Dagblaðið - 12.11.1980, Blaðsíða 13

DAGBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAGUR 12. NÓVEMBER 1980.
13
N
Kjallarinn
niðurstöður eindregið til kynna að
aðferðin sé Sjálfri sér samkvæm við
svipaðar aðstæöur. Ennfremur er
ljóst að mælingar sem gerðar eru í
janúar sýna um 10% stærri stofn en
haustmælingar gefa til kynna. Þetta
er skiljanlegt þar sem útbreiðsla loðn-
unnar er þá takmarkaðri og minni
líkur til þess að nokkuð verði útund-
an.
Í júní i sumar samdist svo um milli
islenskra og norskra stjórnvalda að
veiða mætti 775 þús. tonn úr íslenska
loðnustofninum á timabilinu ágúst
1980—mars 1981. Eins og fyrr segir
er það hins vegar reginmisskilningur
að þessi ákvörðun hafi byggst á
bergmálsmælingum af neinu tagi.
Slíkar mælingar hefur enn ekki
reynst unnt að gera á ókynþroska
smáloðnu. Ákvörðunin var fyrst og
fremst tekin af pólitiskum ástæðum
og jafnframt tekið fram að hún yröi
endurskoðuð þegar niðurstöður berg-
málsmælinga lægju fyrir i október
1980. Þess skal getið að við könnun
fjölda loðnuseiða frá árinu 1978 var
þessi árgangur áberandi fáliðaður og
á það bent þá þegar að vænta mætti
samdráttar 'í ioönustofninum þegar
hann næði kynþroskaaldri 1980-81.
Þvi miður er nú útlit fyrir að þetta
rætist.
í október sl. mældist um 47%
minni hrygningarloðna en þegar
hrygningarstofn seinustu vertíðar var
mældur á sama tima i október 1979,
eða rúmlega 1/2 milljón tonna. Þá
áttu islensk skip eftir að veiða um 535
þús. tonn af þeim afla sem þeim
hafði verið ætlaður. Mælingin var
gerð við góöar aðstæður að öðru
leyti en því að rekis var yfir hluta
Stofnstærð, fjöldix 10'9
114.6
122.4 l.ágúst
125.5 1978
101.1 l.ágúst
109.4 1979
grænlenska landgrunnsins og kom
vaxandi Isrek i veg fyrir að unnt væri
að mæla stofnstærðina tvisvar.
Skekkja sem orsakast af þvi að eitt-
14-26/10 1979
25-28/1 1980
Misskilningur
Án þess að farið sé út í tölfræði-
lega útreikninga gefa framangreindar
marksafla islenskra skipa þar til
endurmæling hefði farið fram í
janúar nk. Stjórnvöld ákváöu hins
vegar 30% skerðingu.
Þeim sem finnast þessar ákvarð-
anir stjórnvalda um takmarkanir
loðnuveiða bera keim af bráðræði
sem kosta muni milljarðatugi vil ég
endurskoðunar aö þeim mæling-
um loknum.
2. Frá upphafi haustvertíðar 1980 til
þess tima er endurmælingu lýkur
mega íslensk skip veiöa 460 þús.
tonn. Þetta er 20 þús. tonnum
meira en á sumar- og haustvertíð
við það sem ákveðið var i júni sl.
að íslensk skip mættu afla hefði
núverandi hrygningarstofn þurft
að mælast tvöfalt stærri í októ-
bermánuði sl. en raun varö á.
HJálmar Vllhjálmsson
fiskifræðingur
H jábnar Vilhjálmsson
Mismunur á mælingu I annars veg-
ar og summa mælinga II og III hins
vegar jafngildir afia auk affalla af
völdum náttúrunnar yfir þann tíma
sem líður milli mælinga. Þetta hefur
verið kannað bæði fyrir þessa röð og
hliðstæðar mælingar frá því í októ-
bermánuði 1979 og janúar 1980.
Dæmin ganga upp og skiptir vitan-
lega ekki máli hvort miðað er við
fjölda fiska eða tonn.
Einnig má 'be’ra saman ofan-
greindar mælingar með því að bak-
reikna stofnstærðina, t.d. til 1. ágúst
1978 og 1979. Þegar tillit hefur verið
tekið til affalla af völdum veiða og
náttúru (ránfiska) lítur dæmið
þannig út:
Bergmálsmælingar
16-29/10 1978
1-9/2 1979
14/2-1/3 1979
hvað af Ioðnu kunni að hafa verið
undir is er vitanlega ekki reiknanleg.
Þaö er hins vegar samdóma álit
okkar sem framkvæmdum mæling-
arnar að ólíklegt væri aö hér ylti á
mörgum hundruðum þúsunda tonna.
Hafrannsóknastofnunin lagði þvi
til 40% skerðingu á leyfilegum há-
benda á að ihuga eftirfarandi:
1. Strax i janúar á næsta ári á að
mæla stærð loðnustofnsins á nýj-
an leik og reynslan sýnir að þá
fást áreiðanlegastar niðurstöður.
Stjórnvöld hafa lýst því yfir að
þau muni taka fyrri ákvarðanir
um takmörkun loðnuveiða til
seinasta árs og enn eftir að veiða
um 200 þús. tonn af þessum kvóta
1 þannig að nóg verkefni eru fram-
undan.
3. Til þess að skilja eftir það sem
álitið er að þurfi til eðlilegs við-
halds loðnustofninum og standa
Spuming til fisKif rseðinga: m ^
Hver er mælingaskekkjan9
Þau uggvcnlegu tlðindi hala
bonM rrá rannsóknarkiðancri
nlenikra og nonkra fukifrcðmga nú
nýlega aö hrygnmgarMofn
loðnunnar. sem við veiðum htr við
land hafi minnkað um 47%
mánuði Minnkun voða *t em» >«»n
lil þcu aö brcgðau við þeuum «m
drariu og er afkiðmgm tugmUI)»röa
tekjuup oiemkra .jömanna og ui-
gerðarmanna Eill vekur ^þó
mikla undrun mlna I þeau umbandi.
og það cr aö ekketl hef tg heytl
minnit á hugunlega nákvæmm þe»s
arar mjekngar. nenu þau Huliara-
tegu umrtueli Hjálmars Vilhjálmt-
wnar. fiskiírcðings i úivarpinu að
mrekngin vcri I neðri mórkum og þvi
nser ðrugglega ekki of há.
I þeuu umbandi vil ég bera fram
eflirfarandi spumingu ld sétfræðinga
Hafrannsóknaslofnunarinnar:
H.etsvegna gefa fiikifrrömgar
ekki upp efri og neöri mörk
ásetlaðrar mækngarskekkju. eins og
liðkasl l venjulegum viunda-
rannsóknum?
Allar mrekngar. hversu nákvæm-
lega sem þ«r eru getöar. innibera
• Tugmilljarða hagsmunir þjóðarbúslns
mega ekki *era htðir ágiskunum ha8s-
munaaðilja eða ytirvaliia... ”
skekkju, sem er lilkomin vegna
einfaldra ukmarkana á nákvsemni
taekjanna «m noiuð eru viö
mrelinguna og lakmarkana á ná-
kvcmni aflesirar þema. Þeiw má
skýra með dcmi:
Ef mcla á roillimeira með
venjulegum lommuslokk gefur
kvarðinn ekki nUvcmari mdhmetra-
skipimgu en svo að hcgt et að vcnta
eins miUimetra skekkju I hvora ált.
Ennfrcmur þarf aöeins Irtla tilfcrsh.
á sjónhorni þcss sem af le»
kvsröanum lU þess að endurteknar
mclingar tama hhriar gefi mia-
munandi niðursiöður.
Þeuu er venjukga mcli meðþvi
að gera úrtaksmchngar eða endur-
leknar mdingar á wma fytir-
brigðinu og er slöan meöalial
mdinganna láiiö gilda. *««'
viðieknu vcnju hafa fiskifrcðingar
vcntanlega fylgi. «*> endahnút
aðferöarinnar viröisl vanla. það er aö
gefa upp hversu ofl frávik koma lil
og hve mikið sllk frávik vega. Er ofi-
asl rciknað úl svokallað meðallals-
frávik og gefið upp i hundraös-
hlutum. Er þeiia kölluð mdmgar
skekkja og þykh hcfa að skekkjan
bggi innan við J% mörkm lil þess að
mdingm Ȏ marklck lahn.
MHdar sveHUir
Ttl þeu að mew llkurnar á þvl aö
tú minnkun hrygningarttofnsms. sem
upp cr gefin, sé ncrri lagi þarf þvl að
fá efurwldar upplýsinggr frá þetm
sem mchngarnar framkvcmdu.
_ H.erw mer^rMesWksr »di»I
á slofnstcrðlanl voni getðarf
_ Hven var frávlh hverrar tlaslahr-
ar asdlagar frá ácllaðri sloln.lcrðT
_ Tll aáaara mals á alðarsiöðoaam
v.ri eiaalg hjálp I þ*l »ð vtt.
tillhvað aa hlaa taahyggða lð»-
frcðiaákvcaiBl ascUogaraðferðor-
laaar HO heiil var. og tiaaig þyrfU
sew ctlað er að laðaaa haádl slg á.
GeirViðc Vnhjáhmson
Hér er eiki veriö að vcna fishi-
frcðinga um að gefa vbviwndi upp
skakkar niðurslöður Hinsvegar hafa
ádlanir þeirra á siofnslcrð
loðnunnar sveiflasl mikiö og hefur
þessi swðreynd gefiö bcöi »jó-
mönnum og sjávarúlvegsyfir.öidum
tpilrúm lil ágiskana. Tugmilljarða
hagsmunir þjóðarbúsins mega ekki
veta háðir ágiskunum hagsmuna
aðilja eða yfitvalda. emkum þegar
hcgi vcri með nánari lölfrcðiúi
vmnslu að auka nákvcmni sioín
sicðrarádlana.
Slik úrvinnsh er viðltkm rtgls i
hugvisindum og I félagsvlsindum
Hinn mikli kosinaður við ófhrn
visindalegra upplýsinga leggur
Ollum sem rannsókmr slunda þá
skyldu á hetðar að vinna lil fulls úr
upplýsingunum sem aftað er. C.ildir
þetw ekki siöur um rannsókmr á
Isviöi raunvlsinda. einkum þegar hall
er i huga að megmhluti fjármagns lil
rannsókna á Islandi rennur lilþeirra
G*k Vfðar VUhjálmsoa.
ana. Hér er um aö ræða eftirlit og
aðhald með þvi, þegar mismunandi
liðum gjaldskránna er breytt, þannig
aö hlutföllin raskist innbyrðis.
Meginstefnan hlýtur að vera sú, að
hver þjónustuliður standi undir sér,
nema þegar sérstök rök eru fyrir
Ööru. Verzlunarráöið verður þá um-
sagnaraðili, sem metur hagsmuni
fyrirtækja, en Neytendasamtökin
verða fulltrúi heimila og einstaklinga.
Með því aö styrkja samtök neyt-
enda og auka rétt þeirra með þessum
hætti erum viö að taka skref í áttina
til bættrar þjónustu og eðlilegri verð-
myndunar á framleiöslu opinberra
einokunarfyrirtæk ja.
Friðrik Sophusson
alþinglsmaður.
^ „Verzlunarrádiö veröur þá umsagnar-
aðili, sem metur hagsmuni fyrirtækja, en
Neytendasamtökin veröa fulltrúi heimila og
einstaklinga.”
Tilkynning til
söluskattsgreiðenda
Athygli söluskattsgreiðenda skal vakin á því, að gjalddagi
söluskatts fyrir októbermánuð er 15. nóvember. Ber þá að
skila skattinum til innheimtumanna ríkissjóðs ásamt sölu-
skattsskýrslu í þríriti.
Fjármálaráðuneytið,
5. nóvember 1910.
Auglýsing
frá ríkisskattstjðra
VERÐBREYTINGARSTUÐULL
FYRIR ARH) 1980
Samkvæmt ákvæðum 26. gr. laga nr. 40 18. maí 1978
um tekjuskatt og eignarskatt hefur ríkisskattstjóri reiknað
verðbreytingarstuðul fyrir árið 1980 og nemur hann
1,5491 miðaðvið 1,0000 áárinu 1979.
Reykjavík 7. nóvember 1980.
Rikisskattstjóri.
1X2 1X2 1X2
12. leikvika — leikir 8. nóv. 1980
Vinningsröð: 1 2 2 - X X X - 1 X X - X X X
1. vinningur 11 réttir — kr. 3.957.500
2320 + 31220(4/10)+
2. vinningur 10 róttir — kr. 121.100
587 6981 10133 12864 13964+ 31338
2476 7956 11658 12875 14250+ 37088+
2744 7957 11953(2/10) 31218+ 39448
6950 9847 + 12097 12943 31219+ 43142+
Kærufrestur er til 1. desember kl. 12 á hádegi. Kærur skulu vera skrif-
legar. Kærueyðublöð fást hjá umboðsmönnum og á aðalskrifstofunni.
Vinningsupphæðir geta lækkað, ef kærur verða teknar til greina.
Handhafar nafnlausra seðla ( + ) verða að framvisa stofni eða senda
stofninn og fullar upplýsingar um nafn og heimilisfang til Getrauna fyrir
lok kærufrests.
GETRAUNIR - iþróttamiðatöðlnni - REYKJAVÍK