Dagblaðið - 06.11.1978, Page 4

DAGBLAÐIÐ. MÁNUDAGUR 6. NÓVEMBER 1978.
DB á ne ytendamarkaði
„Ætti að taka slátur-
leyfi af öllum húsum”
Haukur H jaltason
ómyrkur í máli og
segir sláturhús
eyðileggja kjöt
„1 rauninni ætti að taka sláturleyfið
af öllum sláturleyfishöfum því
reynslan hefur sýnt að þeir kunna
ekkert að fara með það hráefni sem
þeir meðhöndla. Þó aö nýjustu slátur-
húsin séu mjög fullkomin hvað varðar
hreinlæti og fullnægi öllum heil-
brigðiskröfum eru þau gölluð að því
leyti að i þeim er ekki gert ráð fyrir
plássi fyrir kjöt til að hanga. Kjötið er
því fryst á meðan dauðastirnun er
ennþá í því og sprengir þá frostið
vöðvana,” sagði Haukur Vljaltason
matsveinn.
Haukur þjónaði áður gestum
veitingahússins Sælkerans en rekur
núna heildsölu með ýmsa hluti fyrir
mötuneyti og matsölustaði. Haukur er
ekki ánægður með það kjöt sem
veitingahúsin fá frá sláturhúsunum og
segir það alls ekki vera slæmri elda-
mennsku að kenna að matur á
veitingastöðum er ekki betri, heldur
miklu fremur slæmu hráefni.
„Nýslátrað lambakjöt þarf að
hanga í 4—6 sólarhringa við mjög góð
skilyrði áður en það er fryst. En í raun-
inni er það aðeins svinakjöt sem fær
þá meðferð sem það þarf hér á landi.
Lamba, nauta og jafnvel folaldakjöt er
hins vegar eyðilagt. Ég er nýkominn
úr skoðunarferð um sláturhúsið á
held ég að þeir menn sem hingað voru
fengnir frá Bandarikjunum til þess að
gefa vottorð um að íslenzk sláturhús
væru á heimsmælikvarða, hafi
ein.göngu athugað það út frá
heilbrigðissjónarmiði. Auðvitað hefur
orðið mikil breyting frá þeim tíma sem
slátrað var í skúrum sem hvorki héldu
vindi né vatni. En betur má ef duga
skal.
Á ég að segja þér eina ástæðuna
fyrir því að svona er farið með kjötið?
Ef rétt er með það farið rýrnar það um
„Kjötið fær ekki að hanga nógu lengi,” sagði Haukur.
hvað hann er að tala um,” sagði Halldór.
.Maðurinn veit ekki
Selfossi sem er eitt hið nýjasta og full-
komnasta hér á landi. En jafnvel þar
eru aðstæður þannig að kjötið getur
ekki hangið, þrátt fyrir að vel er hugað
að hreinlæti og snyrtimennsku. Enda

Ómögulegt er að fá lambaheila í einu
lagi vegna landslaga.
10% við að hanga nauðsynlegan tíma.
Þá rýrnun vilja bændur ekki taka á
sig. Veitingahúsin myndu með glöðu
geði borga meira fyrir kjöt sem fengið
hefur rétta meðferð og það myndu
neytendur lika gera ef þeir hefðu
fengið tækifæri til að dæma um
muninn. Fólk er hér að kaupa kjöt
sem það telur fyrsta flokks en er í
rauninni hálfóætt.
Kjötið er einnig hræðilega leikið á
leiðinni frá sláturhúsunum til þeirra
sem kaupa það. Starfsbróðir minn var
að fá 100 skrokka af lambakjöti og þá
var hræðilegt að sjá. Leggir og höklar
Kindur I sláturhúsinu á Selfossi.
DB-myndir Sv. Þorm.
voru brotnir og kjötið marið og klesst í
grysjuna.
Fastheldnir
á gamla siði
Óneitanlega spillir fyrir málstað
þeirra sem slátra hversu fastheldní/
þeir eru á gamla siði, aldrei má breyta
neitt til. Til dæmis er ómögulegt á fá
kjöt af kálfum sem aldir hafa verið á
mjólk í 3—6 mánuði. Slíkt kjöt er
óviðjafnanlega gott og hef ég aldrei
bragðað betri mat á ævinni en slíkt
kjöt. Þetta þykir of dýrt til framleiðslu,
en ég er sannfærður um að margir
vildu kaupa kjötið eftir að hafa einu
sinni bragðað það.
Annað dæmi um fastheldnina er að
ekki er hægt að fá lambaheila í einu
lagi. Hausar skulu sagaðir sundur
hvað sem hverjum finnst. Heilir
lambaheilar soðnir yfir gufu þykja
herramannsmatur í Frakklandi og
hafa Frakkar spurzt fyrir um það
hvort þeir gætu fengið heila frá
Islandi. En það virðist ekki vera hægt.'
Þrátt fyrir að við gætum nýtt það sem
utan á hausnum er, jafn vel þó heilinn
væri tekinn úr. En til þess að geta gert
þetta þurfum við auðvitað að mennta
fólk og það kostar peninga.
Nú er hægt að fá mjög gott verð
fyrir lambalæri í Danmörku. Þar
kostar miðhluti úr læri 50—60
danskar (um 3 þúsund íslenskar)
krónur kílóið út úr búð. Á sama tíma
fáum við 9.50 krónur fyrir kílóið í
hálfum og heilum skrokkum.
Fólkið í kjötbúðunum er enn eitt
sem þyrfti að athuga. Það vinnur bæði
við að selja kjöt og eins að hluta niður
skrokka. 1 allt of mörgum tilfellum er
þetta fólk ófaglært og hefur litla
þekkingu á þeirri vöru sem það er að
meðhöndla. Oft er því kjötið eyðilagt
eftir að það kemur i verzlanir. Þessu
gera neytendur sér ekki grein fyrir og
taka þvi sem að þeim er rétt, vegna
þess að þeir hafa ekki þekkingu á því
hvernig gott kjöt er. Ef neytendur
hefðu þessa þekkingu skapaðist mun
meira aðhald bæði á sláturhús og
verzlanir," sagði Haukur.
-DS.
Sláturhúsin vandlega skoðuð
„Aldrei litið á bflana hálfu auga”
„Ég hef keyrt flutningabíl með kjöti
núna i fjölda ára og aldrei hefur heil-
brigðiseftirlitið svo mikið sem litið á
bílinn hálfu auga. Þetta þykir mér
furðulegt því að strangar reglur eru
um hreinlæti i sláturhúsum en svo
virðist mega fara hvernig sem er með
kjötið eftir að það kemur út fyrir veggi
þeirra.
Frá þeim stað sem ég bý á er ekið
með kjöt víða um sveitir og jafnvel
alla leið til höfuðstaðarins. En engar
kröfur eru gerðar til bílanna sem kjöt-
inu er ekið i, né heldur til bilstjóranna.
Enda sér maður kjöt oft hrottalega
farið eftir flutninga. Þar sem bílarnir
sem kjötið fer með eru í fæstum tilfell-
um búnir frystirými þiðnar kjötið á
leiðinni og þarf því að frysta það aftur
er komið er á áfangastað. Lætur að
líkum hvílík meðferð þetta er á mat.”
Þetta voru orð eins af flutningabíl-
stjórum landsins er hafði samband við
Neytendasíðuna. Vegna starfs síns og
félaga sinna vildi maðurinn ekki að
nafnið sitt kæmi fram með þiessum
orðum. - DS
„Viðkomandi dýra-

læknar sja um eftirlit
— segir Páll A. Pálsson yfirdýralæknir
„Viðkomandi dýralæknar eiga að
sjá um eftirlit á þeini bílum sem aka
með kjöt á milli byggöarlaga. Það er
kannski misjafnt, eftir því hver á
heldur, hvað þetta eftirlit er nákvæmt
en þar sem dýralæknar eru meira og
minna í og við sláturhúsin alla slátur-
tíðina tel ég ekki ástæðu til þess að
efast um að eftirlitiö sé fyrir hendi,”
sagði Páll A. Pálsson yfirdýralæknir er
' orð bílstjórans voru undir hann borin.
„Það eru til mjög ákveðnar reglur
um þrifnað i kringum matvæli,
flutning jafnt sem annað. Ef kjötið er
flutt ófryst verður það að hanga uppi,
en sé það flutt fryst gilda ekki
þannig reglur. Ef frosnir skrokkar
hendast mikið til er auðvitað til í
dæminu að bein brotni en það hygg ég
aö sé sjaldgæft. Ef kjötið er flutt frosið
gerir 8—10 tíma akstur því ekkert til.
Ef fluttur er fullur bíll af kjöti linast
frostið nær ekkert á þeim tíma. Bæði
er að kjötið er tekið út úr allt að 30
stiga frosti og hitt að bílarnir eru vel
þéttir. Það hefur verið margathugað
að kjötið þiðnar nær ekkert í svona
flutningum,” sagði Páll.
-DS.
„Þá fyrst yrði
sláturkostn-
aður mikill”
— segir Halldór Guðmundsson sláturhússtjóri
„Þessi maður veit greinilega ekkert
hvað hann er að tala um. Ef við ætluð-
um að koma upp húsnæði til þess að
láta hanga þá 2 þúsund dilka sem við
slátrum á dag þyrftum við að fimm-
falda vinnslusalinn sem þegar er fleiri
hundruð fermetrar,” sagði Halldór
Guðmundsson sláturhússtjóri um orð
Hauks.
„Það er mjög misjafnt hvort fólk
vill láta kjöt hanga eða ekki. Ég held
að það sé ekki nema svona einn af
hverjum tíu sem kærir sig um hangið
kjöt. Og ættum við þá að stækka
vinnslusalinn um fleiri þúsund fer-
metra til þess að láta standa auðan
nær allt árið? Þegar er talað um að
sláturkostnaður sé mikill, en hvað yrði
sagt þá?
Um kálfakjötið er það að segja, að
við vildum gjaman vinna það, en það
er hreinlega ekki fyrir hendi. Fyrstu 3
mánuðirnir sem kálfar eru aldir eru
þeir aldýrustu i lifi þeirra og jafnframt
er verðið lágt. Ómögulegt er að ala
kálfana á nokkru öðru en mjólk. Við
skulum taka dæmi um 3 mánaða kálf
sem vegur I mesta lagi 30 kíló. Fyrir
hvert kíló fær bóndinn 605 krónur. 18
þúsund fyrir kálfinn. En búið er að ala
hann á að minnsta kosti tveim kössum
af mjólk sem kosta 11 þúsund hvor
eða alls 22 þúsund. Bóndinn yrði því
að borga með kálfinum.
Til þess að hægt sé að framleiða
lambsheila í einu lagi verður hvorki
meira né minna en að breyta landslög-
um. Núna má ekki aflífa kindur á ann-
an hátt en að skjóta þær í gegnum
heilann,” sagði Halldór.
• DS