Dagblaðið Vísir - DV - 11.04.2002, Blaðsíða 4

4
FIMMTUDAGUR 11. APRÍL 2002
DV
Fréttir
Gildandi lögum um ríkisábyrgð vikið til hliðar fyrir deCODE:
Reglurnar rýmkaðar
- málið harðlega gagnrýnt af tveimur stjórnarliðum á Alþingi í nótt
Það vekur óneitanlega athygli að í
frumvarpi fjármálaráðherra skuli vera
lagt til að gildandi lögum um ríkis-
ábyrgðir, sem sett voru í desember
1997, verði nær alveg vikið til hliðar
varðandi 20 milljarða ríkisábyrgð tU
deCODE vegna fyrirhugaðrar starf-
semi á sviði lyfjaþróunar hér á landi.
Þetta hefur margvísleg áhrif á skU-
yrði þess að unnt sé að veita ábyrgðina
og auðveldar aðgang deCODE að
henni. Það sem ekki sist er verið að
slægjast eftir er afsláttur sem reglur
EES veita af ríkisaðstoð tU rannsókn-
ar- og þróunarverkeína.
Minni ráðstafanir vegna áhættu
Samkvæmt lögum um rikisábyrgðir
er óheimUt að leggja fyrir Alþingi
fnnnvarp um rUdsábyrgð nema að
fenginni umsögn rikisábyrgðasjóðs.
Sjóðurinn á m.a. að meta greiðslu-
hæfi þess sem njóta á ábyrgðarinnar,
þörf fyrir afskriftir vegna áhættu og
tryggingar vegna ábyrgðarinnar.
Þessi umsögn liggur ekki fyrir,
enda gert ráð fyrir að lögunum verði
vikið tU hliðar. í athugasemdum með
frumvarpi fjármálaráðherra er hins
vegar vikið stuttlega að þessum þátt-
Varðandi greiðsluhæfi deCODE er
Innlent fréttaljós
Ólafur Teitur
Guðnason
blaðamaöur
bent á að eigið fé þess var í lok síð-
asta árs 17,5 mUljarðar króna. Með
hliðsjón af því sé að sinni ekki talin
þörf á sérstöku framlagi á afskrifta-
reikning vegna áhættu. Samkvæmt
þessu er ljóst að ríkisstjómin telur
að ábyrgðin feli í sér litla áhættu - að
sinni.
Pétur Blöndal gagnrýndi þetta mat í
umræðum um ffumvarpið á Alþingi í
nótt. Hann benti á að fyrirtækið tapaði
4 mUljörðum króna í fyrra. Eigið fé
þess myndi því að óbreyttu brenna
upp á fjórum árum, löngu áður en gera
mætti ráð fyrir að hagnaður færi að
myndast af lyfjaþróun.
í frmnvarpi ráðherra segir að ekki
hafi þótt ástæöa tU að leggja mat á
sérstakar tryggingar vegna ábyrgðar-
innar, enda sé þess vænst að hún
faUi undir sérreglur EES um ríkisað-
stoð við rannsóknar- og þróunar-
verkefni. Um þess konar rikisaðstoð
gUda almennt minni kröfur um
tryggingar en ella, enda er það stefna
Evrópusambandsins að styðja sér-
staklega við verkefni af þessu tagi.
Rök Friðriks Sophussonar
í ljósi þess að vikja á gUdandi lögum
tU hliðar er ffóðlegt að rifja upp um-
mæli Friðriks Sophussonar, þáverandi
fjármálaráðherra, þegar hann mælti
fyrir þenn á Alþingi i október 1997.
„I þessum málum hefur verið tU
vandræða að það er tUtölulega auðvelt
Við opnun höfuöstöövanna
Kári Stefánsson forstjóri íslenskrar erfðagreiningar og Davíð Oddsson
forsætisráðherra við opnun höfuðstöðva ÍE um miðjan febrúar sl.
Misjafnar áherslur
Geir Haarde Einar Oddur Pétur Blöndal
Meðmæitur. Hugsi. Á móti.
Afstaöa alþingismanna til ríkisábyrgöar vegna
móöurfyrirtækis Islenskrar erföagreiningar fer ekki
eftir fiokkslínum. Æöimargir þingmenn virðast eiga
erfitt meö aö gera upp hug sinn í málinu, jafnt
stjórnarsinnar sem stjórnarandstæöingar.
fyrir eina rikis-
stjóm, einn ráð-
herra að veita
ábyrgðina. Með
þessu ffumvarpi er
verið að gera tU-
raun tU að tryggja
vandaðri vinnu-
brögð en áður og
þetta er eins og ég
hef áður sagt í takt
við þá steffiu sem
reynt er að fylgja,
að reglumar séu
ákveðnari og bygg-
ist á hlutlægari skU-
yrðum en áður tíðk-
aðist.“
Geir Haarde fjái'-
málaráðherra segir
að farið hafi verið rækUega yfir kosti
og galla málsins. „Við höfum metið
saman ávinning og áhættu og þetta er
okkar niðurstaða, að það sé rétt og
skynsamlegt að gera þetta.“
Geir segir að gUdandi lög rúmi ekki
málið nægjanlega vel eins og þaö er
hugsað. „En við munum auðvitað
reyna að setja þær tryggingar í þessu
og tryggja okkar stöðu eins og kostur
er. Ég bendi jafnframt á að þetta er ein-
föld ábyrgð, ekki sjáifskuldarábyrgð,
sem þýðir að fyrst þarf að ganga að fyr-
irtækinu og gera það gjaldþrota áður
en hægt er að innheimta ábyrgðina."
Hörö gagnrýni Einars Odds
„Mér finnst ákaflega litlar upplýs-
rngar fylgja með frumvarpinu. Það er
ákaflega erfitt að átta sig á þessu. Það
fylgir engin viðskiptahugmynd. Okkur
skortfr grunnupplýsmgar um málið,“
sagði Einar Oddur Kristjánsson í um-
ræðunum á Alþingi í nótt.
Steingrímur J. Sigfússon tók i sama
streng: „Gögnin í málinu em ekki ýkja
mikil. Tíu blaðsíður með stóru letri
upp á 20 milljarða. Það eru 2 milljarð-
ar á blaðsíðu."
„Hér er um algjöra stefiiubreytingu
að ræða,“ sagði Einar Oddur. „Mín
ríkisstjóm hefur haft það sem grund-
vallaratriði að nota ekki sértækar að-
gerðir í atvinnumálum. Þetta frum-
varp er sértæk aðgerð."
„Mér finnst ákaflega litl-
ar upplýsingar fylgja
með frumvarpinu. Það er
ákaflega erfitt að átta sig
á þessu. Það fylgir engin
viðskiptahugmynd. Okk-
ur skortir grunnupplýs-
ingar um málið. “
Hann sagði að stjómvöld mættu - og
ættu - undir ákveðnum kringumstæð-
um að styðja við atvinnulífið en brýnt
væri að skilgreina hvemig það væri
gert. Annars væri hætt við að biðraðir
mynduðust eftir ríkisaðstoð af þessu
tagi.
„Réttast heföi verið að þær reglur
fylgdu með þessu ffumvarpi," sagði
Éinar Oddur. „Ég vonast til þess að
þær liggi fýrir áður en ffumvarpið
verður að lögum. Annars gætum við
hér verið að bijóta stjómarskrá. Það
er mjög mikilvægt að við pössum að
gætt sé jafnræðis."
Aðrir lánsmöguleikar
Samkvæmt lögum um ríkisábyrgðir
er ríkissjóði óheimilt að gangast í
ábyrgð nema ógemingur sé að upp-
fylla lánsfjárþörf viðkomandi verkefh-
is á almennum lánamarkaði.
Geir Haarde segist ekki geta svarað
því hvort deCODE geti fjármagnað
lyfiaþróunarverkefnið án ríkisábyrgð-
arinnar. „Það get ég ekki fúllyrt um.
Mér finnst það ekki ólíklegt, en það
hefði verið á lakari kjörum," segir
Geir.
Samkvæmt þessu er skilyrði lag-
anna, um að reyna skuli til þrautar að
fiármagna verkeftiið á almennum lána-
markaði áður en rikisábyrgð kemur til
greina, ekki uppfyllt. Að þessu leyti
virðist það stytta talsvert leið deCODE
að ábyrgðinni að taka lögin um ríkis-
ábyrgð „úr sambandi" eins og það hef-
ur verið orðað. Og ekkert hefur komið
fram um að sambærileg skilyrði sé að
finna í reglum EES.
Lægri gjaldtaka af deCODE
Samkvæmt lögum um ríkisábyrgðir
skal sá sem nýtur ríkisábyrgðar greiða
fyrir það áhættugjald sem ríkis-
ábyrgðasjóður ákveður. Það skal nema
0,25-4% af höfuðstól skuldarinnar fyr-
ir hvert ár og skal greiðast fyrirfram í
einu lagi.
Ómögulegt er að geta sér til um
hvaða prósenta hefði orðið niðurstað-
an i tilviki deCODE. Sem dæmi má
hins vegar neftia að 1% áhættugjald af
ábyrgðinni sem gert er ráð fýrir í
frumvarpinu myndi nema 1.400 millj-
ónum króna, ef miðað er við óbreyttan
höfuðstól í 7 ár.
í sérreglum EES um rannsóknar- og
þróunarverkefni er veittur afsláttur af
þessu áhættugjaldi. Ákvörðun um
gjald af deCODE hefur ekki verið tek-
in, en upphæð þess mun m.a. ráðast af
því hvort ríkisábyrgðin verður talin
flokkast rrndir sérreglumar. Verði það
raunin má gera ráð fyrir að deCODE
greiði lægra gjald en ella, jafnvel þótt
Geir Haarde bendi á að lágmarksgjald-
ið samkvæmt íslenskum lögum sé lágt.
Það er Eftirlitsstofhun EFTA sem
ákveður hvort sérreglumar eigi við í
þessu tilviki.
Forskot á keppinauta
Spurt er hvort ekki sé öfugsnúið að
freista þess að tryggja deCODE lægri
áhættugjöld í ljósi þess að óvenjumikil
áhætta felst í starfsemi á sviði lyfiaþró-
unar.
„Almennt séð er þetta vissulega
áhættusöm starfsemi. En við teljum að
íslensk erföagreining hafi ákveðið for-
skot vegna sinna rannsókna; að fyrir-
tækið geti stytt þann tíma sem þarf til
þess að koma lyfi á markað og jafn-
framt minnkað kostnaðinn við það.
Vegna þessa forskots teljum við að
áhættan sé minni en hjá öðrum sem
era i þessari starfsemi," segir Geir
Haarde.
Geir segir að ávinningurinn af
áformum deCODE fýrir íslenskt þjóð-
arbú hafi ekki verið reiknaður út ná-
kvæmlega - enda afar flókið að ætla
sér það - en þau feli í sér griðarlegt
efnahagslegt tækifæri.
Um það deila sjálfsagt fáir. Kostnað-
urinn við að grípa það verður hins
vegar heldur ekki reiknaður út. Hann
er einhvers staðar á bilinu 0,- til
20.000.000.000,-.
Hafnað vegna kynhneigðar
Samtökin '78 hafa skrifað bæjaryfir-
völdum Kópavogs bréf vegna meintra
fordóma félagsmálastjóra bæjarins, Að-
alsteins Sigfússonar, sem samtökin
telja að hafi brotið á samkynhneigðum
manni sem sótti um starf tilsjónar-
manns með sambýli unglingspilta.
í atvinnuviðtali átaldi félagsmála-
stjóri umsækjandann fyrir að hafa ekki
gert sérstaklega grein fyrir samkyn-
hneigð sinni í umsókninni. Hann svar-
aði því til að samkynhneigð hans væri
ekkert launungarmál en að gera einka-
mál hans að umræðuefni viö ráðningu
í opinbert starf væri handan við lög og
reglur. Það taldi félagsmálastjóri ekki
vera og kvað það geta kallað á óheppi-
lega stöðu ef samkynheigður karlmað-
ur heföi tilsjón með sambýli unglings-
pilta. Af tali félagsmálastjóra varð ekki
annað ályktað en hann teldi viðkom-
andi pftta eiga á hættu kynferðislega
áreitni af hálfu umsækjanda ef af ráðn-
ingu yrði.
í bréfinu segir að það sé hlutverk
og skylda Samtakanna '78 að tryggja
það eftir megni að samkynhneigðum
sé hvergi mismunað í samfélaginu og
að farið sé að lögum í þeim efnum.
Því krefii þau í krafti stjómsýslu-
laga Kópavogsbæ skýringar á ffam-
komu félagsmálstjóra í ofangreindu
viðtali. Jafnffamt er beðið um að
gerð sé grein fyrir starfsmannastefnu
bæjarins að því er varðar kynhneigð
starfsmanna.
Aðalsteinn Sigfússon félagsmála-
stjóri hefur sent bæjarráði greinar-
gerð um mál þetta og sagði í samtali
við DV að málið yröi til umfiöllunar
á bæjarráðsfundi í dag, fimmtudag,
og hann vildi ekki tjá sig um mála-
vexti að svo stöddu.
Þorvaldur Kristinsson, formaður
Samtakanna '78, sagði í samtali við
DV að augljóst væri að jafnræðis-
regla sfiómarskrárinnar heföi verið
brotin.
„Einnig tel ég að skoða þurfi þessa
atburði í ljósi 180 gr. almennra hegn-
ingarlaga þar sem segir að hver sem i
atvinnurekstri eða þjónustustarfsemi
neitar manni um vörur eða þjónustu til
jaftis við aðra á grundvelli þjóðemis
hans, litarháttar, kynþáttar, trúar-
bragða eða kynhneigðar skuli sæta
sektum eða fangelsi.
Það er afar brýnt að fá úr því skorið
hvort jafnréttislögin taki á misrétti
varðandi kynhneigð." -PÁÁ
Eldur út frá
sjónvarpi?
Eldur kom upp i ibúð við Ásvalla-
götu í Reykjavik í gærdag. Slökkvilið-
ið kom strax á vettvang og gekk
slökkvistarf það vel að liðið var ekki
nema um klukkustund á staðnum.
Eldurinn kom upp í íbúð á jarð-
hæð. Enginn var í íbúðinni en íbúi á
efri hæð tilkynnti um reyk úr ibúð-
inni til slökkviliðsins. Þrátt fyrir
snögg viðbrögð slökkviliðs urðu tals-
verðar skemmdir í íbúðinni. Ekki
liggur fyrir hver upptök eldsins hafa
verið, en gmnur beinist að sjónvarps-
tæki í því sambandi. -gk
Hestur í árekstri
Árekstur varð milli bifreiðar og
hests í Víðidalnum í Reykjavík í
gærkvöld. Maður var á baki hests-
ins og meiddist hann á öxl og
mjöðm.
Hesturinn skrámaðist nokkuð, en
talið er að hann muni ná sér af
meiðslunum. Annar hestur sem var
með í taumi slapp ómeiddur. Svo
harður var áreksturinn hins vegar
að færa þurfti bifreiðina í burtu
með kranabifreið. -gk
Þyrla sótti slas-
aöan sjómann
Þyrla Landhelgisgæslunnar
sótti slasaðan sjómann um borð í
Hrímni Á-51 ffá Þorlákshöfn um
miðjan dag í gær.
Hrímnir var að veiðum skammt
vestan við Vestmannaeyjar þegar
einn mannanna um borð fékk hlut
í höfuðið og þóttu meiðsli hans
þess eðlis að rétt væri að kalla eft-
ir aðstoð þyrlu. Ferð þyrlunnar frá
því hún fór í loftið og þar til hún
var lent við Landspítalann í Foss-
vogi tók um klukkustund, en
meiðsli mannsins voru ekki talin
eins alvarleg og útlit var fyrir í
fyrstu. -gk
Áskorun um
þyngri dóma
Hafm er söfnun undirskrifta á
Netinu þar sem mótmælt er vægum
dómum í kynferðisafbrotamálum. Á
sömu netsíðu er að finna áskorun
til dómsmálaráðherra þess efnis að
beita sér fyrir því að þessar refsing-
ar við slíkum afbrotum verði hækk-
aðar. „Það er lítið sem ekkert að
refsirammanum í þessum málum en
fáránlega vægir dómar hafa samt
sem áður verið að falla,“ segir með-
al annars á síðunni.
Ása ráðin til
dansflokksins
Ása Richards-
dóttir hefur verið
ráðin fram-
kvæmdasfióri ís-
lenska dans-
flokksins en list-
rænn sfiómandi
flokksins og
sfióm hans völdu
Ásu til starfsins
úr hópi tuttugu
umsækjenda. Síð-
ustu sextán árin hefur Ása starfað í
listum og á sviði fiölmiðlunar. Árið
1994 stofhaði hún Kafiileikhúsið og
stýrði rekstri þess til 1999. Auk þess
hefur hún komið að fiölmörgum öðr-
um verkefnum á þessu sviði. -sbs