Dagblaðið Vísir - DV - 01.10.2002, Qupperneq 6

6
ÞRIÐJUDAGUR 1. OKTÓBER 2002
Fréttir :dv
íslensk erfðagreining á tímamótum:
Slegið hefur í bakseglin
- rekstrarfé ekki lengur sótt í vasa fjárfesta
Glæsllegar höfuöstöövar íslenskrar erföagreinlngar í Vatnsmýrinni
Gríöarlegar væntingar voru um mikla og skjóta vaxtarmöguleika líftæknifyrir-
tækja um allan heim. Þessi bygging er m.a. ávöxtur þeirrar bjartsýni. Raunin
hefur hins vegar oröiö allt önnur. Hugmyndir manna um aö genaleit myndi skjótt
leiöa til lyfjaþróunar á ólíklegustu sviöum hafa ekki staöiö undir væntingum.
íslensk erfðagreining stendur nú
á vissum timamótum. Eftir gríðar-
legar væntingar um mikla vaxtar-
möguleika líftæknifyrirtækja hefur
nú slegið í bakseglin svo að segja
varð upp 200 starfsmönnum fyrir-
tækisins. Rekstrarfé verður ekki
lengur sótt á auðveldan hátt í vasa
fjárfesta.
Gagnagrunnur íslenskrar erfða-
greiningar sem varð tilefni há-
værra deilna, m.a. á Alþingi, er
enn ekki farinn að virka þó að fjög-
ur ár séu frá því Alþingi samþykkti
lög um gerð hans. Ekki er búið að
færa einn einasta staf inn í grunn-
inn þótt þrjú ár séu liðin frá því
starfsleyfið var gefið út til reksturs
fyrirtækisins á gagnagrunninum í
12 ár. Miklar deilur hafa veriö um
skilgreiningu á því með hvaða
hætti skrá megi upplýsingar inn í
grunninn. Hafa slíkar deilur, með-
al annars milli heilbrigðisráðu-
neytis og Persónuvemdar, sem
hófust í mars á þessu ári, valdið töf
sem enn sér ekki fyrir endann á.
Nú er boltinn sagður vera hjá Per-
sónuvemd. Fleira hangir þó á spýt-
unni hjá íslenskri érfðagreiningu,
en greinilega hefur þó slegið á
bjartsýnina og væntingamar sem
geröar hafa verið tU fyrirtækisins.
Vandræöi i Vatnsmyrli
Fyrsti hlutl
Fækkað um 200 starfs-
menn
íslensk erfðagreining, móðurfé-
lag deCODE, kynnti fyrir helgina
uppsögn á 200 starfsmönnum. Á
fóstudaginn var reyndar sagt upp
um 140 manns en áður var búið að
tilkynna um uppsögn á 60 manns.
Var uppsögnin tilkynnt á fjármála-
markaði Nasdaq sem liður í hag-
ræðingu í rekstri fyrirtækisins. í
tilkynningu félagsins var sagt að
starfsmönnum yrði því fækkað úr
650 í 450.
Flestar uppsagnir í grunn-
rannsóknum
Það fólk sem nú hefur fengið
uppsagnarbréf er flest úr þeirri
deild fyrirtækisins sem vinnur að
grunnrannsóknum. Þar hefur
einnig veriö lögö mest áhersla á
aukna sjálfvirkni að undanfórnu.
Aö ööru leyti eru hlutfallslega sam-
bærilegar uppsagnir i öðrum deild-
um og dreifist það samkvæmt upp-
lýsingum fyrirtækisins nokkuð
jafnt yfir menntastig starfsmanna.
Samhliða þessum uppsögnum er
stefnt að jákvæðu fjárstreymi frá
rekstri strax á næsta ári.
Greint var frá því að erfðafræði-
rannsóknir og ýmsar þjónustu-
rannsóknir fyrir lyfjageirann skUi
fyrirtækinu nú umtalsverðum tekj-
um sem gert er ráð fyrir að dugi tU
að fjármagna reksturinn með um
450 starfsmenn. Þetta er þó greini-
legt bakslag á þær væntingar sem
gerðar voru tU vaxtar í þessari
grein fyrir fáum misserum.
Byggð á lýðerfðafræði
Starfsemi íslenskrar erfðagrein-
ingar byggir á rannsóknum í lýö-
erfðafræði. Þekkingu á erfðafræði
sjúkdóma er breytt í afurðir fyrir
heUbrigðisgeirann. Hjá fyrirtæk-
inu er meðal annars unnið að
meingenaleit, rannsóknum í lyfja-
fræði og lyfjaerfðafræði, þróun á
DNA-greiningarprófum, smíði líf-
upplýsingakerfis og hönnun hug-
búnaðar fyrir heUsugæslu. Lyfja-
efnafræðideUd íslenskrar erfða-
greiningar í Chicago og Seattle
starfar að framhaldsrannsóknum á
lyfjamörkum úr erfðafræðirann-
sóknum fyrirtækisins á íslandi auk
ýmissa þjónusturannsókna fyrir
lyfja- og líftæknigeirann.
Mikil grunnvinna að baki
Áhrifin af uppsögnunum á starf-
semi félagsins eru ekki sögð eins
mikil og ætla mætti. Samt þykir
ýmsum þaö skjóta skökku við að
menn hyggist halda uppi nær
óbreyttum dampi þrátt fyrir upp-
sagnir á tvö hundruð manns.
Ástæður þess að þetta sé gerlegt
telja talsmenn félagsins m.a. vera
að þegar sé búið að vinna verulega
mikla grunnvinnu sem ekki þurfi
að vinna aftur. Þá vinnu megi síð-
an nota sem grunn við alla aðra
sjúkdómarannsóknarvinnu. Þess
má geta að um 80 þúsund íslending-
ar hafa gefið fyrirtækinu lífsýni í
sjúkdómatengdum rannsóknum.
Árangur i geðklofarann-
sóknum
Meingenaleitin sjálf fer fram í
tveimur þrepum. Fyrst er að finna
gölluðu genin, eða svokölluð mein-
gen og á hvaða litningi þau eru.
Síðan er að staðsetja þau á tiltekn-
um litningi. Næsta stig er að ein-
angra genið. Þegar það er komið er
að finna út það sem genið gefur af
sér, sem í flestum tilvikum er
prótein. Þegar rétta próteinið er
fundið hefst hin raunverulega til-
raunastarfsemi við efnablöndur og
með hvaða efniun megi hugsanlega
breyta hinu gallaða efni til betri
vegar. Þetta ferli er þegar hafið
varðandi geðklofa. Þar hefur ÍE
þegar tekist að finna genið, stað-
setja það og einangra. Tilraunir
eru þegar hafnar við að skjóta efna-
samböndum á tiltekið prótein, eða
svokölluð lyfjamörk, í því skyni að
finna þau efnasambönd sem nota
megi til að framleiða lyf við geð-
klofa.
Lítil tiltrú fjárfesta
Ljóst er að gengi líftæknifyrir-
tækja á fjármálamarkaði hefur ver-
ið æði dapurt undanfarin rúm tvö
ár og má í raun segja að tiltrú fjár-
festa á þessari grein hafi beðið
skipbrot eftir gríðariegar vænting-
ar í upphafi. Engar vísbendingar
eru heldur um að verð hlutabréfa í
þessum geira séu á uppleið á næst-
unni. Þá hafa stóru lyfjafyrirtækin
dregiö lappimar varðandi aukna
fjármögnun í greininni. Lækkun á
verði bréfa í íslenskri erfðagrein-
ingu er þama ekki undanskilin, en
á Nasdaq-markaði hefur gengi fé-
lagsins hrapað frá því það var fyrst
skráð á markaði úr 18 dollurum í
um tvo dollara á hlut að undan-
fömu. Markaðsvirði fyrirtækisins
hefur verið talið um 10 milljarðar
króna, en ýmsir hafa þó uppi efa-
semdir um raunvirðið miðað við
dvínandi áhuga fjárfesta á þessari
grein. Fyrirtækið sé afar sérhæft
og allur búnaður í raun lítils virði
nema í þeirri starfsemi sem þar er
stunduð í dag. Fyrirtækið mun þó
enn eiga, samkvæmt reikningum
félagsins, meira en 100 milljón doll-
ara í sjóðum.
Ekkert tjármagn á hluta-
bréfamarkaði
Kári Stefánsson staðfesti á síma-
fundi síðastliðinn fóstudag erfið-
leikana við að sækja fjármagn á
hlutabréfamarkaðinn.
„Það má segja að í dag sé útilok-
að að sækja fjármagn til rannsókna
og þróunar á hlutabréfamarkað.
Það er okkur því nauðsyn að reka
fyrirtækið algjörlega á þeim tekj-
um sem við höfum skapað okkur,
til að geta síðar notið ávaxtanna af
þróun nýrra afurða fyrir heilbrigð-
isgeirann. Við teljum að með þess-
um aðgerðum muni það takast,“
sagöi Kári Stefánsson, forstjóri ís-
lenskrar erfðagreiningar. -HKr.
Sta&a rannsókna hjá ÍE
Tengslæ Melngen tengt Meingen Htningasvæði elnangraö
Sjátfsónæmis- og bólgusjúkdómar.
Ofnæmi X X
Þarmabólga X
Insúfinháð sykursýki (IDOM) X
Psóriasis X X
Uöa&gt X X
Hryggikt X
Hjarta- og lungnasjúkdóman
Lungnateppusjúkdómar (C0PD) X X
Asmi X X
Kransæðastifla X X
Háþrýstmgur . .. X X
Útæöasjúkdómar X X X
Heilablóðfail X X X
Kæfisvefn X
Krabbameln:
Lungnakrabbamein X
Krabbamein 1 bióðruhálskirtii X
Soriuæxli X
Nýmakrabbamein X
Góðkynja stækkun blöðruhálskirtils X
Krabbamein I eistum X
Krabbamein 1 skjaldkirtli X
Ristilkrabbamein X
Augnsjúkdómar:
Gláka X
Nærsýni X
Ský á augasteini X
Sjónfreknusjúkdómur X X
Sjóndepilsrýmun (AMD) X
Kvensjúkdómar:
Meðgöngueitmn X
Legslímuflakk X
Efnaskiptasjúkdómar og abrir sjúkdómar:
Insúfinhéö sykursýki (NIDDM) X X
X X
Slitgigt X X
(jólskyldulæg blóöfituhækkun X
Offita X X
Næturvæta X
Sjúkdómar í miötaugakerfi:
Alzheimer X X
Kvfðaröskun X X
Geðhvórf og þunglyndi X
Fjótskytdulasgur handskjátfti (FET) X X
MænuSigg (MS) _ , X X
Drómasýki X X
Parkmsonsjúkdómur X X
Geðklofi X X X
Athyglisbrestur með ofvirkni X
Einhverfa X
Migreni X
Önnur rannsóknaverkefni:
lats X
Breskir sérfræðingar segja Skerjafjarðarvélina ekki hafa haft lofthæfi:
Segja skort á sönnunargögnum
Flugvélin sem fórst í Skerjafirði
að kvöldi 7. ágúst árið 2000 hefði
ekki átt að fá lofthæfisskírteini.
Þetta er meðal þess sem kemur fram
í nýrri skýrslu breskra flugslysasér-
fræðinga, Bernie Forward og
Franks Taylors, um Skerjafjarðar-
slysið; rannsókn þess og kringum-
stæður. Fjjórir létust í flugslysinu og
tveir nokkru síðar.
Aöstandendur tveggja fórnar-
lamba slyssins, Jón Ólafur Skarp-
héðinsson og Friðrik Þór Guð-
mundsson, fengu bresku sérfræð-
ingana til að fara yfir skýrslu Rann-
sóknamefndar flugslysa.
Hvað varðar lofthæfi vélarinnar
þá er vitnað í skýrslunni til stað-
hæfingar RNF um aö vélin hefði
ekki átt að fá lofthæfisskírteini og
ljóst sé að nefndin hafi haft gögn
sem styðji þá skoðun. Flugmála-
stjóm hafi hins vegar metiö það svo
að ekki væri hægt að styðja þá stað-
hæfingu og því hafi henni verið
breytt í lokaskýrslu.
Bretarnir segja skýrslu RNF al-
mennt fylgja fyrirmælum Alþjóða-
flugmálastjórnarinnar. Þó sé of mik-
ið af greiningu skýrslunnar byggt á
tilgátum í stað harðra sönnunar-
gagna. Það eigi til dæmis við þá til-
gátu að eldsneytistankur vélarinn-
ar, sem var notaður, hafi verið tóm-
ur. Þar telja sérfræðingamir ekki
byggt á öruggum útreikningum.
Snemma hafi menn talið að bens-
ínskortur hafi verið meginorsök
slyssins og hafi það verið rökstutt
með yfirborðslegri rannsókn á mót-
or flugvélarinnar. Ekki hafi veriö
kannað hvort mótorinn bræddi úr
sér á fluginu og er RNF gagnrýnd
fyrir að hafa ekki kannað þann þátt.
Þá gagnrýna sérfræðingamir eft-
irlit af hálfu Flugmálastjómar í
Vestmannaeyjum; þeir vísa til þess
að þrátt fyrir viðbúnað af hálfu
stofnunarinnar hafi starfsmönnum
Flugmálastjómar yfirsést að flug-
maður vélarinnar hafi veriö kom-
inn fram úr leyföum flugtíma.
Jón Ólafur og Friðrik krefjast
þess að samönguráðherra hlutist til
um að málið verði endurupptekið í
heild sinni. Bresku sérfræðingamir
leggja jafnframt til að rannsóknin
verði tekin upp á ný til að tryggja
að allar viðeigandi ráðstafanir er
lúta að flugöryggi verði gerðar.
Ekki náðist í Sturlu Böðvarsson
samgönguráðherra í morgun. Jakob
Falur Garðarsson, aðstoðarmaður
samgönguráðherra, sagði hins veg-
ar í samtali við DV að ekki væri
ólíklegt að viðbragða ráðherrans
væri að vænta síðar í dag. Þá sagði
Heimir Már Pétursson, upplýsinga-
fulltrúi Flugmálastjómar, að skýrsl-
an væri enn til skoðunar hjá stofn-
uninni og viðbragða gæti verið að
vænta innan fáeinna daga. -aþ
/£ ijíiyn/j’iJJ
REYKJAVÍK AKUREYRI
Sólarlag í kvöld 18.58 18.43
Sólarupprás á morgun 07.39 07.24
Síódeglsflóó 13.56 18.29
Árdegisflóð á morgun 02.44 07.17
Súld eöa rigning
Austan- og suðaustanátt, 13 til 20
metrar á sekúndu og súld eða rign-
ing með köflum sunnan og vestan til
en hægari vindur og þurrt aö mestu
annars staðar.
Rigning um land allt
Suðaustan 8 til 13 metrar á sekúndu
austan til á morgun en hægari suö-
vestlæg eða breytileg átt vestan til.
Rigning eöa súld um allt land en þó
dregur úr úrkomu vestan til síödegis.
Fimmtudagur Föstudagur Laugardagur
© Hiti 5” 'W' Hiti 5° o Hiti 5"
«112" «112° til 12°
Viodun 3-8 "V* Vindur. 3-8 "V* Vindur: 5-10™/»
t t t
Vætusamt sunnan- og vestanlands en úrkomu- mlnna noró- austan tll á landlnu. Vætusamt sunnan- og vestanlands, en úrkomu- mlnna noró- austan tll á landlnu. Vætusamt sunnan- og vestanlands, en úrkomu mlnna noró- austan tll á landlnu.
m/s
Logn 0-0,2
Andvarí 0,3-1,5
Kul 1,6-3,3
Gola 3,4-5,4
Stlnnlngsgola 5,5-7,9
Kaldi 8,0-10,7
Stlnningskaldl 10,8-13,8
Allhvasst 13,9-17,1
Hvassvi&ri 17,2-20,7
Stormur 20,8-24,4
Rok 24,5-28,4
Ofsaveöur 28,5-32,6
Fárviörl >= 32,7
inr.
AKUREYRI skýjaö 2
BERGSSTAÐIR hálfskýjaö 3
BOLUNGARVÍK skýjaö 7
EGILSSTAÐIR léttskýjaö 6
KEFLAVÍK rigning og súld 10
KIRKJUBÆJARKL. rigning 7
RAUFARHÖFN heiöskírt 7
REYKJAVÍK skýjaö 9
STÓRHÖFÐI skýjaö 8
BERGEN súld 13
HELSINKI skýjaö 6
KAUPMANNAHOFN þokumóða 11
ÓSLÓ rigning 9
STOKKHÓLMUR 6
ÞÓRSHÖFN þoka 11
ÞRÁNDHEIMUR þoka 2
ALGARVE alskýjaö 20
AMSTERDAM skýjaö 8
BARCELONA léttskýjaö 16
BERLÍN lágþokublettir 9
CHICAGO léttskýjaö 23
DUBLIN þokumóöa 14
HALIFAX skýjaö 6
HAMBORG skúr 14
FRANKFURT 8
JAN MAYEN léttskýjaö 1
LONDON skýjaö 11
LÚXEMBORG léttskýjaö 7
MALLORCA léttskýjaö 12
MONTREAL heiöskfrt 14
NARSSARSSUAQ skýjaö 3
NEW YORK léttskýjaö 18
ORLANDO léttskýjaö 25
PARÍS 7
VÍN þoka í grennd 5
WASHINGTON þokumóöa 13
WINNIPEG heiöskírt 10
■rnitCTjiijm-ii.m'.iiiEiwiiiW.niinM.’i.i.-M