Dagblaðið Vísir - DV - 02.10.1999, Blaðsíða 38

LAUGARDAGUR 2. OKTÓBER 1999 JUV
* 50
IH
Slysavarnafálag Islands og Landsbjörg sameinast:
Langstærstu sjálfboðaliðasamtök á íslandi
- halda stærsta einkasamkvæmi sem haldið hefur verið hárlendis um helgina
Wm
LAAIDSBJORG
Ólafur Proppé, formaður nýju samtakanna, og Kristbjörn Óli Guðmundsson framkvæmdastjóri.
DV-mynd Hilmar Þór
Þau stórtíðindi eiga sér stað nú
um helgina að Slysavamafélag ís-
lands og Landsbjörg sameinast í ein
samtök. Nýju samtökin munu heita
Slysavamafélagið Landsbjörg og er
félagafjöldi um 20.000. Við tókum
Ólaf Proppé, formann nýju samtak-
anna, tali og háðum hann að segja
- okkur frá nýju samtökunum og til-
drögum þeirra.
„Það eru tvenn landssamtök sem
eru að sameinast. Annars vegar er
það Slysavamafélag íslands, sem er
búið að vera til með björgunarsveit-
um og slysavamadeildum hringinn
í kringum landið frá árinu 1928 og
hins vegar Landsbjörg sem er lands-
samband björgunarsveita, fyrrver-
andi hjálparsveita skáta og flug-
björgunarsveita. Þar með em allar
björgunarsveitir landsins, allar
sjálfboðaliðasveitir á sviði björgun-
armála, slysavarna- og forvarnar-
starfs að sameinast undir einum
hatti. Það teljum við að séu timamót
í íslenskri björgunarsögu og gefi
^ möguleika á bættu björgunar- og
hjálparstarfi í landinu og aukinni
hagræðingu. í kjölfar þess að lands-
samtökin sameinast era allmargar
björgunarsveitir viða um land ann-
aðhvort að sameinast eða að undir-
búa sameiningu. Það þýðir væntan-
lega að í kjölfar þessarar sameining-
ar fækkar björgunarsveitum en þær
eflast. Þeim fækkar þó ekki svo að
nein hætta skapist af heldur verða
sterkari einingar."
Er vitað hvað margir félagar
verða í þessum stóra samtökum?
- „Já, það era um tuttugu þúsund
einstaklingar, bæði í björgunar-
sveitum og í slysavarnadeildum. Ég
held að það sé ekki vafamál að þetta
eru langstærstu sjálfboðaliðasamtök
á íslandi sem vinna að líknar- eða
hjálparstarfi og í rauninni stærstu
samtök sjálfboðaliða ef við teljum
ekki íþróttafélög með.“
Gefur tækifæri til að efla
það góða starf sem fyrir er
Hver voru tildrög sameiningar-
innar?
„Þessi samtök era búin að starfa
saman í mörg ár og samstarfsverk-
efnum hefur verið aö íjölga í gegn-
um tíðina. Þessi félög hafa staðið
saman að skipulagningu björgunar-
aðgerða. Landinu hefur verið skipt
upp í svæði og svæðisstjórnir og
Já, þetta er eflaust veisla aldarinn-
ar sem haldin verður í Laugardalshöll
í dag því það er búist við á þriðja þús-
und manns. Það er veitingamaðurinn
í Múlakaffi, Jóhannes Stefánsson, og
hans fólk sem sér um veisluna. „Það
eru náttúrlega óskaplega margir sem
koma að undirbúningnum þó að sjálf
framreiðslan sé ekki ílókin. Fjöldi
manns verður við pottana en þetta
verður eldað bæði uppi í Laugardals-
höll og eins niðri í Múlakaffi, mest þó
niðri í Laugardalshöll. Undirbúingur-
inn hefur staðið í um 20 daga og hef-
ur verið mikið annríki," segir Jó-
hannes.
Þú hefur ekkert verið smeykur við
að takast á við þetta?
„Nei, þetta er góö ögran við veislu-
þjónustuna og það er alltaf gaman að
> takast á við svona risaverkefni. Þetta
verður virkilega spennandi."
landsstjóm hafa stýrt björgunarað-
gerðum svo engir árekstrar yrðu á
því sviði. Þetta hefur gengið vel í
mörg ár. Við höfum rekið sameigin-
legan björgunarskóla fyrir björgun-
arfólk og smám saman hefur þess-
um samvinnuverkefnum fjölgað.
Það má kannski orða það svo að
núna hafl tíminn verið kominn til
að sameina. Mönnum hefur dottið
þetta í hug margoft en það er ekki
vandalaust að sameina samtök sem
eiga sér langa og merka sögu. Það
era tilfinningar, nöfn, merki og
minningar og margt fleira tengt öllu
félagsstarfi. Nú hafa menn náð að
yfirvinna örðugleikana og horfa
fram á veginn. Já, það má segja að
nú var bara tíminn kominn og
menn tilbúnir að sameina þessi
samtök."
Verður þetta þá til að bæta starf-
semina þegar frá líður?
„Ég held að það sé ekki vafamál
og mjög ánægjulegt að þetta skuli
gerast. Það er engin spuming að
þetta mun efla starfið. Þessi samein-
ing gefur okkur tækifæri til að efla
enn betur það góða starf sem fyrir
er. Ég vil líka leggja áherslu á að
björgunarstarf í landinu hefur ekki
verið í rúst. Það hefur í raun verið
mjög öflugt og gott. Við getum þó
gert gott starf enn betra með þess-
um hætti.“
Islendingar fyrirmynd ann-
arra í bjorgunarstarfi
byggðu á sjálfboðavinnu
Hver er staöa okkar íslendinga í
björgunarmálum gagnvart aðilum
erlendis?
„Það má segja að skipulag björg-
unarmála á íslandi sé dálítið sér-
stakt. Það eru ekki mörg lönd sem
eru með sambærilegt skipulag á
björgunar- og almannavamamálum.
Ástæðan er sú að flest iðnvædd ríki
í veröldinni era með heri eða
heimavarnarlið. Einnig er byggð
víðast þéttari en hér á landi. Því era
þau með öflugri lögreglu og slökkyi-
lið sem sinna þessum störfum. ís-
land er strjálbýlasta land í Evrópu
og að auki búum við í erfiðu landi
náttúrafars- og veðurfarslega séð.
Hér hefur þróast miklu skipulagð-
ara sjálfboðaliðastarf í björgunar-
og slysavamamálum heldur en víð-
ast annars staðar. Við eram því
Múlakaffi og félögum stóð sem
hæst þegar Ijósmyndara DV bar að
garði. DV-mynd Teitur
Og hvaö verður svo á boðstólum?
„Við verðum með heita sjávar-
réttafantasíu í forrétt og í aðalrétt
verðum við með lambabuffsteik með
fontantkartöflum og madeirasósu og
hugsanlega fyrirmynd fyrir aðra
sem eru að byggja upp björgunar-
starf byggt á sjálfboðavinnu."
Menn hafa unnið hlið við
hlið þó að um tvenn samtök
hafi verið að ræða
Hvemig var málum háttað í stóru
björgunaraðgerðunum, t.d. í Súða-
vík og á Flateyri?
„Já, þá unnu allir saman undir
einni stjóm. Þá var að sjálfsögðu
mikil samvinna við Almannavarnir
ríkisins og almannavarnir á Vest-
fjörðum. Það er gott samstarf við op-
inbera björgunaraðila eins og
slökkvilið og lögreglu. Þannig er
smjörsoðinni grænmetisblöndu. í eft-
irrétt er svo boðið upp á sælkeraköku
hússins."
Og það er væntanlega nokkurt
magn af matvælum sem fer niður í
fólkið?
„Já, um þrjú þúsund stykki af kök-
unni og allt í miklum fjöllum og
magni. Það þarf náttúrlega að steikja
lambið aUt í einu og til þess þarf níu
ofna. í heildina er þetta því um eitt og
hálft tonn af elduðum matvælum,
bara það sem fer ofan í mannskapinn.
Ég hef nú tekið ýmis verkefni að mér
á mínum veitingaferli og er hann orð-
inn bæði langur og strangur og góður
og vinsæll en þetta er nú svakalegasta
magn sem ég hef séð. Það verður gam-
an að sjá viðtökumar í salnum þegar
maður setur á fyrsta diskinn því þá
eru 2600 eftir."
-hdm
það í raun í öUum björgunaraðgerð-
um. Við föram aldrei í björgunarað-
gerðir öðravísi en með vitund og
vffja og í samstarfí við þessa opin-
bera aðUa sem bera ábyrgð hverju
sinni, lögreglu, flugmálayfirvöld eða
almannavarnir eftir eðli slysa og
umfangi aðgerða. Þannig vinna
menn auðvitað hlið við hlið og hafa
gert og þó að þetta starf hafi verið i
tvennum samtökum núna um hríð
þá eru björgunaraðgeröir fram-
kvæmdar eins og af einni björgun-
arsveit."
Má líkja mönnum okkar í
björgunarsveitunum við at-
vmnubjörgunarmenn?
Þjálfunarmál björgunarsveitar-
manna hljóta að vera stór þáttur í
starfinu. Hvemig hefur þeim verið
háttað?
„Sumar björgunaræfingar hafa
verið haldnar hver í sínu lagi á und-
anfórnum árum, en svo hafa verið
æfmgar þaæ sem Qeiri aðilum hefur
verið boðin þátttaka. Stundum hafa
æfmgar verið landshlutatengdar og
aðrar náð yfir stærri svæði. Síðan
eins og áður sagði hafa samtökin
staðið saman að björgunarskóla og
hann hefur orðið leiðandi í þjálfun
með samræmdri fræðslu bæði hvað
varðar almenna þjálfun björgunar-
sveitarmanna og sérhæfingu, því
menn sérhæfa sig á ákveðnum svið-
um björgunarstarfsins, t.d. á sviði
fjarskipta, fjallabjörgunar eða sjó-
björgunar. Skólinn var stofnaður
fyrst af Landssambandi hjálpar-
sveita skáta fyrir tuttugu og tveim-
ur árum. Svo tók Landsbjörg hann
yfir þegar Landsbjörg var stofnuð
fyrir átta árum og síðan hefur hann
verið rekinn sameiginlega af
Slysvamafélaginu og Landsbjörg frá
árinu 1993. Skólinn er staðsettur
hér en er ekki skóli í hefðbundinni
merkingu þar sem allir sækja skóla
á sama stað. Hann er í rauninni far-
skóli að hluta til þannig að það er
farið með námskeiðin út um allt
land, en þau era einnig haldin hér i
Reykjavík og verða í framtíðinni
líka haldin á Gufuskálum, en þar er
verið að byggja upp þjálfunarbúðir
fyrir björgunarsveitamenn. Þó að
skólinn heiti
Björgunarskóli er hann kannski
meira fræðslukerfi. Það eru mörg
þúsund einstaklingar sem sækja
námskeiðin á ári hverju og nám-
skeiðin eru fjölmörg á ótal sviðum
björgunar- og slysavarnastarfs.
Þessi skóli hefur líka miðlað
fræðslu til almennings í formi t.d.
forvamamámskeiða.1'
Og era björgunarsveitarmenn á
Islandi hæfir til starfans?
„Já, ég held að með þeirri þjálfun
sem þeir hafa fengið og með þann
góða búnað sem við höfum, þá megi
líkja þeim við atvinnubjörgunar-
menn. Þeir eru það í raun hvað
snertir búnaö og þjálfun og fyllilega
hæfir fyrir viðkomandi aðstæður
hverju sinni.“
2700 manna matarveisla
og ball
Og þið ætlið svo heldur betur að
fagna sameiningunni nú um helg-
ina:
„Það ætlum við að gera enda
nokkurt tilefni til. í gær vora loka-
þing gömlu félaganna og í morgun
var stofnþing nýju samtakanna. í
eftirmiðdaginn verður svo hátíðar-
dagskrá í Laugardalshöllinni. Þar
verða margir góðir gestir viðstadd-
ir. Ávörp flytja m.a. forseti íslands,
utanrikisráðherra, dómsmálaráð-
herra, biskup og erlendir gestir. Um
kvöldið verður svo mikil hátið í
Laugardalshöllinni, en það er hátíð
félaganna. Þar verða um 2700
manns í mat og svo er ball með
Stuðmönnum á eftir.“
Er þetta ekki einhver stærsta
veisla sem haldin hefur verið á ís-
landi?
„Við höldum það. Okkur er sagt
að þetta sé langstærsta matarveisla
sem haldin hefur verið hérlendis.
Ballið er svo öragglega stærsta lok-
aða einkasamkvæmi sem haldið hef-
ur verið. Þeir félagar sem koma
þarna koma víðs vegar af landinu.
Það verða nokkurn veginn jafn stór-
ir hópar utan af landi og af höfuð-
borgarsvæðinu." -hdm
Stærsta veisla á íslandi fyrr og síðar:
Eitt og hálft tonn af matvælum
ofan í mannskapinn
- segir Jóhannes í Múlakaffi sem eldar fyrir 2500 manns í dag