Dagblaðið Vísir - DV - 05.02.2000, Qupperneq 26

26
LAUGARDAGUR 5. FEBRÚAR 2000 JLlV
Lék nornina í Mjallhvíti
Ólína Þorvarðardóttir segir frá útburðum og álagablettum
Bolungarvík
Rateyrl
bernskuminningum tengist litlu
lækjargili fyrir neðan bæinn á
Hvallátrum. Ég man heita sumar-
sólina, sterka lyktina af baldurs-
brám, óminn af mávagjalli allt í
kring og suðið í fiskiflugu. Mér
leiö alveg ótrúlega vel á þessum
stað og sumarið leið eins og
draumur í þessari sól, sjávarselt-
unni og ilminum af baldursbrám."
Nokkrum árum síðar fékk
Ólína hlutverk léttastelpu hjá
móðurbróður sínum í vegavinn-
unni. „Eitt sumarið vorum við
stödd á Látra-
heiðinni. Búðir
voru reistar fyrir
neðan vatn á
heiðinni og var
unnið við að
breikka vegar-
stæðið sem var
nú ekki mikil-
fenglegt fyrir.
Það var afskap-
lega dráUgalegt
uppi á heiðinni
þetta sumar og
þoka mestaUan
timann. Frænka
mín og nafna var
þarna með okkur
og var hún mjög
iðin við að segja mér draugasögur,
einkum af útburðum. Á vatninu
var himbrimi en hann syngur
mjög sérkennilega á undan rign-
ingu. Þetta ómaði hálfpartinn eins
og útburðarvæl enda sagði frænka
mín mér að svo væri og leiddi mig
inn í aUan sannleikann um það
hvað útburður væri. Að þetta
væru dáin börn sem hefðu verið
borin út í uröina. Ég trúði þessu
að sjálfsögðu eins og nýju neti og
þorði varla nokkurn tímann að
fara spönn frá rassi fylgdarlaust.
Ef ég þurfti að fara niður á Látra-
bæinn eftir mjólk eða slíku og það
var þoka, þá hljóp ég jafnan í einu
hendingskasti og kom til baka með
tunguna lafandi og blóðbragðið í
munninum. Sjálf hélt ég myrk-
fælninni dyggUega við með þvi að
lesa þjóðsögur Jóns Árnasonar
sem geröu mig enn þá hræddari.
Það má segja að þarna hafi ég
kynnst þjóðfræðunum sem hafa
fylgt mé æ síðan.“
En það var ekki eingöngu Ólína
sem lagði trúnað á slíkar sögur,
rígfuUorðið fólk tók sögur af
huldufólki mjög alvarlega.
„Skammt frá bæjarstæðinu á
HvaUátrum stóð reisulegur hóU
við veginn. Honum fylgdi sú sögn
að ekki mætti slá hann né raska
neinu á honum því annars gæti
farið Ula fyrir viðkomandi. Svo
var það einu sinni að verið var að
vinna með ýtu í vegarstæðinu við
hólinn. Ýtustjórinn lenti í vand-
ræðum og
bakkaði óvart
með ýtutönnina
upp í hólinn.
Ég gleymi
aldrei þögninni
sem sló á
mannskapinn
við kvöldverð-
arboðið eftir að
þetta hafði upp-
götvast. Frá
þeirri stundu
var kom-
SAFJORÐUR
í

l.iL

ið fram við
ýtustjórann
eins og
hann væri
feigur mað-
ur. Þegar
hann svo
kvöldið eftir datt út úr stýrishús-
inu á ýtunni og hælbrotnaði vörp-
uðu aUir öndinni léttar og tuldr-
uðu með feginleik að þá væri það
fram komið.“
Hestamennskan í blóð
borin
Ólína lítur á sig sem blöndu af
sveitastelpu og borgarbarni og
bendir á þá staðreynd að á árum
áður hafi verið tU siðs að senda
böm í sveit. Nú tU dags fari flest
börn á mis við sveitalífiö og
dýraflóruna þar.
„Dálæti mitt á hestum kemur
reyndar úr austflrska ættleggnum
og er mér í blóð borið. Faðir minn
heitinn var að austan. Hann og
bróðir hans voru hestamenn mikl-
ir en þeir héldu hesta í KoUafirði,
tuttugu stundum jafnvel þrjátíu
hross. Ég var svo ung þegar ég fór
fyrst á hestbak að ég man varla
hvað ég var gömul, fimm kaxmski
sex ára. Þegar við fluttumst tU ísa-
fjarðar kom ekki annað tU greina
en að taka hrossin með okkur. Ég
hef því riðið töluvert um Vestfirði,
frá ísafirði tU Bolungarvíkur og
eins yfir á Þingeyri og um Hom-
strandir. Það verður nú samt að
segjast að Vestfirðimir eru ekki
vænlegir fyrir hestaíþróttir, þar
vantar mikið undirlendi og því
víða erfitt yfirferðar."
Mpnntaskólaárin
á Isafirði
Ólína segir að ísafjörður hafi
aUa tið verið mikiU menningar-
bær og mjög öflugt félags- og
menningarlíf á
staðnum. „TU
margra áratuga var
ísafjörður frjósöm
uppspretta í íslensku
tórUistarlífi, sérstak-
lega á meðan Ragnar
H. Ragnar var skóla-
stjóri tónlistarskól-
ans. Leiklistarlíf hef-
ur líka verið með
blómlegra móti. Á
meðan ég var búsett á ísafirði var
Litli leikklúbburinn einn öflugasti
leikklúbbur landsins og sjálf starf-
aði ég með honum um tíma. Ég
byrjaði að æfa í stykki sem hét
Sabína en lenti inni á sjúkrahúsi
og varð að hætta við hlutverkiö.
Helgi Bjömsson tók hlutverkið að
sér og sló í gegn. Þar með mark-
aðssetti hann sig sem leikara og
söngvara. Hann á mér mikið að
þakka að ég skyldi veikjast," segir
hún og kímir við.
Ólína lék einnig með Leikfélagi
Menntaskólans á Isafirði. „Það var
nú þannig að ég lék nomina í
MjaUhvíti og dvergunum sjö sem
fór mikla sigurfor um Vestfirði.
Eins lék ég i einþáttungum ýmiss
konar enda má segja að félagslífið
í menntaskólanum hafi verið mjög
gott. Bryndís Schram var þar
kennari við skólann og starfaði
mikið með okkur, sérstaklega í
leiklistinni. Það var gott samband
mUli kennara og nemenda og mik-
ið frjálsræði innan veggja skólans
á þeim árum.
Hálftóm frystihús
Ólína segir að það hafi dofnað
yfir mannlífinu síðan hún var að
alast upp fyrir vestan. „ísafjöröur
hefur breyst frá því að ég var ung-
lingur, sérstaklega atvinniUífið. Þá
vann maður í öUum fríum í frysti-
húsinu, þvi það var staðið á vökt-
um tU að manna vinnslustöðvam-
ar. Á ísafirði voru þrjár vinnslu-
stöðvar, Norðurtanginn, Efra-Is-
húsið og svo frystihúsið í Hnífsdal.
Stundum kom jafhvel fyrir að um-
framfiskur væri keyrður á Flat-
eyri og yfir á Þingeyri tU vinnslu.
Þetta var kaUað að „bjarga verð-
mætum" og menn stóðu hreinlega
dag og nótt. Það var nóga vinnu
að hafa og skólakrakkar gátu
haft mjög mikið upp úr þessu. Ég
man að þegar ég var í gagnfræða-
skólanum, þá skrópaði ég í handa-
vinnu og leikfimi og fór beint nið-
ur í frystihús eftir hádegi. I þá
daga átti ég aUtaf nógan pening. I
dag er fiskvinnslan á ísafirði vart
svipur hjá sjón, aðeins eitt frysti-
hús er starfandi þar núna og hin
tvö, sem voru með glæsUegustu
fiskvinnslustöðvum landsins,
standa tóm. Það er átakanlegt að
sjá hver þróunin hefur orðið í
sumum vestfirskum byggðarlög-
um þar sem kvóta er vart lengur
að hafa og íslendingar fást ekki tU
fiskvinnslustarfa þar sem svo lítið
er upp úr því að hafa. Það er ekki
hægt að neita því að það er dauf-
legra um að litast en var.“
Ólina segist í dag fara tU ísa-
fjarðar á um það bU tveggja ára
fresti. „Bömin mín eiga auðvitað
afa og ömmu fyrir vestan og svo
eigum við hjónin bæði vini og
vandamenn sem við heimsækjuní
reglulega." -KGP
Fallegasta manneskja:
Mín yndislega móðir.
Fallegasta röddin: Guðjón
Sverrir Rafnsson.
Fallegasti líkamshluti:
Höfuð, herðar, hné og tær.
Hvaða hlut flnnst þér
vænst um? Úrið MITT!
Hvaða teiknimyndaper-
sóna myndirðu vilja
vera? Sjonni í Bleiku &
bláu.
Uppáhaldsleikari: Jack
Nicholson.
Uppáhaldstónlistarmaö-
ur: Rachmaninoff.
Sætasti stjórnmálamað-
ur: Jón Kristinn Snæhólm.
Uppáhaldssjónvarpsþátt-
ur: Það hlýtur að vera
CNBC.
Leiðinlegasta auglýsing-
in: Sjónvarpshandbókin.
Besta kvikmyndin: One
Flew over the Cuckoo’s
Nest.
Sætasti sjónvarpsmaður-
inn: Dóra Takefusa.
Uppáhaldsskemmtistað-
ur: Kafíibarinn.
Besta „pikk-öpp“-línan:
Hef ekki fundið neina sem
virkar.
Hvað ætlaðir þú að
verða? Betri.
Eitthvað að lokum:
Áfram Stoke.
„Sem bam var ég mikið á Vest-
fjörðum yfir sumartímann og hef
síöan skynjað mjög vel minn vest-
firska uppruna því ég er Vestfirðing-
ur í móðurætt. Ég var í sveit hjá Sig-
ríði móðursystur minni og Þórði,
manninum hennar, á Hvailátrum í
Rauðasandshreppi tvö sumur og síð-
an nokkur sumur hjá móðurbróður
mínum, Braga Thoroddsen, vega-
gerðarverkstjóra á Patreksfirði. Mér
eru mjög minnisstæð þessi sumur
sem ég var fyrir vestan. Vestfirska
náttúran; veðrið, lyktin og landslag-
ið runnu svo að segja inn í mig og
urðu frá þeim tíma hluti af sjálfri
mér.
Þegar ég var fjórtán ára gömul
fékk faðir minn starf sem sýslumað-
ur á Isafirði og flutti fjölskyldan því
búferlum frá Reykjavík vestur á ísa-
fjörö þar sem ég átti bjó í ein tiu ár.
Þar fann ég mannsefnið mitt og
treysti enn frekar mínar vestfirsku
rætur.“ Þannig komst Ólína Þor-
varðardóttir að orði þegar henni var
hugsað til æskuáranna þegar hún
dvaldi langdvölum fyrir vestan.
Ólína hefur sem kunnugt er samið
spumingamar fyrir spumingaþátt-
inn Gettu betur auk þess að gegna
stöðu dómara í fyrmefndum þætti.
Hún er þjóðfræðingur að mennt,
deildarstjóri þjóðháttadeildar Þjóð-
minjasafnsins og stundakennari við
Háskóla íslands.
Móðir mín í kví kví
Ólína kom fyrst að Hvallátrum
sex ára og dvaldist þá sumarlangt.
„Ein af mínum bestu og mildustu
Ólína Þorvaröardóttir, þjóðfræöingur og dómari í Gettu betur, var í sveit á Vestfjöröum og átti lengi heima á ísafirði.
... í prófíl
Ivan Burkni
Ivarsson
Hann heitir Ivan
Burki Ivansson og
er 30 ára grafísk-
ur hönnuður.
Fullt nafn: Ivan Burkni
Ivansson.
Fæöingardagur og ár: 28.
maí ‘69.
Maki: Nei.
Böm: Nei.
Skemmtilegast: Helgar-
sport!
Leiðinlegast: Fyrsta hvers
mánaðar.
Uppáhaldsmatur: Ind-
verskur að hætti stjúpa.
Uppáhaldsdrykkur:
Jamison i klaka.