Dagblaðið - 12.11.1980, Blaðsíða 20

20

DAGBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAGUR 12. NÓVEMBER 1980.
I
Menning
Menning
Menning
Menning
8
Blandin sveitasæla
Ný bók Hreiðars Stef ánssonar
Hralðar Stafánuon — Grösin I glugghúslnu, S0
bto.
Útg.: Iflunn 1880.
Það þarf vart að fjölyrða um hið
mikla og óeigingjarna starf sem þau
hafa innt af hendi, hjónin Jenna og
Hreiðar Stefánsson, í þágu íslenskra
barna og unglinga. Bækur þeirra
handa þessum aldurshópum eru nú
orðnar um 30 talsins, en auk þess
hafa þau sem kennarar komið
mörgum árgöngum barna til
mennta.
Þegar út kemur bók eftir annað
hvort þeirra eða þau bæði, fer ekki
hjá því að henni sé fyrirfram skipað
meðal barnabóka, lendi hjá þeim sem
skrifa um slíkar bækur einvörðungu,
eða hreinlega gleymist. Sjálfur efast
ég reyndar um réttmæti þessarar
skiptingar bóka í barna- og
fullorðinsbækur, en það er önnur
saga. Allt um það vona ég að nýjasta
bók Hreiðars, Grösin í glugghúsinu,
lendi ekki í glatkistunni eða verði
fyrirfram afgreidd sem unglingabók.
Hún á nefnilega erindi við alla þá sem
bókum unna.
Ær og kýr
Upphaf hennar virðist af
hefðbundnum toga, — tíu ára
strákur, Garðar að nafni, hefur verið
ráðinn í sveit. Hann á að vera
duglegur og hlýðinn, en hann hlakkar
óskaplega til.
Smátt og smátt kemur í ljós að
höfundur er ekki allur þar sem hann
er séður, er ekki að segja venju-
lega reynslusögu unglings, um
kaupstaðarstrákinn sem kynnist
sveitinni í fyrsta sinn, áhyggjulausum
samskiptum hans við ær og kýr,
blandaða lofsöng um heilbrigöi
íslensks sveitalífs og dýrð íslenskrar
náttúru. Vissulega er Hreiðar ekki að
draga i efa að sú mynd eigi rétt á sér,
— bók hans er umfram allt óður til
sveitarinnar — en hann setur þó
spurningamerki við hana. Sumarið i
sveitinni verður Garöari litla lær-
Bók
menntir
r—
■ 1»
AÐALSTEINN INGÓLFSSON é-——
dómsríkt og á endanum ánægjulegt,
en veruleikinn er ekki allur rós-
rauður. I sveitina hefur hann t.d.
verið sendur til að létta á eigin
fjölskyldu sem berst við fátækt og at-
vinnuleysi kreppuáranna.
Hryssingslegur
bóndi
Og gamli sveitabærinn er enginn
unaðsreitur þó notalegur sé, en auk
þess eru ýmsar heimilisvenjur aðrar
en þær sem drengurinn hefur vanist.
Menn stýfa mat úr hnefa og slafra
hann í sig, leita sér lúsa og
vinnuálagið er mikið.
Samskipti heimamanna eru einnig
öðruvísi en þau sem við þekkjum úr
öðrum „sveitalífsbókum” fyrir
unglinga. Bóndi er heldur hryssings-
legur, þótt gefið sé í skyn að einhvers
staðar lengst undir bjórnum á honum
sé gull af manni. Ljóst er einnig að
önnur hjú, Vera gamla og hinn
vangefni sonur hennar, Jói, eru alveg
upp á bónda komin með allt sitt,
honum ofurseld og undirgefin, en
bóndi er svo aftur upp á stórbóndann
ísleif kominn.
Sorg og gleði skiptast á í sveitinni
eins og annars staðar. Það er mikið
undur að sjá lamb fæðast, en lömb
geta lika dáið óvænt. Það er gaman
að geta sýnt dugnað, en mistakist
manni, verður maður að sæta
refsingu. En það er langt frá því að
Garðar litli liggi í sorg og sút í
sveitinni.
HreiOar Stefánsson.
Nýtrúálrfið
Sólargeisli kemur inn i lif þeirra
allra með Binnu litlu, sem verður
leikfélagi hans um stund, en svo
tekur grimmur veruleikinn við,
bróðir Garðars og faðir eru báðir
lagstir í taugaveiki og hann verður að
skreppa heim.
Dvölin verður lengri en áætlað
var, því Dauðinn hrifsar með sér
bróður Garðars og leikfélaga. I
sveitina verður hann aftur að fara til
að létta byrði foreldra sinna, en nú
verður sveitin til þess að létta lund
Garðars, gefa honum nýja trú á lífið.
Að lokum tekst honum að sýna hvað
i honum býr, hlýtur sín laun fyrir og
er boðið að koma aftur í sveitina.
Það er eins víst að Hreiðar
Stefánsson byggi þessa ljúfu og lát-
lausu sögu á eigin reynslu, svo
næmur er skilningur hans á hugar-
heimi og hegðan Garðars litla. Og
með því að skrifa alla bókina í
annarri persónu knýr hann lesanda
sinn til beinnar þátttöku í at-
burðarásinni.
-AI.
G.O. bílaréttingar og viðgerðir
Hlífið lakki bílsins.
Sel og festi
sílsalista
(stállista) á allar
gerðir bifreiða.
LÖGTAKSÚRSKURÐUR
Samkvæmt beiðni innheimtudeildar Ríkisútvarpsins dags.
4. nóvember 1980 úrskurðast hér með að lögtök fyrir
ógreiddum afnotagjöldum útvarps- og sjónvarpstækja
vegna seinni hluta ársins 1980 ásamt eldri gjöldum auk á-
lags, dráttarvaxta og kostnaðar mega fara fram á ábyrgð
Ríkisútvarpsins en kostnað gjaldenda að átta dögum
liðnum frá birtingu lögtaksúrskurðar þessa.
11.11.1980
Borgarfógetaembættið t Reykjavík.
LÖGTAKSÚRSKURÐUR
Samkvæmt beiðni innheimtudeildar Ríkisútvarpsins dags.
4. nóvember 1980 úrskurðast hér með að lögtök fyrir ó-
greiddum afnotagjöldum útvarps- og sjónvarpstækja
vegna seinni hluta 1980 ásamt eldri gjöldum auk álags,
dráttarvaxta og kostnaðar mega fara fram á ábyrgð Ríkis-
útvarpsins en kostnað gjaldenda að átta dögum liðnum frá
birtingu lögtaksúrskurðar þessa.
Kópavogi 11.11.1980.
Bæjarfógetinn í Kópavogi.
LÖGTAKSÚRSKURÐUR
Samkvæmt beiðni innheimtudeildar Ríkisútvarpsins dags.
4. nóvember 1980 úrskurðast hér með að lögtök fyrir ó-
greiddum afnotagjöldum útvarps- og sjónvarpstækja
vegna seinni hluta ársins 1980 ásamt eldri gjöldum, auk
álags, dráttarvaxta og kostnaðar mega fara fram á ábyrgð
Ríkisútvarpsins en kostnað gjaldenda að átta dögum
liðnum frá birtingu lögtaksúrskurðar þessa.
Hafnarfirði 11.11. 1980
Bæjarfógetinn í Hafnarfirði.
Bæjarfógetinn Garðakaupstað
Bæjarfógetinn Sehjarnameskaupstað
Sýslumaður Kjósarsýslu.
Allt er gott þegar
endirinn er góður
Tónleikar Sinfónkihljómsveitar islands f HA-
skólabfói 6. nóvember.
Stjómandi: Jean-Pierre Jacquillat.
Einleikari: Manuela Wlesler.
Efnisskró: Mozart: Forleikurinn að Brottnám-
inu úr kvonnabúrinu (K384) og Flautukonsert f
G-dúr (K313); Saint-Saéns: Sinfónfa nr. 3 í c
moll op. 78.
Úr forleiknum að Brottnáminu úr
kvennabúrinu á ég einhverjar huggu-
legustu martraðarminningar, sem um
getur. — Óforvarandis hljóp ég í
skarðið fyrir slasaðan félaga til að
blása annan trompet í Capella Aca-
demica (hljómsveit, sem leikur á upp-
runaleg hljóðfæri eða eftirlíkingar af
þeim), var einfaldlega fenginn lúður i
hönd og sagt að blása. Gjörsamiega
grunlaus gáði ég ekki að því að erki-
prakkarinn, vinur minn á fyrsta
trompet fékk mér náttúruhornið með
Es baulu í stað D baulu. Þegar í
fyrstu innkomu glumdi óskapnaður-
inn við eyrum, allir viðstaddir
hrukku i kút, hneykslun skein af
hverju andliti og enginn kærulaus
kunningi viðstaddur til að segja,
,,Hvað er hálftónn á milli vina?” En
máUð skýrðist og viðkomandi fengu
uppreisn æru gegn loforði um að slíkt
henti ekki aftur.
Síðan nýt ég þess ætíð að upplifa á-
fallalausan flutning þessa ágæta for-
leiks, jafnvel þótt leikurinn sé rúinn
snerpu og heldur flatneskjulegur eins
og hjá hljómsveitinni okkar þetta
kvöldið. Þess ber þó að geta að slag-
verkamenn héldu vöku sinni.
Dágófl af leysing
í stað Tschaikowsky fiðlukonserts-
ins, sem Unnur María Ingólfsdóttir
átti að leika, kom Mozart flautu-
konsertinn, hristur fram úr ermi
Manuelu Wiesler. Líklega er rétt að
setja á sig dagsetninguna, þvi að öll-
um líkindum er þetta i fyrsta sinn, að
hægt er aö fá til einleikara með
tveggja daga fyrirvara, eða svo, hér á
landi. Einleikara, sem ekki aðeins
leikur konsertinn í gegn, heldur
leikur hann með þeim glæsibrag, sem
hæfir hvaða tónleikahúsi veraldar-
innar sem er. Kadensur Manuelu eru
hnitmiðaðar og ekki eingöngu til þess
að miðla af makalausu „virtuositeti”
einleikarans heldur bein framlenging
af tónsmíð Mozarts í fullu samræmi
við hugsun hans, en um leið sérstak-
lega sú í miðkaflanum, tilraun til að
færa Mozart nær okkar tíma. Túlkun
Manuelu er fersk, en heldur þó i
meginatriðum tengslum við hefðina.
Mér fannst dálitið skrýtið að heyra
miðkaflann leikinn svo hægt, en þó
er ég ekki frá því að sum atriði hans
njóti sín betur í þetta hægum flutn-
ingi. Slikur leikur er þó ekki á færi
nema fárra, þótt ekki væri annars en
öndunarinnar vegna. Það er ekki á
hverjum degi að manni er boðið upp
á ferska, góða Mozarttúlkun í for-
fallaafleysingum.
Batnandi
Hefði nú hljómsveitin líka leikið á
sama plani. — Leikur hennar var
mollulegur og blæbrigðasnauður,
þótt vor kæri Jacquillat reyndi með
öllum ráðum að rífa hana upp úr lá-
deyðunni. Hljómsveitinni fyrirgefst
þó vegna hins skamma undirbúnings-
tíma. En hér með fylgir sú krafa, að
hún fái að reyna aftur og þá með eðli-
legum undirbúningi.
Eftirköst ládeyðuleiksins náðu
töluvert fram i fyrsta kafla Saint-
Saéns sinfóníunnar, en smám saman
eyddust þau og hljómsveitin fann sitt
rétta form. Þegar hún hafði jafnað
sig náði hún hreint frábærum hljómi.
Jafnvægið eins og best verður á
kosið, svo að maður jafnvel gleymdi
strengjafæðinni um stund. Allt er
gott þegar endirinn er góður, og því
er auðvelt að fyrirgefa og jafnvel
gleyma ládeyðuleiknum á undan.
-EM