Dagblaðið Vísir - DV - 20.04.1999, Blaðsíða 12
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaöur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÓLI BJÖRN KÁRASON
Aðstoðarritstjóri: JÓNAS HARALDSSON
Augiýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI11, 105 RVÍK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiðlunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1900 kr. m. vsk. Lausasöluverð 170 kr. m. vsk., Helgarblað 230 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Sálar verða að Pálum
Þegar Sál frá Tarsos var kominn langleiöina til
Damaskus frá Jerúsalem til að halda áfram ofsóknum
sínum gegnum kristnum mönnum, fékk hann eldingu í
höfuðið og fór upp úr því að boða kristna trú víða um
Miðjarðarhafslönd undir heitinu Páll postuli.
Allt frá tímum postulasögunnar hafa snögg sinnaskipti
manna verið talin sæta tíðindum. Svo var, þegar Kon-
stantínus mikli, keisari í Miklagarði, snerist fyrir orrust-
una við keppinaut sinn skyndilega til kristinnar trúar,
þótt það væri þá enn fámennur trúflokkur.
Einnig þótti tíðindum sæta, þegar helzti fyrirgreiðslu-
maður íslenzkra stjómmála síðustu áratuga, þingmaður-
inn, kommissarinn, ráðherrann og bankastjórinn, einn
höfunda gjafakvótans, snerist skyndilega gegn fyrri
stefnu og fór að boða afnám gjafakvótans.
Að vísu hafa kjósendur enn ekki tekið hugarfars-
breyttum Sverri Hermannssyni eins vel og íbúar Róma-
veldis tóku Páli postula á sínum tíma. Það getur staðið
til bóta, því skammt er liðið frá eldingunni í höfði Sverr-
is og trúboð tekur lengri tíma en einar kosningar.
Minna héfur verið tekið eftir eldingunni, sem slegið
hefur í höfuð Halldórs Ásgrímssonar í miðri kosninga-
baráttunni. Hann er orðinn gerbreyttur frá því, sem var
á Laugarvatnsfundinum í upphafi kosningabaráttunnar
og boðar nú nýjan og saklausan Framsóknarflokk.
Þá varði hann óbreytt kvótakerfi í sjávarútvegi, sagði
andstæðinga miðlunarlóna á hálendinu vera óvini efna-
hagsþróunar í landinu og taldi enga minni máttar aðila
hafa orðið út undan í góðærinu, sem hann og forsætis-
ráðherra höfðu skaffað þjóðinni af mildi sinni.
Nú vill hann skyndilega skattleggja gjafakvótann í
sjávarútvegi, er til viðræðu um að hlífa viðkvæmustu
hlutum hálendisins við miðlunarlónum og vill fara að
leysa alls kyns vanda ýmissa hópa, sem miður mega sín,
með miHjarðafjárveitingum á sérhverjum pósti.
Fyrir sinnaskiptin birtust auglýsingar, sem sýndu
fram á, að öll vandamál þjóðarinnar hefðu verið leyst í
stjómartíð Framsóknarflokksins. Eftir sinnaskiptin birt-
ast auglýsingar, sem sýna fram á, að Framsóknarflokk-
urinn muni í næstu stjóm bæta fyrir brot sín.
Sál frá Tarsos varð að Páli postula og Flavíus Valerí-
us varð að Konstantínusi mikla. Spumingin er, hvort
þeir Sverrir Hermannsson og Halldór Ásgrímsson verði
ekki að skipta um nafn eftir höfuðhöggið, svo að sinna-
skiptin verði talin af ætt kraftaverka fyrri tíma.
Ekkert bendir til, að hin frægu sinnaskipti sögunnar
hafi verið af hagkvæmnisástæðum. Páll postuli var tek-
inn af lífi fyrir trúboð sitt og Konstantínus mikli hefði
getið valið sér fjölmennari trúflokk til fylgilags. Sinna-
skipti þeirra voru einlæg og áhrifamikil.
Væntanlega gildir hið sama um áhrifamennina í helm-
ingaskiptafélagi gæludýrabúðarinnar norður í Atlants-
hafi. Þar hafl ekki komið að málum neinir ímyndarfræð-
ingar til að segja gömlu jálkunum úr fjórflokkinum, að
hugarfarsbreyting sé að verða með þjóðinni.
Væntanlega munu þeir félagar taka sér ný nöfn og
mynda saman ríkisstjóm eftir kosningar um afnám
gjafakvótans, vemdun hálendisins fyrir Finni Ingólfs-
syni og nokkurra milljarða flárveitingar til sérhvers
hóps þeirra, sem minna mega sín í líflnu.
Gott er til þess að vita, að tími kraftaverkanna er ekki
alveg liðinn, þótt öld efnisvísinda hafi lengi ráðið ríkjum.
Kannski verða höfuðhöggin að tákni 21. aldar.
Jónas Kristjánsson
ÞRIÐJUDAGUR 20. APRÍL 1999
„Undarlegur er skilningur margra íslendinga á lýðræði; jafnvel má greina leifar selstöðuhugsunar," segir Jónas
m.a. í þjóðmálagrein sinni.
Sameiningin
sundrar
krjúpa fyrir atkvæða- 111
fárra?°e “ Kiallarinn
„Sér um líkir
sækjast þeir“
Sambræðsla um
framboðslista Sam-
fylkingingar hefur
staðið yfir linnulaust í
marga mánuði með
miklum þrautum. Svo
mikið þótti liggja við
að hafa Kvennalistann
innanborðs að dýr-
mætum tíma, trúverð-
ugleika og óteljandi
fundum var fórnað
þótt skoðanakannanir
hefðu ítrekað sýnt
„Það verða aldrei neinar sættir
því hvernig munu þeir verða
sáttir sem nú sitja að veiðunum
ef taka á frá þeim og dreifa afla-
heimildum á annan veg? Nær
væri að ræða um minnstar
ósættir eða samninga um skyn-
samlega og réttláta leið.“
Höfundur minnist þess að hafa
lesið grein fyrir löngu sem fjallaði
um hugmyndir fólks samtímans
um stjómmál og hvemig komist
er að niðurstöðu; skal fyrst stund-
uð nákvæm greining (analítík)
málefna og komist síðan að niður-
stöðu með kenningu eða skoðun
(síntesu) eða öfugt. Millistríðsárin
á Vesturlöndum einkenndust af
síntesu án analísu; fáir öfgasmiðir
settu fram kenningar og lýðurinn
marseraði. Eftir stríð stundaði
fólk vinnu sína.
í stúdentabyltingunni á sjöunda
áratugnum vissu nemendur síðan
betur en kennarar hvað kenna
átti, enga analítík fyrst, takk fyrir.
Pólitískar byltingaskoðanir fóru
að vaða uppi. Síðan róuðust málin.
Öfgamar sundra um síðir og leiða
til uppstokkunar, stundum rugl-
ings og efahyggju.
Lýðræði er flókið
Lýðræði er margþætt og analí-
tík er ástunduð. Undarlegur er
skilningur margra íslendinga á
lýðræði; jafnvel má greina leifar
selstöðuhugsunar. Þetta hefur
birst að undanfomu í tengslum
við breytingar á kjördæmum og
framboðsmál Samfylkingar. Sjö
þingmenn greiddu atkvæði gegn
auknu vægi atkvæða þéttbýlis,
nokkrir sátu hjá. Sumir gerðu
grein fyrir atkvæði sínu; Hjörleif-
ur Guttormsson sagði að breyting-
amar myndu „ekki sameina held-
ur sundra". Jöfnun atkvæðisréttar
frá einum á móti fjórum i einn á
móti tveimur sundrar sem sagt!
Til að sameina þarf að viðhalda
óréttlæti að hans mati.
Væri ekki skynsamlegra að
jafna atkvæðavægi og minnka
þannig ríg í landinu? Þurfa íslend-
ingar ekki að standa saman að
þróun og velferðarmálum lands-
ins? Hjörleifur á að segja landsslýð
hvemig á að hafa hlutina og hafa
fjórfalt vald! Eiga landsmenn að
honum hverfandi fylgi. „Klúbbur
30-40 kvenna" (Illugi Jök.) sendi
fulltrúa sína til funda í margar
vikur. Þær birtust í fjölmiðlum
ábúðarmiklar og hnarreistar baða
sig í sviðsljósinu sem lengst til að
endurheimta löngu týnt mikil-
vægi; álengdar mátti sjá Sighvat
Björgvinsson og Margréti Frí-
mannsdóttur drúpa og segja fátt en
vona hið besta, niðurstaða væri á
næsta leiti og öllu skyldi fórnað
fyrir sameininguna, jafnvel trú-
verðugleikanum. Ekki er síðan
víst að konum á þingi fjölgi eftir
stappið. Lysistrata uppskar þó ár-
angur í skopleiknum fræga. Enn
er dansinn ekki til
enda stiginn og sjá
mátti að frambjóð-
endum var raðað inn
á listana án lýðræðis-
styrks að baki eins
og komið hefur í Ijós
í prófkjörum en
mörg sár hafa hlotist
af. Leikurinn var
eins og gamalt
slönguspil. Svanfríð-
ur Jónasdóttir fékk
sjö atkvæðum of lítið
til að ná fyrsta sæti
listans á Norðurlandi
eystra og hitti þar
með á slöngugin og
hafnaði í fjórða sæti.
Sigbjöm Gunnarsson
sigraði en vék slð-
an frá, sár eftir
mikinn rógburð.
Allt í nafni lýðræð-
is og sameiningar
sem sundrar! Til-
raunir til að draga
upp stefnuskrá
urðu til þess að
einn flokkurinn
fæddist. Ef sulla á
saman öllum litum
litrófsins kemur út
ljótur brúnn litur.
Eftir prófkjörin
sögðu sigurvegarar: „Sigurstrang-
leg niðurstaða", „Góð útkoma“ og
„Lýðræðisleg niðurstaða". Sem
sagt: „Sigurinn er ég“.
Hvað eru sættir?
Allir vilja nú ná sáttum í sjáv-
arútvegsmálum. Það var nefnilega
það. Það verða aldrei neinar sætt-
ir því hvemig munu þeir verða
sáttir sem nú sitja að veiðunum ef
taka á frá þeim og dreifa aflaheim-
ildum á annan veg? Nær væri að
ræða um minnstar ósættir eða
samninga um skynsamlega og rétt-
láta leið.
Jónas Bjarnason
Skoðanir aimarra
Góðæri í sjávarútvegi
„Alla öldina hafa skipzt á skin og skúrir í íslenzk-
um sjávarútvegi og allar líkur em á, að svo verði
áfram, þótt vel hafi gengið um skeið. Við eigum eft-
ir að kynnast aflabresti á íslandsmiðum og verðfalli
á erlendum mörkuðum á nýjan leik. Erfiðleikar út-
gerðarfyrirtækjanna á síðasta áratug voru hvorki
meiri né erfiðari viðureignar en fyrr á öldinni. Góð-
ærið í sjávarútvegi er að vísu mikið nú en við höf-
um fyrr á öldinni upplifað gífurlegt góðæri við sjáv-
arsíðuna. Fyrirtæki á borð við Kveldúlf hf. urðu til
við slíkar aðstæður, svo dæmi sé nefnt.“
Úr forystugrein Mbl. 17. apríl.
Baráttuaðferðir kennara
„Það sem við höfum orðið áþreifanlega vör við í
gegnum hringingar frá foreldmm er að fólk er reitt
yfir þessum aðgerðum, en auðvitað höfum við líka
heyrt í nokkrum sem hafa sterka samúð með kenn-
umm og baráttu þeirra. Á hinn bóginn er ljóst að
bæta þarf kjör kennara þannig að þeir séu jafh sátt-
ir og kostur er. Það er ein nauðsynlegra leiða sem
færar em til að tryggja að ungt og hæfileikaríkt fólk
fari í kennaranám og skili sér í kennslu."
Jónína Bjartmarz í Degi 17. apríl.
Stóryrðastraumur í kjaradeilum
„Sannleikurinn er sá, að stóryrðastraumurinn í
kjaradeilum er fomaldarfyrirbæri ekki síður en í
stjórnmálabaráttunni. Það er umhugsunarefni fyrir
forystumenn beggja vegna borðs í kjaradeilum, að
þeir stjórnmálamenn, sem nota stærst orð ná
minnstum árangri ... Þótt formaður Kennarasam-
bandsins telji, að nú sé búiö að „eyðileggja" allt og
hann sjái „ekki framtíðina" er jafnvíst, að samkomu-
lag næst að lokum - ekki vegna stóryrðanna, heldur
þrátt fyrir þau.“
Úr forystugreinum Mbl. 18. apríl.