Dagblaðið Vísir - DV - 01.12.1999, Blaðsíða 14

14
MIÐVIKUDAGUR 1. DESEMBER 1999
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjómarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÖLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÓLI BJÖRN KÁRASON
Aðstoðarritstjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI11,105 RVlK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingan 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Vfsír, netútgáfa Fijálsrar flölmiðlunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ISAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1950 kr. m. vsk. Lausasöluverð 180 kr. m. vsk., Helgarblað 250 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiðir ekki viðmælendum fyrir viðtöl við þá eða fýrir myndbirtingar af þeim.
Einkavæðingin heldur áfram
Ríkisstjórnin hefur ákveðið að halda áfram einkavæð-
ingu ríkisviðskiptabankanna með því að leggja fram
frumvarp fyrir Alþingi sem heimilar sölu á 15% af
hlutafé ríkisins fyrir lok þessa árs. Frumvarpið mun án
efa ná fram að ganga og miðað við reynsluna verða
hlutabréf í Búnaðarbanka og Landsbanka eftirsótt af al-
menningi og stofnanafjárfestum. Hægt og bítandi er rík-
ið þannig að losa um tökin á bönkunum og íslensku fjár-
málalífi.
Salan á hlutabréfum ríkisins er merki um skynsam-
lega stefnu ríkisstjórnarinnar í efnahagsmálum og gefur
vonir um að meira aðhalds kunni að vera að vænta í
fjármálum ríkisins - aðhalds sem vissulega er þörf á.
Þegar fyrsta skrefið í einkavæðingu Búnaðarbanka og
Landsbanka var stigið á liðnu ári var því miður sú leið
farin að auka hlutafé bankanna í stað þess að selja bréf
í eigu ríkisins. Þar með jókst útlánageta þeirra veru-
lega. Mikil aukning útlána innlánsstofnana hefur skap-
að ákveðinn vanda og stefnt stöðugleika efnahagslífsins
í nokkra hættu. Flest bendir að vísu til að útlánaþensla
bankanna sé að baki. Bankarnir hafa þegar þanið efna-
hagsreikninga sína mikið út eins og vel sést á lækkandi
eiginfjárhlutfalli. Möguleikar þeirra til frekari útlána
eru því minni en áður. Seðlabankinn hefur einnig grip-
ið til aðhaldsaðgerða, bæði með því að hækka vexti og
herða á lausafjárkvöð bankanna.
Frumvarp ríkisstjómarinnar um sölu á 15% hlut er
fagnaðarefni þótt vissulega sé ekki verið að stíga jafn-
stórt skref og vonir stóðu til. Raunar er það undarlegt
að ríkisstjómin skuli ekki stefna að sölu á stærri hlut
þar sem allar forsendur eru fyrir umfangsmikilli einka-
væðingu. Á tímum þenslu er réttur tími til að ganga
rösklega til verka við sölu ríkisfyrirtækja, enda líkur á
að þá fáist hærra verð en ella, auk þess sem slíkt er
merki um skynsamlega stjórn efnahagsmála.
Vandinn er einnig sá að ríkisstjómin hefur ekkert
gefið upp hvenær og hvernig haldið verður áfram að
losa ríkið út úr bankarekstri. Enn um sinn verða ríkis-
viðskiptabankamir að langstærstum hluta i eigu ríkis-
ins - þeir verða undir stjórn og á forræði ríkisins. Nauð-
synlegt er fyrir viðskiptaráðherra og ríkisstjómina að
gera opinber áform sín um einkavæðingu viðskipta-
bankanna og upplýsa í meginatriðum hvemig staðið
verði að henni. Einkavæðing Fjárfestingarbanka at-
vinnulífsins tókst með miklum ágætum og gekk hraðar
fyrir sig en hægt var að vona. Ekkert bendir til annars
en hægt sé hraða sölunni á Landsbankanum og Búnað-
arbankanum enn meira en stefnt er að.
Á undanförnum ámm hafa orðið miklar breytingar til
hins betra á íslenskum fj ármálamarkaði og á komandi
árum er fyrirsjáanleg mikil gerjun á þessu sviði þar sem
fjármálafyrirtæki munu renna saman eða taka upp
nána samvinnu. Öll rök hníga að því að róttæk upp-
stokkun eigi sér stað þar sem leitað verði leiða til hag-
ræðingar og þar skiptir mestu að viðskiptabankar og
sparisjóðir sameinist. En til þess að hagræðing náist
fram þarf ríkið að draga sig út úr rekstri fjármálafyrir-
tækja og leyfa þannig markaðsöflunum að finna þær
leiðir sem hagkvæmastar em. Það væri mikil skamm-
sýni ef reynt yrði að knýja fram sameiningu banka áður
en ríkið hefur dregið sig að fullu eða mestu í hlé.
Óli Bjöm Kárason
Frá Yellowstone-þjóðgarðinum. - „Fimm vetrarmánuðir eru þar kaldari en á Þingvöllum og með meiri snjókomu
en er norðan Vatnajökuls", segir Ómar m.a. í grein sinni.
Veðrið í
Klettafjöllum
- og í íslenskum þjóögöröum
Ástæðan er sú að í hið
einfalda vegakerfi Yell-
owstone er eingöngu not-
að bundið slitlag líkt og í
Þingvallaþjóðgarði hjá
okkur, sem ég veit ekki
betur en sé opinn allt
árið. En þar að auki ferð-
ast tugþúsundir gesta um
Yellowstone á vetuma á
vélsleðum, snjóbílum eða
gönguskíðum rétt eins og
á íslenska hálendinu.
Hafa Ameríkumenn þó
ekki uppgötvað þá mögu-
leika sem jöklajeppar
geta skapað. Svipað er
uppi teningnum í Banff,
Jaspers og Grand Teton
þjóðgörðunum sem millj-
ónir manna koma í á
hverju ári. Ef PáE trúir
„Páll kallar athugun á þjóðgörðum
„leikaraskapu en þá eru fleiri sek-
ir um slíkan leikaraskap því verið
er að fjalla um þessi mál í stjórn-
kerfinu, bæði við að undirbúa
stofnun þjóðgarðs yst á Snæfells-
nesi og einnig er að störfum
stjórnskipuð nefhd til að kanna
möguleika á þjóðgarði á Vatnajökli
og svæðum sem liggja að honum.u
Kjallarinn
Ómar
Ragnarsson
fréttamaður
Sjónvarpsins
í lesendabréfi
Páls Kristjánssonar
í DV síðastliðinn
fimmtudag em
nokkrar missagnir
sem ég tel nauðsyn-
legt að leiðrétta. Páll
segir að „veðrátta
ásamt gljúpum jarð-
vegi og klaka-
hröngli" sjái fyrir
því ekki sé hægt að
hafa þjóðgarða hér á
landi með sama að-
gengi og þjóðgarða í
Ameríku. Páll nefn-
ir engar tölur máli
sínu til stuðnings.
Þessar tölur er hægt
að nálgast. Þegar
veðurtölur frá t.d.
Yellowstone eru
skoðaðar kemur í
ljós að veðurlag þar
er um flest svipað
og hér á landi, enda
þjóðgarðurinn i um
og yfir 2000 metra
hæð yfir sjó.
Kaldari vetrar-
mánuðir vestra
Hiti og úrkoma
(snjókoma) í janúar
eru svipuð í Yellow-
stone og á Hvera-
völlum. Fimm vetr-
armánuðir em þar
kaldari en á Þing-
völlum og með
meiri snjókomu en
er norðan Vatnajök-
uls. Þrátt fyrir þetta koma mörg
hundrað þúsund manns í Yellow-
stone yflr vetrarmánuðina og líka í
leysingunum á vorin þótt þar sé
„gljúpur jarðvegur og klakahröngl".
þessu ekki getur hann leitað sér
upplýsinga um veðurtölumar hjá
Veðurstofunni og aðsóknartölur að
Yellowstone fékk ég hjá bandarísk-
um prófessor í ferðamálafræðum
sem S.H.H. kallar í grein í DV í
fyrradag „fomkonuna“. Páll segir:
„Það var því óþarfi að senda sér-
staka frétta- og tæknimenn til að
ná frábæram myndum til að sýna
sem „Fréttir og firnindi".
Tvær leiðréttingar
Tvennt er skakkt við þetta hjá
Páli. í fyrsta lagi sendi Sjónvarpið
enga tæknimenn í þessa för því ég
var sendur einn í hana sem og í
ferð um Noreg í fyrra þar sem með-
al annars var skoðaður þjóðgarður-
inn á Harðangursheiði sem liggur í
um og yfir þúsund metra hæð yfir
sjó. í öðru lagi heita þættimir
„Fólk og fimindi" en ekki „Fréttir
og fimindi“. En kannski er nafnið
„Fréttir og fimindi" nefht í gaman-
semi hjá Páli. Hvað um það, fyrstu
tveir þættimir fjölluðu um þau
svæði á Klettafjallasvæði Ameríku
sem helst er hægt að bera saman
við þjóðgarða okkar, Þingvelli,
Skaftafell, Jökulsárgljúfur og hugs-
anlega þjóðgarða á Snæfellsnesi og
á hálendinu, bæði hvað snertir
landslag og veðurfar.
Mál í stjórnkerfinu
Páll kailar athugun á þjóðgörð-
um „leikaraskap" en þá eru fleiri
sekir um slíkan leikaraskap því
verið er að fjalla um þessi mál í
stjómkerfinu, bæði við að undir-
búa stofnun þjóðgarðs yst á Snæ-
fellsnesi og einnig er að störfum
stjómskipuð nefhd til að kanna
möguleika á þjóðgarði á Vatnajökli
og svæðum sem liggja að honum. í
næstu tveimur þáttum um „Fólk og
fimindi" verður ferðast um þessi
islensku svæði, allt frá Þingvöllum
til Lónsöræfa, sumar, vetur, vor og
haust.
Ómar Ragnarsson
Skoðanir annarra
Ráðstöfunarfé Vísindasjóðs
„Bilið milli ráðstöfunarfjár Vísindasjóðs og heUdar-
fjárhæðar umsókna vísindamanna hefur breikkað mik-
ið undanfarin ár og fyrir vikið hlýtur ekki nema helm-
ingur þeirra umsókna, sem hljóta fyrstu einkunn
fagráða, styrk. Það gefur augaleið að þarna er verið að
kasta gríðarlegum auði og tækifæram á glæ. Þjóðfélag-
ið hefur lagt geysUegt fé í uppbyggingu góðs mennta-
kerfis á öldinni. Það er að kosta ungt fólk tU náms, bæði
hérlendis og erlendis, með almannafé. Ávöxtun þessar-
ar fjárfestingar er hins vegar takmörkuð vegna þess að
stjómvöld hafa ekki lagt fram fé tU að virkja og nýta
þekkinguna sem aflast hefur. Þessu verður að breyta!
Úr forystugreinum Mbl. 30. nóv.
Afstæður risnukostnaður
„Það er í raun afstætt. Þetta fer eftir því hvað liggur
að baki og ég hef ekki kynnt mér hvort fjárhæðin sé um-
fram eðlUeg mörk eða ekki. Ferðakostnaður á vegum
ríkisins hlýtur að fara vaxandi vegna aukins alþjóðlegs
samstarfs þannig að við því er að búast að sá liður nemi
einhverri umtalsverðri fjárhæð. Varðandi risnuliðinn
þekki ég minna tU, en ég hef grun um að þau útgjöld
faUi að mestu leyti tU hér á höfuðborgarsvæðinu og oft
að beiðni þeirra sem risnunnar njóta. Sem geta þá ver-
ið stéttarfélög, námsmenn, félagasamtök auk stofnana."
Kristinn H. Gunnarsson alþm. í Degi 30. nóv.
Menning án spilafíknar
Með nokkram sanni má segja að tveir aðUar hafi
ánetjast spUakössunum, þeir sem haldnir era spUafikn
og hinir, sem háðir era þeim sem tekjustofni... Stað-
reyndin er sú að spUafiknin hefur leitt mikia ógæfu yfir
mörg heimUi á íslandi og er nú mál að linni. Það er hins
vegar mér og öðram flutningsmönnum umrædds frum-
varps kappsmál að fmna menningarstofnunum á borð
við Háskóla íslands og þjóðþrUastarfsemi sem rekin er
af SÁÁ, Slysavamafélaginu/Landsbjörg og Rauða krossi
íslands traustan fjárhagsgrandvöll. Þessar stofnanir
eiga að geta staðið straum af starfsemi sinni á annan
hátt en að hirða peninga upp úr vösum þeirra sem ekki
ráða við gjörðir sínar sökrnn spUafiknar. TUgangurinn
helgar ekki meðalið."
Ögmundur Jónasson alþm. f Mbl. 30. nóv.