða enginn
iðnaður á íslandi
sem tengist neðan-
sjávartækni og
fiskileit. Það er
tímabært að taka
þátt í þróun á því
sviði hér heima."
Hjalti segir að
flestöll þau tæki
sem notuð eru við
neðansjávarrann-
sóknir séu keypt
af Norðmönnum
en hafi jafnvel
verið þróuð og
prófuð hér á
landi.
„Það hefur því verið flutt út heil-
mikil þekking sem notuð hefur verið
við að þróa tæki sem síðan eru seld
til íslands." -sm
mun í framtíðinni,
DV-myndir Teitur
„Pabbi er grúskari og radíóamatör og það held ég að sé ástæðan fyrir þvi að
ég valdi rafmagnsverkfræði," segir Hjalti.