Dagblaðið - 11.12.1980, Blaðsíða 14

14
DAGBLAÐIÐ. FIMMTUDAGUR 11. DESEMBER 1980.
Framkvœmdastjóri: Sveinn R. EyjóHsson. Ritstjóri: Jónas KHstjánsson.
Aðstoflarritstjóri: Haukur Helgason. Fróttastjóri: ómar Valdimarsðon.
.Skrifstofustjóri ritstjórnar: Jóhannes Reykdal.
(þróttir: Hallur Simonarson. Menning: Aflalsteinrf Ingóifsson. Afletoflarfróttastjóri: Jónas Haraídsson.
Handrit: Asgrfcnur Pálsson. Hönnun: Hilmar Karlssön.
Blaflamenn: Anna Bjarnason, Atli Rúnar Halldórsson, Atli Steinarsson, Ásgeir Tómasson/Bragi Sig-
urflsson, Dóra Stefánsdóttir, Elln Albertsdóttir, Gunnlaugur A. Jónsson, Inga Huld Hákonardóttir,
ólafur Geirsson, Sigurflur Sverrisson.
Ljósmyndir: Bjarnleifur Bjarnlerfsson, Einar Ólason, Ragnar Th. Sigurflsson, Sigurflur Þorri Sigurflsson
og Sveinn Þormóflsson.
Skrifstofustjóri: ólafur Eyjólfsson. Gjaldkeri: Þráinn Þbrieifsson. Auglýsingastjóri: Már E.M. Hafcdórs-
son. Dreifingarstjóri: Valgerflur H. Sveinsdóttir.
Ritstjórn: Siðumúla 12. Afgreiðsla, áskriftadoild, auglýsingar og skrifstofur Þverholti 11.
Aflalsimi blaðsins er 27022 (10 línur).
Sotning og umbrot: Dagblaflifl hf., Siflumúla 12. Mynda- og plötugerð: Hilmir hf., Siflumúla 12. Prentun
Árvakur hf., Skoifunni 10.
Áskriftarverfl ó mtnufli kr. 7.000. Verfl í lausasölu kr. 350.-
Sumterbezt, annað kleift
I sjávarútveginum eru að mótast
sættir milli þess, sem bezt væri að gera,
og þess, sem talið ei kleifi að gera. Þetta
nær yfir aflamagn helztu tiskitegunda
og skiptingu þess, annars vegar á skipa-
tegundir og hins vegar á veiðitímabil.
í hópi útvegsmanna hefur furðulega
vel tekizt að sætta misjöfn sjónarmið báiamanna og
togaramanna, fiskvinnslumanna og sjálfstæðra og
meira að segja misjöfn landshlutasjónarmið. Þetta af-
rek hefur gert útvegsmenn að öflugum þrýstihópi.
Horfur eru á, að útvegsmenn fái því framgengt, að
hér eftir verði árlega veidd 400 þúsund tonn af þorski í
stað þess að auka aflann varlega upp úr 300 þúsund
tonnum samkvæmt tillögum Hafrannsóknastofnunar-
innar.
Þetta þýðir, að þorskstofninn verður seinni en ella
að ná eðlilegu hámarki, sem á að geta gefið 450 þúsund
tonna afla á ári. Þetta þýðir, að menn fórna miklum
framtíðarafla fyrir afla líðandi stundar, en fórna ekki
framtíðinni sjálfri.
Með 400 þúsund tonna ársveiði á hrygningar-
stofninn að fara hægt vaxandi, ekki eins hratt og
fiskifræðingar hafa lagt til. Þróunin er eigi að síður í
rétta átt. Hin blönduðu skammtíma- og langtíma-
sjónarmið útvegsmanna munu ráða.
Á svipaðan hátt er sennilegt, að ná megi tökum á
loðnustofninum, áður en það verður um seinan.
Meira verur veitt en fiskifræðingar vilja, en þó með
nokkru tilliti til sjónarmiða þeirra, svo að alger brestur
verður varla í stofninum.
Útvegsmenn telja, að fiskifræðingar hafi vanmetið
loðnustofninn, en telja jafnframt sem betur fer þau ein
ráð tiltæk, ,,að allt verði gert til að fylgzt verði með
loðnustofninum og loðnurannsóknir stórauknar” með
hliðsjón af þjóðarhag.
Hitt mega útvegsmenn hugleiða, að örlögin spyrja
ekki um áttir. Telji þeir, að fiskifræðingar geti gróflega
vanmetið fiskistofna, er jafn líklegt, að þeir geti gróf-
lega ofmetið þá. Vanmatið á þorskstofninum var ein-
staktlán.
Aflamagnið er svo bara önnur hliðin á framleiðni
sjávarútvegsins. Hin hliðin er tilkostnaðunnn, með hve
mikilli eða litilli fyrirhöfn næst sá afli, sem um er
samkomulag að veiða. Þar er líka stefnt að meðallags-
lausnum.
Útvegsmenn og stjórnmálamenn hafa ekki viljað
hlusta á kenningar um, að beiting markaðslögmála á
borð við sölu veiðileyfa muni á virkastan og örugg-
astan hátt færa.sóknina niður i samræmi við leyfilegt
aflamagn.
Útvegsmenn á Ioðnu höfðu þann hátt á, að þeir
báðu yfirvöld að skipta aflanum á hvert skip. Kvóta-
kerfið þetta náði nokkrum árangri, takmarkaði kapp-
hlaup skipstjóra, dró úr olíunotkun og sliti veiðarfæra
og skipa.
Sumir eru lengi að fylla kvótann, aðrir fljótir. Við
notkun markaðslögmála mundu hinir síðarnefndu
einir veiða, með enn meiri sparnaði fyrirhafnar en
kvótakerfið býður upp á. En oft er ekki aðstaða til að
velja bezta kostinn.
Kvótakerfið gengur ekki eins langt í þorsk-
veiðunum. Þar er heildaraflanum skipt nokkurn
veginn jafnt milli báta og togara og síðan milli fjögurra
mánaða veiðitímabila. En kvóti er ekki settur á einstök
skip.
í öllum þessum skiptingum er farið að óskum út-
vegsmanna. Aðgerðirnar auka framleiðni sjávarút-
vegsins, en auka hana ekki eins og hægt er. Alvarleg-
asta gatið er, að þær stefna ekki hið minnsta að
minnkun allt of stórs flota.
I
MyntÞ**®®
Ágúst Einarsson og aðrir þing-
menn Alþýðuflokksins í Neðri deild
hafa fyrir nokkru lagt fram frumvarp
ti! laga um það að þeirri breytingu á
gjaldmiðli að taka tvö núll aftan af
krónunni verði frestað um eitt ár.
Þetta mál hefði rikisstjórnin þurft að
taka til afgreiðslu strax, ef vilji hefði
verið fyrir hendi að fara eftir því.
Þetta mál hefði þurft skjóta
afgreiðslu. Ríkisstjórnin og þar með
meirihluti Alþingis sýndi engan slík-
an vilja. Þar með verður gjaldmiðils-
breytingunni ekki frestað. Um næstu
áramót verða tvö núll tekin aftan af
krónunni.
Að horfa á barninu sínu
misþyrmt
Fyrir alþingiskosningar 1978 lagði
Alþýðuflokkurinn fram mjög rót-
tæka stefnuskrá í efnahagsmálum
undir heitinu Gerbreytt efnahags-
stefna. Þar var lögð áherzla á afnám
sjálfvirkni i efnahagsmálum — á öll-
um sviðum þess — raunhæfa vexti,
skynsemisstefnu í atvinnumálum —-
róttækan uppskurð í landbúnaðar-
málum. Tíunda og síðasta atriðið i
kosningastefnuskránni var gjald-
miðilsbreyting. Samkvæmt hug-
myndum Alþýðuflokksins átti hún
sem sagt að verða eins konar enda-
stöð aftan við vel heppnaðar efna-
hagsráðstafanir. Þessar tillögur flutti
Alþýðuflokkurinn í stjórnarmynd-
unartillögum sumarið I978. Þvi
miður fór Alþýðuflokkurinn inn í
rikisstjórn haustið 1978 án þess að
festa þessa enda. Sú tilraun mistókst.
í desember 1978 sýndi Alþýðu-
flokkurinn tillögur sínar í formi
mikils lagabálks, Jafnvægisstefnu i
efnahagsmálum. Þau frumvarpsdrög
eru merkilegur sögulegur vitnis-
burður sem menn nú ættu að kynna
sér vel. Samstjórnarflokkar AlþýðU-
flokksins gengu ekki að þessum til-
lögum. Árangurinn varð svokölluð
Ólafslög í marz 1979 þar sem allt
hafði verið útþynnt og gert loðið,
enda eru þau lög nú einasta fyrirlit-
legur vitnisburður um svikult frám-
kvæmdavald. Meira að segja raun-
vaxtasatefnan, sem menn þó héldu að
væri skýr i þessum lagatexta,
hefur verið margsvikin, sem aftur
hefur ýtt undir spákaupntennsku og
brask á lánamarkaðnum. Lán, til
dæmis til húsbygginga, hafa ekki
verið lengd svo sem lagt hafði verið
til. Allt eru þetta svik og prettir ónýts
framkvæmdavalds.
£ „Þá rennur þaö upp fyrir æ fleirum ad nú-
sitjandi ríkisstjórn er ævintýramennska
og valdatafl af ódýrustu gerð.”
STALÍN
0G FÉLAGAR
Fólk horfði fyrir nokkru á
þættina um Jósef Stalín i sjónvarpinu
og Morgunblaðið skýrði vel og
dyggilega frá stórglæpum hans. Það
er auðséð að þessir glæpir voru
alvitað mál löngu fyrir heims-
styrjöldina síðari, bæði fjöldaút-
rýmingarnar og einstöku hnitmiðuð
morð á pólitískum andstæðingum.
Mannkynssagan er blóði drifin
stórátakasaga allt fram á þennan dag
svo stóri glæpur kommúnista í Sovét-
ríkjunum og Evrópu fær kannski
ekki þá eftirtekt sem hann verðskuld-
ar, enda hefur með ærnum mann-
fórnum og blóðbaði tekizt að skapa
stóriðjuherveldi á rústum bænda-
þjóðfélagsins sem áður var. Þetta
finnst mörgum mikið og merkilegt,
þótt ekki þurfi litla hjálp alþjóða-
auðvaldsins til að viðhalda því sem
komið er.
Þetta er ekki eina hlið þessarar
harmsögu. Það sem við vitum i dag
og vitum, að vitað var, opnar aðeins
flóðgátt spurninga. Fyrsta spurningin
er: Hvernig réttlæta „vestrænu”
bandamennirnir í síðustu heimsstyrj-
öld bandalag sitt við Sovétríkin, við
kommúnismann, við Stalín, vitandi
fullkomlega um glæpina? flvernig
gátu þeir réttlætt að murka lífið úr
Kjallarinn
Helgi Geirsson
Evrópumönnum í félagi við Stalín í
síðari heimsstyrjöldinni án miskunn-
ar, án þess að gefa grið, án þess að
heyra bænir um vopnahlé og samn-
inga?
Tvö: Menn verða að muna að það
voru Englendingar, sem byrjuðu
heimsstyrjöldina með því að segja
Þjóðverjum strið á hendur þegar
Þjóðverjar, með hervaldi að vísu,
reyndu að frelsa þann hluta Þýzka-
lands, sem hafði verið tekinn af þeim
með hervaldi og innlimaður í Pól-
land. Þetta eru aðstæðurnar sem eiga
að réttlæta síðari heimsstyrjöldina,
það miskunnarlausa blóðbað og
bræðravíg sem þá varð. Þessi styrjöld
kom að vísu fyrir það, að Þjóðverjar
fengju réttilega þýzkt land, sem var
byggt þýzku fólki, sem þvingað hafði
verið frá þeim með hervaldi, en hún
varð til þess að Sovétríkin fengu
Pólland allt og fjöldann allan af
öðrum löndum, sem „vestrænir”
bandamenn þóttust vera að halda
frelsisskildi yfir. í dag er svo verið að
tryggja með samningum landamæri
þessara ríkja Evrópu undir faldi
kommúnista.
Þrjú: Voru það Þjóðverjar einir
sem sáu hið sanna andlit Sovét-
rikjanna? Voru það þeir einir sem
fundu sig siðferðislega knúna til að
veita þessari ófreskju mótspyrnu?
Það virðist vera því að Bandarikin,
Frakkland og England bundust
tryggðaböndum við rauða keisarann,
Stalín, fullvitandi um glæpi sem nú er
verið að bera á hann. Samábyrgðin
hlýtur að vera einhver. í Yalta gáfu
þeir Stalín hálfan heiminn og lögðu
blessun sína yfir morðæði hans á
Þjóðverjum og öðrum Evrópumönn-
um sem fylgdi í kjölfar síðari heims-
styrjaldarinnar.
Eyðilegging
Dresden
Fjögur: Hvernig geta hinir
^ „Þaö er kaldhæöni örlaganna að meðan
Kínverjar og aðrir efla kynþáttarvitund
sína gera úrkynjaðir hvítir menn allt til þess að
eyðileggja þessa driffjöður lífsins hjá sjálfum
sér og sínum ...”