Dagblaðið Vísir - DV - 15.02.2003, Qupperneq 16

16
LAUGARDAGUR 15. FEBRÚAR 2003
Helgarblað_________________________________________________________________________________________________PV
Victor Hugo.
Franski snillingurinn sem er höfundur Hringjarans frá Notre Dame
og Vesalinganna.
Táknmynd
snillings
ar í Frakklandi.
Hann sagðist hafa
verið fæddur málari
fremur en skáld.
„Ég hefði átt að
verða annar
Rembrandt," sagði
hann. Hann var
ákaflega vinnusam-
ur, vaknaði
snemma og skrifaði
í fjóra til fimm tíma
á hverjum degi í
rúmlega sextíu ár.
Hann var sérlega
öflugt ljóðskáld,
frumlegur og snjall
og einnig góður
leikritahöfundur.
Hann skrifaði tólf
skáldsögur og tvær
þeirra njóta enn
áberandi mikilla
vinsælda. Önnur er
Hringjarinn frá
Notre Dame. Enska
skáldið Thackeray
sagði reyndar að
bókin væri augljós-
lega verk snillings
en samt ekki sérlega
góð skáldsaga. Hin
er Vesalingarnir,
fyrsta mikla sögu-
lega skáldsagan sem
var skrifuð á
frönsku. Hún öðlað-
ist gífurlegar vin-
sældir og hefur
haldið þeim síðan.
Þegar Hugo kom til
Englands mörgum
árum eftir útkomu
hennar gengu veg-
farendur til hans og
potuðu í bak hans
til að ganga úr
skugga um hvort
hann væri krypp-
lingur eins og
hringjarinn.
Victor Hugo efaöist aldrei um eigin snilligáfur. Hann er
höfundur fjölda skáldsagna, leikrita og Ijóða og eitt dáð-
asta skáld Frakka.
Victor Hugo fæddist árið 1802 og var þriðji og
yngsti sonur foreldra sinna. Hjónabandið var
óhamingjusamt enda voru hjónin gjörólík og
bæði áttu í ástarsamböndum utan hjónabands.
Þau skildu loks. Strax á unga aldri ákvað Hugo
að verða skáld. Hann var fimmtán ára þegar
hann vann eftirsóttustu bókmenntaverðlaun
Frakklands og hann var tvítugur þegar hann gaf
út fyrstu ljóðabók sina. Vinir Hugos voru sann-
færðir um að hann væri snillingur. Sjálfur efað-
ist hann aldrei um það.
Hann giftist ungri konu, Adele, sem hann hafði
kynnst þegar hann var sautján ára gamall. Sagt
er að bróðir Hugos, Eugene, hafi elskað Adele og
það hafi verið ein ástæða þess að hann varð geð-
veikur og var sendur á hæli þar sem hann lést
eftir fimmtán ára vist.
Klassískar skáldsögur
Hugo var helsti boðberi rómantísku stefnunn-
Heimilisógæfa
Eiginkona Hugos, Adele, fæddi fimm börn á
sjö árum. Það urðu örlög Hugos að lifa öll börn
sin. Fyrsta barn þeirra hjóna lést nokkurra
mánaða gamalt. Eftirlætisdóttir Hugos, Léo-
poldine, drukknaði ásamt eiginmanni sínum
skömmu eftir að hafa gengið í hjónaband.
Hugo var á þeim tíma á ferðalagi og frétti ekki
af dauða hennar fyrr en fimm dögum síðar.
Önnur dóttir hans, Adele, varð veik á geði.
Rúmlega fertug var hún lögð inn á geðveikra-
hæli og þar dvaldi hún í 43 ár, þar til hún lést.
Charles, sonur Hugos, dundaði við að skrifa
skáldsögur en lést 44 ára gamall. Annar sonur
hans, Francois Victor, eyddi tíu árum í að
þýða leikrit Shakespeares. Hann lést úr berkla-
veiki. Hugo átti þá einungis eftir tvö ung
barnabörn sem hann sinnti af ástúð.
Hugo var konu sinni ekki trúr og um tíma
átti hann allt að þrjár ástkonur samtímis.
Stóra ástin i lífí hans var leikkona, Juliette.
Áður en hún kynntist Hugo hafði hún átt í
mörgum ástarsamböndum en ekkert þeirra var
hamingjuríkt. Hún var falleg, kærulaus,
eyðslusöm og andrík en stundum taugabiluð og
döpur og vinir hennar sögðu það stafa af skorti
á sannri ást. Hún fann sína einu sönnu ást í
Victor Hugo en samband þeirra stóð í hálfa
öld. Hún skrifaði honum venjulega tvisvar á
dag og um það bil 20.000 bréf hennar eru til.
Hann kom henni fyrir í litlu húsi, lét hana
selja skartgripi sína og kjóla og einangraði
hana frá vinum sem hún hafði átt. Þar hafðist
hún við og hafði fátt annað að gera en að bíða
eftir að hann léti sjá sig. Þrjátíu og fimm ára
gömul var hún orðin hvíthærð og menn töldu
það stafa af taugaálagi sem fylgdi því að vera
ástkona snillings sem hafði hana í felum og var
henni ekki trúr. En það skipti engu hvað Hugo
gerði á hlut Juliette, hún elskaði hann svo
heitt að hún fyrirgaf honum allt.
Óvinur keisarans
Árið 1948 varð Louis-Napoleon forseti ann-
ars lýðveldisins. Hann rændi völdum og endur-
reisti keisaraveldið. Hugo komst nú á dauða-
lista Napóleons. Juliette faldi hann og með að-
stoð hennar komst hann til Brussel. Hann sett-
ist síðan að á eyjunni Guerney. Hann skrifaði
á þremur vikum tvö hundruð blaðsíðna níðrit
um Napoleon „litla“, eins og hann kallaði
keisarann. Bókin var gefin út i Englandi. Hún
var bönnuð í Frakklandi en mörg hundruð ein-
tökum var smyglað til Frakklands. Seinna
veitti Napóleon Hugo sakaruppgjöf. En þrjósk-
an meinaði Hugo að snúa heim úr útlegðinni.
Þegar eiginkona hans lést var ákveðið að grafa
hana í París. Hugo fylgdi líkinu til landamæra
Frakklands og Belgíu en ekki lengra þar sem
hann hafði svarið þess dýran eið að stíga ekki
fæti á franska jörð meðan keisarinn væri viö
völd. Þegar Hugo sneri loks heim eftir nítján
ára útlegð var honum fagnað eins og þjóðhetju.
Hégómagjarn snillingur
Hugo gleymdi ekki slæmum dómum og var
lítið fyrir að hrósa samtlmamönnum sínum.
Hann átti erfitt með að fyrirgefa og var skelfi-
lega hégómagjarn. Samferðamenn hans kvört-
uðu margir hverjir undan því að þeir þyrftu
annaðhvort að hlusta stöðugt á hann tala eða
tala viö hann um hann sjálfan. Hann var van-
ur að segja að það ættu eftir að verða til mörg
fleiri skáld og listamenn en með honum sjálf-
um yrði jörðuð táknmynd hins franska snill-
ings. Hann hafði gríðarlegan áhuga á spírit-
isma og taldi sig vera i sambandi við látna
dóttur sína, Léopoldine, og einnig við Dante og
Shakespeare.
Þegar Hugo var áttræður kom barnabarn
hans, George Hugo, að afa sínum í ástaratlot-
um við þjónustustúlku. George ætlaði að
hlaupa burt en Hugo kallaði á hann og sagði:
„Sjáðu, Georg litli, þetta er það sem kallast
snillingur.“ Ástkona hans, Juliette, lést árið
1883. Hugo var ekki viðstaddur jarðarför henn-
ar. Eftir dauða hennar leyfðist engum að nefna
nafn hennar i návist hans. Hann hafði eitt sinn
skrifað til hennar: „Ég bið þess að líf þitt verði
mitt líf, dauði þinn minn dauði, þín eilífð mín
eilífð." Mánuði eftir lát hennar skrifaði hann í
dagbók sína: „Ég mun fljótlega verða hjá þér
aftur, ástin mín.“ Hann lést árið 1885. Útfor
hans var gerð á kostnað ríkisins. Á fjórðu
milljón manna flykktust út á götur Parísar-
borgar til að votta skáldinu virðingu sina.
Victor Hugo hvílir í Pantheon.
Barátta
góðs og ills
Engilbjört og Illhuga
eftir Lynne Reid Banks
Sprellfjörug, hug-
myndarik og næstum
illkvittnislega skopleg
bamabók um tvíbura-
systur sem eru gjörólík-
ar. Önnur er algóð og
hin alvond. Sú vonda
gerist æði uppivöðslu-
söm og kemur umhverfi sínu hvað
eftir annað í uppnám. Hrollvekjandi
á köflum. Bók sem fuflorðnir geta
lesið sér til ánægju engu síður en
böm. Fæst á útsölu í Eymundsson
og kostar litlar 590 krónur.
Ég er hógvcer
í kröfum.
Alltaf ánœgður með
það besta.
George Bernard Shaw
Bókalisti Eymundi
ALLAR BÆKUR
1. Þú getur grennst og
breytt um lífsstíl. Ás-
mundur Stefánsson og
Guðmundur Björnsson
2. Bókin um bjórinn. Roqer Protz
3. Gauragangur. Ólafur Haukur
Símonarson
4. Frida. Barbara Mujico
5. Leggðu rækt við sjálfan þig.
Anna Valdimarsdóttir
6. Einfaldaðu líf þitt.
Elaine St. James
7. Gerðu það bara!
Guðrún G. Berqmann
8. I leit að glötuðum tíma.
Marcel Proust
9. Grafarþögn. Arnaldur Indriða-
son
10. Hvar sem ég verð.
Inqibjörq Haraldsdóttir
SKÁLDVERK
1. Gaurgangur. Ólafur Haukur
Símonarson
Gullkorn vikunnar
Stökur
- eftir Jónas Hallgrímsson
Enginn grætur íslending
einan sér og dáinn;
þegar allt er komið í kring
kyssir torfa náinn.
Mér er þetta mátulegt;
mátti vel til haga,
hefði ég betur hana þekkt,
sem harma ég alla daga.
Lifðu sæl við glaum og glys,
gangi þér allt í haginn.
1 öngum mínum erlendis
yrki ég skemmsta daginn.
Sólin heim úr suðri snýr,
sumri lofar hlýju;
ó, að ég væri orðinn nýr
og ynni þér að nýju!
Syfjar yfir
listrænum bókum
Björk Jakobsdóttir leikkona segirfrá uppáhaldsbókunum sínum.
2. i leit að glötuðum tíma.
Marcel Proust
3. Grafarþögn. Arnaldur
Indriðason
4. Hvar sem ég verð.
Inqibjörq Haraldsdóttir
5. Dauðarósir. Arnaldur Indriðason
6. Veröld Soffiu. Jostein Gaarder
„Ég vildi að ég gæti sagt
að ég væri víðlesinn bóka-
ormur. Það er svo mikið bó-
hem svo mikill þroski og
greind að una sér við lestur
góðra bóka. En ég verð að
viðurkenna að það er oft
sama bókin á náttborðinu
hjá mér svo vikum skiptir.
Það vantar ekki góðan ásetn-
ing en eftir eina, tvær blað-
síður er ég sofiiuð. Sérstak-
lega þegar kemur að þessum
listrænu, þá syíjar mig alveg ofboðslega. En svo
kemur alltaf ein og ein sem nær manni og verður
þess valdandi að maður vakir langt fram á nótt
þrátt fyrir skipulag morgundagsins.
Þær bækur sem ég man fyrst eftir eru til dæm-
is bækur eins og Ég lifi eftir Martin Grey sem ég
las sem unglingur en hefur setið í mér alla tíð síð-
an. Minningar Geishu eftir Arthur Golden sem ég
las I fyrra. Alveg frábær bók. Af íslenskum bók-
um get ég nefnt Híbýli vindanna eftir Böðvar
Guðmundsson og Þetta er aflt að koma eftir Hall-
grím Helgason sem er að
mínu mati efni í frábæra leik-
sýningu. Svo hefur Ámi Ib-
sen alltaf verið í uppáhaldi
hjá mér sem leikritaskáld.
Þær bækur sem ég hef á
náttborðinu hjá mér núna er
bókin Samband manns og
hests eftir Rikke Mark
Schultz. Ég er mikil áhuga-
manneskja um hesta og þó að
ég hafi ekki enn fundið tíma
eða fjárhag til að stunda
sportið þá er það algerlega á planinu. Hin bókin á
náttborðinu er Draumar barna og merking þeirra
eftir Amöndu Cross, mjög skemmtileg uppfletti-
bók sem hvetur börn og foreldra til að ræða
drauma sína og kanna um leið sálarlíf barna
sinna.
En það er á planinu að lesa meira í framtíð-
inni. Þegar bömin flytja að heiman verð ég list-
ræn breytingaskeiðs-spíra sem les alla daga með
lappimar upp i loftið og hef djúpan skilning á líf-
inu.“
7. Kajak drekkfullur af draug-
um. Lawrence Millman
8. Sjálfstætt fólk. Halldór Laxness
9. Napóleonsskjölin. Arnaldur
Indriðason
10. Ljúlí Ijúlí. Guðrún Eva
Mínervudóttir
BARNABÆKUR
1. Herra Fyndinn. Roger Hargrea-
ves
2. Herra Sterkur. Roger Hargrea-
ves
3. Herra Latur. Roqer Harqreaves
4. Stjörnur í skónum.
Sveinbjörn I. Baldvinsson
5. Matreiðslubókin okkar. Elisa-
bet Ekstrand Hemmingson og Eva
Rönnblom
Metsölulisti Eymundssonar 4. - 11. febrúar