Dagblaðið - 25.05.1977, Blaðsíða 10

10
DACIBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAGUR 25. MAl 1977.
BIAÐIÐ
frfálst, nháð dagblað
Utgefandi Dagblaöiö hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson. Ritstjóri: Jónas Kristjansson.
Fréttastjóri: Jón Birgir Pótursson. Ritstjórnarfulltrúi: Haukur Helgason. Skrifstofustjóri ritstjórnar:
Jóhannes Reykdal. Íþróttir: Hallur Simonarson. Aðstoðarfréttastjóri Atli Steinarsson. Safn: Jón
Sævar Baldvinsson. Hnndrit: Asgrirv..' :
Blaöamenn: Anna Bjarnason, Ásgeir Tómasson, Bragi Sigurðsson, Dóra Stefansdóttir, Gissui*
Sigurösson, Hallur Hallsson, Halgi Pétursson, Jakob F. Magnusson, Jónas Haraldsson, Katrin
Pálsdóttir, Olafur Jónsson, Omar Valdimarsson, Ragnar Lár.
Ljósmyndir: Bjarnleifur Bjarnleifsson,Höröur Vilhjálmsson, Sveinn Pormóösson.
Skrifstofustióri: Ólafur Eyjólfsson. Gjaidkeri: Þ.uinu Þorieifsson. Dmilingarstjóri: Már E. M.
Halldórsson.
Ritstjórn Síöumóla 12. Afgreiösla Þverholti 2. Áskriftir, auglýsingar og skrifstofur Pverholti 11.
AÖalsími blaðsins 27022 (10 linur). Askrift 1300 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 70 kr.
eintakiö.
Setning og umbrot: Dagblaðið og Steindórsprent hf. Armúla 5.
Mynda-og plötugerð: Hilmir hf. Siðumula 12. Prentun: Árvakurhf. Skeifunni 19.
Sumt vel, annaðmiður
Vel hefur að mörgu verið staðið
í viðræðunum um nýja kjara-
samninga. Sáttasemjari og sátta-
nefnd hans eiga þar töluverðan
hlut að máli. Starf þeirra hefur
einkennzt af meiri fagmennsku og
frumkvæði en nokkru sinni fyrr,
án þess að nok.kuð hafi dregið úr trausti því,
sem deiluaðilar bera til þeirra.
Höfuðsamtök deiluaðila eiga einnig tölu-
verðan þátt í, að betur hefur gengið en oft
áður. Bæði Alþýðusambandið og Vinnuveit-
endasambandið hafa komið sér upp virkri hag-
fræðiþjónustu, sem veldur því, að minna en
áður er deilt um, hvað séu staðreyndir og hvað
ekki. Deiluaðilar tala sama talnamál og eru því
fljótari að komast að kjarna málsins.
Skyndiverkföllin eru það, sem helzt hefur
miður farið, og eiga báðir deiluaðilar nokkra
sök á því. í fyrsta lagi var rangt að beita þeim.
Og í öðru lagi brugðust atvinnurekendur rangt
við, þegar skyndiverkföllunum var hætt að
sinni.
Björn Jónsson, forseti Alþýðusambandsins,
hefur haldið því fram, að menn ráði því, hvort
þeir mæti til starfa eða ekki. Þessi afsökun er
bæði billeg og hættuleg og getur jafnvel komið
launamönnum í koll, ef atvinnurekendur vildu
síðar beita svipaðri rökleysu sjálfir.
Samningar gilda áfram, þótt þeir hafi runnið
út, og gera það unz verkfall hefst eða nýir
samningar hafa verið gerðir. Menn eru
samningsbundnir við störf sín, nema veikindi,
frí eða löglega boðuð verkföll hamli.
Enn ömurlegra er, þegar félögin reyna að
ljúga sig frá skyndiverkföllunum með því að
segja þau vera frjálsar aðgerðir einstaklinga á
vinnustöðum. Kunnugir menn vita, að þau eru
skipulögð af félögunum. Og menn verða alltaf
minni fyrir að fara vísvitandi með rangt mál.
Atvinnurekendur voru eðlilega gramir út af
skyndiverkföllunum. Skiljanleg var hótun
þeirra um, að þeir treystu sér ekki til að halda
áfram samningaviðræðum, ef skyndiverkföll
héldu áfram. Það var líka skynsamlegt af sam-
tökum launamanna að taka mark á hótuninni
og hætta skyndiverkföllum til að greiða fyrir
samningum.
Hins vegar mistókst atvinnurekendum alveg
að meta þann friðarvilja, sem fólst í fráhvarfi
Alþýðusambandsins frá skyndiverkföllunum.
Þegar þeir höfðu fengið sitt fram, áttu þeir að
setjast niður við að semja. En það hafa þeir
ekki gert, heldur verið þverari en nokkru sinni
fyrr.
Þar með hefur Vinnuveitendasambandið
hleypt illu blóði í viðmælendur sína.. Það er
eins og sambandið hafi verið að reyna að sýna
fram á, að skyndiverkföll séu það eina, fyrir
utan verkföll, sem geti knúið atvinnurekendur
til samninga. Þessi ósanngjarna og óskynsam-
lega afstaða sambandsins getur hæglega hefnt
sín.
Nú virðast það fremur vera atvinnurek-
endur, sem standa í vegi fyrir því, að gengið
verði frá þeim samningum, sem allir vita, að
byggðir verða á umræðugrundvellinum, er
sáttanefnd hefur lagt fram. En næg ástæða er
samt til £Pð vona, að samningar náist fljótlega,
án þess að til frekari verkfalla þurfi að koma.
Verkfóll á verkfóll
ofan á Indlandi
— verkalýðsfélögin eru eins og leyst úr
álögum síðan nýja ríkisstjómin tók við
Þaö má með sanni segja að
stjórnarskiptin á Indlandi hafi
vcrkað sem vílaminspranía a
starfsemi verkalýðsfélaga þar í
landi. Neyðarástandslögin sem
giltu fyrir síðustu þingkosning-
ar hömluðu allar aðgerðir í 21
mánuð, en eftir að haftinu var
loks aflétt hefur verkföllum
ekki linnt.
Alvarlegust eru verkföll
hafnarverkamanna í Bombay,
stærstu hafnarborg Indlands.
Þá er einnig litið alvarlegum
augum á vinnustöðvun starfs-
manna við olíuhreinsunar-
stöðina í héraðinu Gujarat i
vesturhluta landsins. — Bæði
þessi verkföll hafa staðið hátt á
aðra viku og virðist ekkert
benda til þess að þeim fari að
linna. Mjög er óttazt að nú fari
bensinskortur brátt að gera
vart við sig í norðvesturhluta
landsins.
Mánaðarlangt verkfall
sjómanna á fljótabátum og
hafnarverkamanna í Calcutta
hefur tafið mjög útflutning
varnings úr jútu. Nú hafa
safnazt saman birgðir að verð-
mæti um 10.5 milljónir
sterlingspunda. — Þá er fjöldi
smærri starfshópa í verk-
föllum.
Indverski sjóherinn var
kvaddur til að afgreiða olíu- og
farþegaskip sem höfðu orðið
innlyksa vegna vinnustöðvunar
kranamanna og annarra verka-
manna við höfnina í Bombay.
Um það bil 75 skip hafa
stöðvazt síðan þeir hófu
aðgerðir sínar 10. maí síðast-
liðinn. Annað tveggja verka-
lýðsfélaga starfsmanna hafnar-
Desai forsætisráðherra lítur
mildum augum á verkföllin i
Indlandi, — kveður þau
eðiilega afieiðingu þeirrar
„grafarþagnar“ sem ríkti yfir
verkaiýðsfélögum landsins á
meðan neyðarástandslög
Indiru Gandhi voru í gildi.
innar krefst að ýmsum kvöðum
verði aflétt af meðlimum þar eð
þeim hafi ólöglega verið komið
á meðan neyðarástandslögin
voru í gildi.
Samtök flutninga- og hafnar-
verkamanna, sem eru mun
stærra félag, fór í eins dags
verkfall til að leggja áherzlu á
kröfur sínar um hærra kaup og
að fullum rétti verkalýðsfélaga
verði komið á á ný. — I þessu
félagi eru um 40.000 manns.
Olíuhreinsunarstöðvarnar í
Bombay og Koyali í Gujarathér-
aði sjá norðvesturhluta Ind-
lands fyrir bensini. Þar starfa
um 3.000 verkamenn og þeir
eru allir í verkfalli um þessar
mundir. Menn hafa nú
áhyggjur af því að birgðir i
Punjab, Haryana, Delhi og vest-
urhluta Uttar Pradesh fari
brátt að ganga til þurrðar. I
síðastnefnda héraðinu er
orkukreppa raunar hafin.
Morarji Desai forsætis-
ráðherra bregður svo sem ekki
þótt læti séu meðal verka-
manna. Hann sagði á fundi með
fréttamönnum fyrir skömmu að
ekki hefði verið við öðru að
búast eftir þá ,,grafarþögn“
sem rikt hefði í starfsemi
félaganna síðastliðin tvö ár.
Ýmiss konar innri erfiðleikar
hafa safnazt fyrir, að sögn for-
sætisráðherrans, og það getur
tekið nokkurn tíma að koma
þllu í eðlilegt horf.
Desai sagði ennfremur að
ókyrrðin meðal verkamanna
hefði verið nokkuð ýkt og ekki
væri ástæða til neinna alvar-
legra aðgerða á þessu stigi.
Verkföll og verkbönn voru
bönnuð á meðan títtnefnd
neyðarástandslög voru í gildi.
Það var Indira Gandhi sem kom
þeim á. Á meðan þau giltu
stórjókst nýting vinnuaflsins á
Indlandi og dagsverkum í
iðnaði fjölgaði. — Það hafði
aftur þau áhrif að framleiðsla
útflutningsafurða jókst mjög.
Viðskiptajöfnuðurinn varð hag-
stæður um 47.5 milljónir á
nýafstöðnu fjárhagsári, sem
endaði 31. marz síðastliðinn —
„Bamavemdarnefnd
brotleg..., vanhæf,
hlutdræg..."
— sagði lögmaður um starf nefndarinnar og telur jafnvel ástæðu
til rannsóknar íþvíefni
Fyrir hálfum mánuði birti ég
hér í Dagblaðinu grein, þar sem
með dæmi var sýnt fram á, að á
tslandi eru á því herrans ári
1977 sjálfsögð mannréttindi
ekki tryggð í íslenzkum lögum.
Ég skýrði lauslega frá sögu
ungs manns, sem ekki hefur
fengið að sjá barn sitt eða
umgangast í nær því eitt og
hálft ár eftir að hafa einn
annazt um það í sjö mánuði án
þess að þeir,' sem létu honum
eftir uppeldið, létu sig það
nokkru skipta. Þannig var
sagap einnig dæmi um fótum
troðin mannréttindi, siðferði-
legt brot þeirra sem hafa mein-
að föðurnum í sögunni að sjá og
hitta barn sitt.
Um þennan þátt málsins
mætti fara mörgum orðum, en
að slepptri allri siðferðilegri
vandlætingu, þá er svo ótal
margt í þessari sögu, sem vekur
að minnsta kosti undrun
manns, að ég læt mér nægja að
ne'fna nokkur dæmi þess. Þessi
atriði varöa viðskipti föðurins
við þær stofnanir, sein um
barnaverndarmál fjalla og
fleiri.
Ekki úrskurður,
heldur vottorð
grein um þetta mál var faðirinn
við nám í Bandaríkjunum,
þegar barnið vaf tekið frá
honum með lögregluvaldi.
Móðirin fór til Bandaríkjanna
ásamt bróður sínum og hafði
undir höndum útskrift úr
íslenzku lagasáfni, þar sem full-
trúi í dómsmálaráðuneytinu
vottaði, að samkvæmt íslenzk-
um lögum ætti móðir forræði
yfir barni sínu. Islenzka sendi;
ráðið í Washington leit á þetta
plagg sem úrskurð. I bréfi frá
sendiráðinu til utanríkisráðu-
neytisins kemur þetta ótvírætt
fram: „Megin atriði niáls þessa
virðist sendiráðinu vera þau, að
K hafði undir höndum lög-
mætan úrskurð ísienzkra
stjórnvalda um forræði yfir
barninu. ..Á grundvelli
þessarar vitleysu voru banda-
rískir lögreglumenn fengnir til
að taka barnið frá föðurnum.
Rétt- er að taka fram, að skjöl
lagalegs eðlis frá erlendum
ríkjum verða að hljóta stað-
festingu þarlendra dómstóla til
að öðlast gildi. Auk þess er rétt
að taka fram, að ég hef rætt við
þann fulltrúa i dómsmálaráðu-
neytinu, sem lét móðurina fá
plagg það, sem um ræðir, og
hefur fulltrúinn staðfest og
raunar lagt á það rika áherzlu.
að það hafi einungis verið ætlað
sem vottorð um fyrirmæli
íslenzkra laga en ekki
úrskurður. Þannig ætti að vera
ljóst, að strax í upphafi sögu
var farið aftan að föðurnum.
Tóku ofstöðu
ón þess að kynna
sér mólið
En þá víkur sögunni hingað
heim til Islands. Barnið var
tekið fiá föðurnum um miðjan
desember 1975 og hálfum
mánuði síðar kom hann hingað
heim til að leita réttar síns.
Hann er hér ennþá og hefur þvi
orðið að gera hié á háskólanámi
sínu á meðan. Auk þess vildi
hann fá einhverja skýringu á
þvi hvernig að þessu rnáli hefði
verið staðið hér heima og víkur
þá sögunni að Barnaverndar-
nefnd Reykjavíkur og Félags-
málastofnun Reykjavíkur.
Áður en móðirin hélt til
Bandaríkjanna til að sækja
barnið, sem hún fór frá, fór
hún á fund Sævars Guðbergs-
sonar. yfirmanns fjölskyldu-
deildar Félagsmálastofnunar