Dagblaðið - 28.05.1979, Qupperneq 16

16
DAGBLAÐIÐ. MÁNUDAGUR 28. MAÍ 1979.
En sá sem er mest á móti okkur í Torfunni er mér sagt að
sé Óli J6, og nóg er hann lærður — hvar var verið að gera
hann að heiðursdoktór?” Laufey Jakobsdóttir fyrir
framan Lantjlíeknishúsið á Bernhöftstorfu.
DB-mynd Hörður
inga Huld
Hákonardóttir
öm, ættuð úr Borgarf iröi eystra:
m MINNIR
FTIR TOMAS
<ana en ekki hlaupa að þeim með látum og fyrirgangi
einhver inn sem þeir þekktu. Kannske
kom einhver úr sveitinni þeirra, sem
þeir höfðu ekki séð í mörg ár, og þá
urðu fagnaðarfundir.
Handritin —
ja, það vantaði
bætur á buxurnar
Laufey laetur ekki þar við sitja að
hlúa að börnum, rónum og gamal-
mennum. Hún er líka mjög áhuga-
söm um friðun gamalla húsa og eitt
st'ærsta áhugamál hennar er Dýra-
verndunarfélagið. Hún vill allt
vernda, konan sú! Líka Bernhöfts-
torfuna.
„Sinnuleysið um handritin fyrr á
öldum er afsakað með því að íslend-
ingar hafi verið svo ómenntaðir — og
svo vantaði þá bætur á buxurnar
sínar! En sá sem stendur mest á móti
okkur í Torfunni er mér sagt að sé
Óli Jó, og nóg er hann lærður — hvar
var verið að gera hann að heiðurs-
doktór?”
Hún bætir því við að Tómas fjár-
málaráðherra hafi reynzt Torfusam-
tökunum sérdeilis vel. ,,Og svo ungl-
ingarnir. Ég get ekki tekið undir þetta
þvarg um að þeir séu ómögulegir.
Mér finnst þau einstaklega skemmti-
leg og frjó í andanum. Samt hefur
engin ung kynslóð alizt upp við aðra
eins fjármálaspillingu. Það er ekki
óhætt að trúa nokkrum manni fyrir
annarra fé. Er það unglingunum að
kenna?”
Bróðir minn vildi ég
færi íbrúðkaupið
Þegar þessar línur komast á prent
verður Laufey flogin til Fíladelfíu i
Aldrei að tala um að þær pissi ókeypis.
Þær rétta fram 50 krónur með orðun-
um: „Ég hef vanizt þvi hingað til aö
borga mitt.”
DB-mynd Hörður
hlaupa að þeim með látum og fyrir-
gangi.
Ég hef sjaldan orðið eins sár og eitt
sinn þegar ég stökk út eftir krökkum,
sem höfðu hnuplað lítilræði, einum
varalit, held ég. Þau voru á leiðinni
inn með mér að skila honum aftur og
biðjast afsökunar, þegar lögreglan,
sem einhver hafði hringt á, kom i
flasið á þeim. Krakkarnir héldu auð-
vitað, að ég væri að leiða þau í gildru
og hentust burtu eins og byssu-
brennd.
Sumt fólk er svona: Lögreglan,
lögreglan, það er það fyrsta sem því
dettur í hug.
En flestir sem koma á Hlemm eru
mjög þægilegir. Ég man sérstaklega
eftir ýmsum gömlum mönnum, sem
bjuggu vist við svipaðar aðstæður og
gömlu konurnar sem ég kynntist í
Bankastræti. Þeir sátu tímunum
saman með ís eða eitthvað annað til
að maula, til að gá hvort ekki rækist
Bandarikjunum. „Bróðurdóttir min
lét skila til min, að ég ætti að koma í
brúðkaupið hennar. Ég bara hló, því
engan hafði ég farareyrinn. En rétt á
eftir vann ég mátulega mikið í happ-
drætti DAS. Þá sá ég að faðir
hennar, sem er dáinn, mundi ætlast
til að ég færi.”
Áður en Laufey lagði af stað brá
hún sér upp í „neðanjarðarhreyfing-
una” i Bankastræti, eins og þær kalla
sig, gæzlukonurnar. Hún var að skila
lykli að handklæðageymslunni, sem
hún hafði óvart sett í vasa sinn. DB
fór með.
„Ertu brjáluð, manneskja, að
draga Ijósmyndara niður,” sagði vin-
kona hennar á vaktinni, Sigriður Val-
geirsdóttir. „En ég er fegin að þú
skilar lyklinum, þá sé ég að þú hefur
eitthvað skárra húsnæði að leita í
heldur en geymslukrílið okkar, þegar
þú kemur aftur úr Ameríkunni.”
- IHH
svo margt sem kemur upp á. Fjöl-
breytileikinn er óendanlegur.
Mér fannst ömurlegast þegar lokað
var á nóttunni, — um hálfeittleytið
— og þarna inni sátu menn, sem
Bakkus hafði borðið ofurliði ein-
hvern tíma fyrir löngu, og báðu
mann að hringja á lögregluna fyrir
sig. Því fangaklefarnir voru eini
næturstaðurinn, þar sem þeir áttu
höfði sínu að halla.
Það er ekkert hjúkrunarhæli til í
borginni né nágrenni, sem tekur á
móti mönnum, sem eru drukknir og
hafa h ugsað sér að vera það á fram.
En þetta eru ekki afbrotamenn,
heldur sjúklingar á mjög alvarlegu
stigi.
Það er talað um að við eigum enga
útigangsmenn lengur, en það er því
miður ekki rétt.”
Það á ekki að hringja
á lögregluna
á krakka
Þótt lögreglan sé rónunum góð þá
var mér meinilla við að hringja á
hana vegna unglinga, sem stundum
var gert þarna á Hlemmi.
Því börn taka lögregluna mjög al-
varlega og treysta henni ekki eins og
rónarnir. En sum af þessum krökk-
um höfðu hrökklazt út heima hjá sér,
ég heyrði þau stundum biðja um gist-
ingu hvert hjá öðru, og ástandið gat
verið alla vega hjá foreldrunum.
Kannske verið að drekka og fleygt
krökkunum út fyrir einhvern upp-
steyt.
Þegar þannig stendur á og krakk-
arnir eru á þvælingi gera þau smá
skyssur í hugsunarleysi — og þá á að
tala við þau í rólegheitum, en ekki
Sitt hvorum megin neðst við
Bankastrætið eru tröppur, þar sem
aðþrengdir vegfarendur geta gengið
niður í jörðina og létt á sér. Þar niðri
sitja allan daginn gæzlukona öðrum
megin, gæzlumaður hinum megin, i
skonsum, þar sem rétt rúmast smá-
dívan, borðkríli og stóll.
Yfir höfðum þeirra drynur bílaum-
ferðin, og eitraðan kolsýringsfnykinn
leggur 'stundum niður um lítinn
glugga efst á veggnum.
En eins og presturinn sagði yfir
moldum feitlaginnar sómakonu:
„Guð litur ekki á vöxtinn, heldur
hjartað”, þá virðist kærleiksandinn
stundum kunna því betur við sig sem
húsakynnin eru þrengri, hvernig ann-
ars sem á þvi stendur.
Á hryssingslegum degi er náðhúsið
í Bankastræti kannske eini staðurinn,
þar sem loppnu og einmana gamal-
menni er boðinn heitur kaffisopi —
eða sveitakona, sem orðið hefur fyrir
því óhappi að veskinu hennar hefur
verið stolið, getur fengið lánað fyrir
farinu heim.
Ég vil standa
á fótunum
meðan ég get
„Þær launa okkur kaffisopann
ríkulega með lifsreynslusögum sín-
um oomln konurnar." scgir I .uifey
Jakobsdóttir, ættuð úr Borgarftrði
eystra, gift faUegum smið, sem þó
alls ekki vildi leyfa okkur að mynda
sig, átta barna móðir, 24ra barna
amma og 2ja barna langamma, sem
leysir af á þessum sérstæða vinnustað
tvisvar í viku.
„Og smátt og stnatt kemst maöur
að því," segir Laufev, „að hérna i
bænum er töluvert af gömlu l'ólki,
sem á fullt í fangi með að draga fram
lífið á lágum ellilaunum.
En þetta einstæðingsfólk er haldið
djúpum ótta við að verða dæmt
ósjálfbjarga og sett inn á einhverja
stofnun, ef það lætur í Ijósi, að eitt-
hvað sé að. Þess vegna þraukar það i
lengstu lög i ömurlegum kjallarahol-
um, frekar en leita hjálpar hjá félags-
málastofnun.
„Ég vil vera ég sjálf og standa á
fótunum meðan ég get,” er viðkvæð-
ið hjá gömlu konunum. Og í tötrun-
um eru þær stórir persónuleikar.
Aldrei að tala um að þær þiggi að
pissa ókeypis. Þær rétta fram 50
krónurnar með orðunum: „Ég hef
vanizt því hingað til að borga mitt.”
Enn eru til
útigangsmenn
Laufey kynntist enn meira af úti-
gangsliði Reykjavíkurborgar þegar
hún var gæzlukona á biðstöðinni á
Hlemmi í nokkrar vikur í vetur. „Á
Hlemmi er alveg sérstakt mannlif,”
segir hún. „Mér datt oft í hug kvæð-
ið hans Tómasar, Hótel Jörð, þegar
ég var að vinna þar: „Tilvera okkar
er undarlegt ferðalag, / við erum
gestir og hótel okkar er jörðin” og
síðan kemur: „Og sumum liggur þau
reiðinnar ósköp á / en aðrir setjast
við hótelgluggann og bíða.” Ég held
að þeir sem sjá um gæzlu þar þurfi að
vera lífsreyndir mannvinir, þvi það er
„Ertu brjáluð, manneskja, að draga
Ijósmyndara hingað niöur,” sagði
Sigriður Valgeirsdóttir á vaktinni i
Bankastrætinu. Sigriður til vinstri,
Laufey til hægri i litlu skonsunni niðri i
jörðinni.
DB-mynd Hörður