Dagblaðið Vísir - DV - 28.08.1999, Blaðsíða 14

14
LAUGARDAGUR 28. ÁGÚST 1999 DV
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÓLI BJÖRN KÁRASON
Aðstoðarritstjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjóm, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLT111,105
RVÍK, SIMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiölunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 461 1605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: (SAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1900 kr. m. vsk. Lausasöluverð 170 kr. m. vsk., Helgarblað 230 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins i stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiðir ekki viðmælendum fyrir viðtöl við þá eða fyrir myndbirtingar af þeim.
r
Afram með söluna
Frestun á sölu meirihluta hlutafiár í Fjárfestingar-
banka atvinnulífsins yröi mikið áfall - pólitískt og efna-
hagslega. Ef ríkissijóm Sjálfstæðisflokks og Framsóknar-
flokks guggnar á einkavæðingu Qármálakerfisins, vegna
tímabundins upphlaups og moldviðris, mun það ekki að-
eins skaða viðkomandi fyrirtæki og starfsmenn þess
heldur einnig þúsundir hluthafa og raunar landsmenn
alla. Fátt er verra en óvissa og hringlandaháttur.
íslenskt íjármálakeríi hefur að stærstum hluta verið
ríkisrekið þó ferskir vindar samkeppni hafi fengið að
leika um það síðustu ár. Þrátt fyrir einbeitta stefnu um
einkavæðingu ríkisbankanna hefur ríkisstjórn verið tví-
stígandi um áframhaldið og ekkert liggur fyrir um
hvenær og hvernig staðið verður að sölu þeirra hluta-
bréfa sem enn eru í eigu ríkisins. Atburðir síðustu daga
hafa aukið óvissuna, enda tala ráðamenn út og suður um
hvert skuli haldið.
Einkavæðing fjármálakerfisins snýst aðeins að litlum
hluta um sölu 51% hlutar í Fjárfestingarbanka atvinnu-
lífsins, enda er markaðshlutdeild bankans innan við 5%.
Sala meirihluta hlutafjár í Búnaðarbanka og Lands-
banka skiptir miklu meira máli fyrir framtíð og þróun
fjármálamarkaðarins. En mestu skiptir að ríkisstjórnin
taki af skarið og eyði þeirri óvissu sem nú ríkir.
Einkavæðing, markaðsvæðing og valfrelsi eru lykilorð
í þeirri byltingu sem átt hefur sér stað hér á landi síð-
ustu ár. Það væri furðulegt ef tilfærsla hlutabréfa ffá
einu eignarhaldsfélagi til annars hefði nokkur áhrif á
stefnu xmdanfarinna ára.
Sala ríkisfyrirtækja á næstu mánuðum og misserum
er mikilvægt stjórntæki í viðleitni Geirs H. Haarde fjár-
málaráðherra við að halda þeim stöðugleika sem íslend-
ingar hafa notið undanfarin ár. Öll skynsemi mælir því
með að haldið verði áfram að losa ríkið út úr rekstri fyr-
irtækja - ekki aðeins á fjármálamarkaði heldur á sem
flestum sviðum.
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir borgarstjóri hefur enn á
ný bent á að tími sé kominn til að endurskoða eignarað-
ild borgarinnar að Landsvirkjun. Þegar raforkuver á
Nesjavöllum var gangsett í nóvember á liðnu ári sagði
borgarstjóri að mikil deigla væri í raforkumálum lands-
manna: „Ýmis teikn eru á lofti um að menn muni feta sig
inn í einhvers konar samkeppnisumhverfi. Áður en af
því verður tel ég rétt að menn gaumgæfi vel hvert hlut-
verk borgarinnar eigi að vera í því umhverfi og hvort
ekki væri rétt að vinna að aðskilnaði borgar og ríkis í
raforkumálum.“
Þessi yfirlýsing Ingibjargar Sólrúnar Gísladóttur var
merkileg enda yrði það saga til næsta bæjar ef vinstri-
sinnaður borgarstjóri tæki af skarið og hefði forgöngu
um einkavæðingu Landsvirkjunar. Öll rök hníga að því
að komið verði á samkeppni í orkubúskap landsmanna.
Með sama hætti er mikilvægt að ríkisstjórnin tryggi
heilbrigða samkeppni á sviði fjarskipta og það verður
ekki gert nema með einkavæðingu Landssímans hf.
Það væri ekki ónýtt dagsverk ríkisstjórnar, undir lok
kjörtímabils, að hafa einkavætt ríkisbankana, Landssím-
ann og komið á samkeppni í orkumálum.
Óli Björn Kárason
Rússnesk refskák
Sundrung á hægri
væng
Mið-hægriöflin hafa gert sér
grein fyrir því að þau verða að
sameinast í kosningabandalagi til
að eiga einhverja möguleika gegn
þeim Prímakov og Lúzhkov. En
þau hafa orðið fyrir miklu áfalli á
undanfórnum vikum. Stepasjín,
sem er næstvinsælasti stjórn-
málamaður Rússlands á eftir
Prímakov, neitaði að ganga til
liðs við Borís Nemtsov, fyrrver-
andi ráðherra, og flokk hans,
Unga Rússland. Það sama gerði
Viktor Tsjernómyrdin, fyrrver-
andi forsætisráðherra, sem getur
ekki hugsað sér að vera í auka-
hlutverki í kosningabaráttunni
þrátt fyrir þverrandi fylgi. Stepa-
sjín kaus fremur að taka upp
kosningasamstarf við Grígorí
Javlinskí, leiðtoga Frjálslynda
Allt stefnir i harða kosningabaráttu fyrir þingkosningarnar í Rússiandi í
desember. Mið-vinstra bandalag Jevgenís Prímakovs, forsætisráðherra og
Júrís Lúzhkovs, borgarstjóra Moskvu, er sigurstranglegt. Mið-hægri öflun-
um hefur mistekist að mynda kosningabandalag og hefur það veikt stöðu
þeirra þótt þau eigi mun greiðari aðgang að fjölmiðlum landsins.
Nú er rúmt ár síðan efnahagshrunið átti sér stað i
Rússlandi. í stað þess að reyna að koma á stöðugleika
í stjórnmálum hefur Borís Jeltsín forseti rekið fjóra
forsætisráðherra úr embætti á þessu tímabili. Nú eru
aðeins fjórir mánuðir til þingkosninga í Rússlandi.
Þótt vonlaust sé að draga upp skýra mynd af stjóm-
mála- og efnahagsástandinu má greina þrjá strauma
sem ættu að gefa vísbendingu um úrslit þeirra: I
fyrsta lagi stendur mið-vinstra bandalag Júrís
Lúzhkovs, borgarstjóra í Moskvu, og Jevgenís Príma-
kovs, fyrrverandi forsætisráðherra, best að vígi. í
öðru lagi hefur staða mið-hægriafla veikst vegna þess
að þeim hefur ekki tekist að sameina krafta sína. í
þriðja lagi á Kommúnistaflokkurinn, sterkasti flokk-
urinn á rússneska þinginu, nú í vök að verjast.
flokksins. Það kann þó að reynast erfitt í fram-
kvæmd, enda er Javlinskí einn helsti andstæðingur
forsetans en Stepasjin nátengdur honum. Nemtsov
hefur tekist að mynda kosningabandalag með Sergej
Kiríenkó, fyrrverandi forsætisráðherra, og Anatólí
Tsjúbajs, fyrrverandi starfsmannastjóra Jeltsíns, sem
hafði um tíma umsjón með einkavæðingu rússnesks
atvinnulífs. En þar sem þeir Kíríenkó og Tsjúbajs eru
taldir bera ábyrgð efnahagskreppunni og spilling-
unni í Rússlandi eru litlar líkur á því að þeir komi
vel út úr kosningunum. Enn eitt dæmið um sam-
stöðuleysið á hægri væng er að eftirmaður Stepsjíns,
Vladimír Pútín, fékk engar undirtektir þegar hann
falaðist eftir stuðningi þeirra Tsjemómyrdíns og
Kíríenkós. Þótt sú ákvörðun Jeltsíns að skipa Pútin
hafí verið harðlega gagnrýnd er of
snemmt að afskrifa hann. Hann er ná-
tengdur leyniþjónustu landsins, sem er
ríki í ríkinu, og vegur það upp á móti
þeirri staðreynd að hann hefur ekkert
fjöldafylgi eða flokksstuðning. En eftir
stendur að fátt virðist koma í veg fyrir
að hægri öflin gangi sundrað til leiks i
desember.
Vinsældir Prímakovs
í augum almennings er Jev-
gení Prímakov, sem var sviptur
völdum í maí, tákn stöðugleika
og langvinsælasti stjórnmála-
maður Rússlands. Hann er ekki
flokksbundinn en er kenndur við
mið-vinstristefnu i rússneskri
stjórnmálaflóru og hefur ekki
farið dult með þá skoðun að rík-
isvaldið eigi að gegna mikilvægu
hlutverki í efnahagslífinu. Eftir-
maður hans, Sergej Stepasjín,
var mun hægrisinnaðri og efldi
það vinstriöflin í landinu. í
fyrstu naut Gennadí Sjúganov,
formaður Kommúnistaflokksins,
góðs af því, enda hafði Prímakov,
sem er sjötugur að aldri, lýst því
yfir að hann hygðist hætta af-
skiptum af stjórnmálum. Eftir að
hafa gælt við þá hugmynd að
banna starfsemi Kommúnistaflokksins komust
áhrifamenn í stjómmálum og efnahagslífi Rússlands
að þeirri niðurstöðu að leiðin til að koma í veg fyrir
að kommúnistar kæmust í forræöisstöðu á ný væri
að sameina mið-vinstriöflin. Og sú leikflétta virðist
vera að ganga upp i ljósi þeirrar ákvörðunar Príma-
kovs að ganga til liðs við Föðurlandsflokk Júrís
Lúzhkovs, borgarstjóra Moskvu, og flokka nokkurra
ríkisstjóra í landinu. Þetta kosningabandalag er mjög
sigurstranglegt í þingkosningunum sem era nokkurs
konar forleikur að forsetakosn-
ingunum að ári. Bandalagi Príma-
kovs og Lúzhkovs er augljóslega
beint gegn Jeltsín forseta og
þeirri valdaklíku sem stendur
honum nærri.
Erlend tíðindi
Valur Ingimundarson
Staða kommúnista
Fyrir þremur árum var staða komm-
únista orðin svo sterk í rússneskum
stjómmálum áð fátt virtist geta komið í
veg fyrir að þeir kæmust aftur til valda.
Nú bendir hins vegar margt til þess að
klofningur verði í þeirra röðum. Marg-
ir hafa deilt á leiðtogahæfileika Genna-
dís Sjúganovs sem fer nánast með al-
ræðisvald í flokknum. Nokkrir flokkar
sem verið hafa í bandalagi með komm-
únistum hafa skilið við þá, eins og
Bændaflokkurinn og Þjóðemisbanda-
lagið. Aðrir smáflokkar á vinstri væng, þar á meðal
nýr flokkur stalínísta, telja að Sjúganóv sé stofu-
kommúnisti og ekki treystandi í hugmyndabaráttt-
unni. Það breytir því ekki að hin raunverulega
ástæða þess að kommúnistar eru komnir í vamar-
stöðu er kosningabandalag Prímakovs og Lúzhkovs.
Því hefur ekki aðeins tekist að koma hægri öflunum
í opna skjöldu heldur einnig komið miklu róti á þau
öfl sem era lengst til vinstri.
skoðanir annarra
Dulmálið hans Bush
„George W. Bush er að reyna að ná samkomulagi viö
bandarísku þjóðina um spuminguna um hvort hann hafi
einhvem tíma neytt kókaíns eða annarra ólöglegra fíkni-
efna. Hann neitar því ekki en fram að þessu hefur hann
heldur ekki viðurkennt það beint. Þess í stað grípur hann
til dulmáls. Hann hefði staðist rannsókn FBI vegna starfs
innan sfjómsýslunnar við upphaf forsetatíðar fóður síns
árið 1989, segir hann. Með því á hann við að árið 1989
hefði hann getað svarað neitandi spumingunni um hvort
hann hefði neytt fíkniefna á síðustu fimmtán árum.“
Úr forystugrein Washington Post 25. ágúst.
Aðstoð við erlend ríki
„Einhverjum hluta fjárins til erlendrar aöstoðar
Bandaríkjastjórnar hefur verið illa varið en það á ekki
að verða tU þess að öll aðstoðin sé fjársvelt. Andstæðing-
ar innan þingsins beita þeim rökum að ítmstu óskir
Clintons um fé tU aðstoðar erlendum ríkjum myndu fara
út fyrir núverandi fjárlaga-ramma. Slíkt hefur þó aldrei
komið í veg fyrir að þingmenn bæti við framlög tU varn-
armála eða greiði atkvæði með óráðlegum skattalækk-
unum.“
Úr forystugrein New York Times 25. ágúst.
Myndun nýs flokks
„Fyrsta fylgiskönnun haustsins sýnir engar dramat-
ískar sveiflur. Jafnaðarmenn ná aftur nokkru fylgi frá
Vinstriflokknum, nú þegar Evrópusambandskosning-
amar eru gleymdar, og bjartsýnin í efnahagsmálum
vex. Hægri menn halda sínu. KristUegir demókratar
hafa ekki fengið nógu mikinn vind í seglin tU að Alf
Svensson geti orðið leiðtogi stjómarandstöðunnar.
Vandinn liggur í því að aUt er óbreytt. Hægri menn eru
nógu stórir en þá vantar leiðtoga. Myndun nýs borgara-
legs flokks myndi breyta öUu. Stjómarandstaðan fengi
greinUegan leiðtoga. Menn myndu eyða kröftunum i
eitthvað meira uppbyggjandi en að halda á lofti ágæti
eigins flokks miðað við hina í stjórnarandstöðunni tU
að halda sér á lífi.“
Úr forystugrein Dagens Nyheter 27. ágúst.